اقدامات كلی در برخورد با مسمومیت‌های گوارشی
در این نوع مسمومیت‌ها پس از ارزیابی وضعیت دستگاه‌های حیاتی (قلب و تنفس) اقدامات كلی سه مرحله است: 1- تشخیص نوع سم 2- رقیق كردن سم 3- خارج كردن سم از معده
تشخیص نوع سم: همان‌طور كه قبلا توضیح داده شد، در صورت هوشیار بودن بیمار، با پرسیدن سوالاتی از او، در مورد افراد بیهوش با بررسی محیط اطراف و علائم مشهود و یا اطرافیان و خانواده فرد، نوع سم قابل تشخیص خواهد بود.
رقیق كردن سم: با این كار می‌توان از اثرات ناخواسته و خطرآفرین بسیاری از سموم جلوگیری كرد. چند لیوان آب نمك ولرم موجب به تعویق انداختن جذب سم در معده می‌شود و در صورت وجود شربت ایپكاك (ipeca) چند قاشق از این شربت هم موثر خواهد بود.
خارج كردن سم از معده: استفاده از محلول آب نمك و شربت ایپكاك در مدت كوتاهی باعث ایجاد تهوع و استفراغ می‌گردد. جهت تسریع در دفع مواد از معده در حالی كه مصدوم هوشیار نشسته و سرش به جلو و پایین است، به وسیله تحریك انتهای گلو با انگشت، وی را وادار به استفراغ كنید و سپس با آرام كردن مصدوم، او را به نزدیك‌ترین مركز درمانی ارجاع دهید.
نكات مهم
از دادن آب نمك به كودكان مسموم بپرهیزید، زیرا این عمل بسیار خطرناك بوده و باعث مرگ آنها بر اثر خفگی ناشی از استفراغ می‌شود. در صورتی كه مسمومیت در اثر مصرف مواد اسیدی، قلیایی، فرآورده‌های نفتی و یا مواد سوزاننده، پاك كننده و شوینده‌ها باشد، به هیچ‌وجه عمل رقیق كردن و وادار نمودن به استفراغ را انجام ندهید، زیرا ممكن است مری مجددا آسیب ببیند و یا برگشت (آسپیره شدن) مواد به داخل راه هوایی موجب آسیب مخاط، تورم و انسداد راه‌های هوایی شود.
در افراد بیهوش یا دچار تشنج، زنان باردار و بیمارانی كه سابقه ناراحتی‌های قلبی دارند، عمل وادار كردن به استفراغ را انجام ندهید.
برای مطالعه بیشتر
بوتولیسم: بوتولیسم غذایی یك مسمومیت شدید است كه در اثر خوردن سم بوتولیسم همراه با غذا به وجود می‌آید. تشخیص سریع این بیماری و مراقبت‌های لازم موجب حفظ حیات فرد خواهد شد. هرچند این نوع مسمومیت نادر است، اما در حدود 60 درصد موارد به مرگ می‌انجامد. این سم از باكتری كلستریدیوم بوتولوئید ترشح می‌شود كه مانع ارسال پیام‌های عصبی از اعصاب محیطی به عضلات شده و به ضعف شدید، فلج و مرگ منجر می‌شود. متاسفانه این سم هیچ طعم یا مزه‌ای ندارد!
نشانه‌های بیماری معمولا تا 24 ساعت پس از مصرف سم ظاهر نمی‌شود و سپس علائم زیر به ترتیب و به تدریج بروز خواهد كرد: خشكی دهان، گلو درد، عدم تطابق در چشم و دوبینی، خستگی شدید، فلج عضلات تنفسی، اشكال در تكلم و بلع، فلج، از بین رفتن رفلاكس‌های بدن، محدودیت حركات چشم، اختلال شدید تنفسی، مردمك‌های گشاد منبع اصلی بوتولیسم، غذاهای كنسرو شده و تاریخ گذشته است كه قبل از مصرف خوب حرارت ندیده‌اند.
اقدامات و كمك‌های اولیه: 1- وادار كردن به استفراغ 2- دادن اكسیژن با فشار زیاد، در صورت شك به عضلات تنفسی 3- رساندن بیمار به مراكز درمانی 4- تجویز ضد سم توسط پزشك
براي خواندن بخش اول- مسمومیت‌ها و نحوه برخورد با آنها- اينجا كليك كنيد.
