دکتر افسانه شریفیان؛ فوق تخصص گوارش و كبد
هپاتیت اتوایمیون یكی از علل كمتر شایع هپاتیت مزمن می‌باشد. هپاتیت مزمن به معنای التهاب طولانی مدت كبد است. در بیماری هپاتیت اتوایمیون، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های كبد حمله كرده و سبب التهاب سلول‌های كبدی می‌شود. این التهاب مزمن به تدریج باعث مشكلات جدی در كبد می‌شود.
درباره سیستم ایمنی چه می‌دانید؟
سیستم ایمنی به صورت معمول از ما در مقابل عفونت‌های ویروسی و باكتری‌ها و سایر عوامل خارجی دفاع می‌كند. سیستم ایمنی شامل گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها) و آنتی‌بادی‌ها (پروتئین‌های مخصوص) می‌باشد كه وظیفه حمله و از بین بردن اجسام و میكروب‌های خارجی را بر عهده دارند.
به چه بیماری‌هایی اتوایمیون می‌گویند؟
در افرادی كه بیماری اتوایمیون (خودایمن) دارند، سیستم ایمنی قسمت و یا قسمت‌هایی از بدن شخص را به عنوان خارجی شناسایی كرده و به آن حمله می‌كند و در نتیجه باعث التهاب و حتی صدمه به آن مناطق می‌شود. بیماری‌های سیستم ایمنی متنوع و مختلف هستند.
علامت هر بیماری وابسته به مكان و یا مكان‌هایی از بدن كه مورد حمله سیستم ایمنی قرار می‌گیرند، فرق می‌كند. در بعضی از بیماری‌های سیستم ایمنی، آنتی‌بادی‌ها و در بعضی دیگر گلبول‌های سفید هستند كه سبب تخریب می‌شوند. از جمله بیماری‌های اتوایمیون می‌توان آرتریت روماتوئید، میاستنی گراو و بعضی از انواع دیابت را نام برد.
علت
در بیماری هپاتیت اتوایمیون، گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها) عامل اصلی درگیری می‌باشند. لنفوسیت‌ها (گلبول‌های سفید) به سلول‌های كبدی (هپاتوسیت‌ها) حمله می‌كنند و سبب التهاب و صدمه آنها می‌شوند. علت شروع بیماری هپاتیت اتوایمیون و یا سایر بیماری‌های اتوایمیون ناشناخته است.
برای بروز بیماری اتوایمیون نیاز است هر دو مورد زمینه ارثی و عوامل شروع‌كننده وجود داشته باشند. به عبارت دیگر در فردی كه زمینه ارثی مساعد دارد، باید یك عامل شروع‌كننده (ویروس‌ها، مواد شیمیایی یا سایر عوامل) وجود داشته باشد تا بیماری بروز پیدا كند. این تئوری می‌تواند به این سوال كه چرا اغلب افراد از بدو تولد بیماری را نشان نمی‌دهند، پاسخ دهد.
ابتلا بین زنان و مردان
هپاتیت اتوایمیون شیوع نسبتا كمی دارد، بطوری كه از هر ده هزار نفر یك نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. از هر 10 مورد بیمار، 7 نفر زن هستند. بیماری اغلب در زنان دیده می‌شود؛ اما این بیماری را در تمام افراد و در همه سنین (مردها، بچه‌ها و افراد مسن) می‌توان دید، امكان ابتلا به یك و یا چند بیماری اتوایمیون دیگر، در افرادی كه هپاتیت اتوایمیون دارند، نسبت به افراد عادی بیشتر است.
علایم
در بیشتر موارد علایم بالینی در طی هفته‌ها یا ماه‌ها بتدریج ظاهر می‌شود. در آغاز بیماری، بسیاری از افراد بدون علامت بالینی هستند. شایع‌ترین علایم اولیه، احساس خستگی بیش از حد، احساس ناخوشی و همچنین درد عضلات و مفاصل است كه معمولاً در صبح‌ها بیشتر است.
هنگامی كه التهاب كبدی به سمت بدتر شدن پیشرفت می‌كند، امكان دارد یرقان (زردی) بروز نماید. یرقان (زردی) به معنای زرد شدن پوست و مخاط‌های شخص است. معمولاً شما هنگامی كه سفیدی چشم‌های‌تان به سمت زردی می‌رود، متوجه این امر می‌شوید. این به علت افزایش ساخته شدن ماده شیمیایی بیلی‌روبین در كبد و یا اختلال و كاهش در رفع آن می‌باشد كه در نهایت سبب بالا رفتن غلظت آن در خون می‌شود.
هنگامی كه یرقان (زردی) به علت هپاتیت ایجاد می‌شود، ادرار تیره شده، مدفوع امكان دارد كم‌رنگ شود (بی‌رنگ یا خاكستری رنگ) و احساس خارش و كاهش اشتها در شخص ایجاد می‌شود.سایر علایم بالینی شامل بزرگی كبد (هپاتو مگالی)، ضایعات پوستی، درد مفاصل، درد شكمی، عروق نابجای پوستی (آنژیومای عنكبوتی)، تهوع و استفراغ می‌باشند. بدون درمان، التهاب مزمن سبب آسیب كبدی شده و می‌تواند به سمت سیروز پیش برود.
سیروز به وضعیتی گفته می‌شود كه كبد در اثر صدمه ناشی از هپاتیت اتوایمیون به صورت سفت در می‌آید و سطح كبد كه به طور طبیعی صاف می‌باشد، ناصاف و دانه دانه می‌شود كه می‌تواند سبب بروز مشكلات جدی كبدی شده و در موارد شدید به نارسایی كبد بیانجامد. در بعضی از موارد، علایم بالینی به سرعت در عرض چند روز پیشرفت كرده و سبب هپاتیت حاد می‌شوند (حاد به معنی ناگهانی و یا در مدت كوتاه می‌باشد).
علایم بیماری حاد، شامل تب، درد شكمی، یرقان (زردی)، تهوع و احساس ناخوشی و مریضی در شخص می‌باشد. گاهی هپاتیت حاد سیر بطئی پیدا كرده و به هپاتیت مزمن تبدیل می‌شود. ولی گاهی اوقات خیلی سریع به سمت نارسایی كبدی پیش می‌رود. علایم بالینی افرادی كه در مراحل پیشرفته بیماری (نارسایی كبد) می‌باشند، شامل جمع شدن مایع در شكم (آسیت)، اختلال هوشیاری و خونریزی‌های گوارشی است...
برای خواندن بخش دوم- هپاتیت اتوایمیون- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- هپاتیت اتوایمیون- اینجا کلیک کنید.
