زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر منوچهر قارونی؛ متخصص قلب و عروق

تیروئید یكی از غددی است كه مستقیماً بر روی قلب اثر می‌گذارد یعنی قلب بدون هورمون تیروئید قدرت انقباضی خود را نمی‌تواند به‌طور كامل انجام دهد. از آنجایی كه انرژی سلولیAMP cyclic  توسط آنزیم آدنین سیكلاز زیاد می‌شود و این آنزیم گیرنده‌هایی مانند گیرنده بتا، گلوكاگون، سروتونین، هیستامین و تیروكسین دارد.

هر وقت كه این گیرنده‌ها تحریك شوند افزایش آدنین سیكلاز باعث افزایش انرژی سلولی كه همان AMPcyclic می‌شود و هر وقت انرژی سلولی بالا برود، رگ‌ها گشاد شده و كانال‌های كلسیم داخل سلول می‌شود و چون در بدن كلسیم نقش باروت را بازی می‌كند، باعث می‌شود كه قدرت انقباضی قلب زیاد شده و تعداد ضربان قلب بالا برود.

برای همین مسئله است كه بیماری‌هایی مثل شوك، آنافیلاكسی، هایپرتیروئیدی، گلوكاگونیسم و فئوكروموسیتو (تومورغده فوق كلیوی) تابلوی كلینیكی یكسانی دارند. به‌طوری كه چشم‌ها بیرون زده، رنگ پوست سرخ و قرمز كه علت آن ورود كلسیم زیاد، داخل سلول است پس تیروئید نقش مستقیمی در فعالیت قلب دارد تا سال‌ها فكر می‌كردند علائم هایپرتیروئیدی، شبیه علائم پركاری سیستم سمپاتیك است.

تا اینكه با یك آزمایش متوجه شدند كه تیروئید اثر مستقیم در سلول‌های میوكارد قلب دارد. و آن این است كه در یك جنین جوجه كه هنوز سیستم سمپاتیك آن تشكیل نشده چند قطره هورمون تیروكسین ر یختند، مشاهده كردند قلب جنین جوجه تند شد و انقباض قوی ایجاد كرد. از همانجا به اثر تیروئید بر قلب پی بردند.

تأثیر کم‌کاری تیروئید بر قلب

در كم‌كاری هورمون تیروئید قلب بزرگ شده و دچار نارسائی شده و اِدم(ورم) اندام تحتانی ایجاد می‌شود، پشت پلك پف‌آلود شده و تعداد ضربان قلب كم و گاهی تا 30 می‌رسد كه اگر همین حالت در دوران نوزادی تشخیص داده شود باعث عقب‌افتادگی جسمی و مغزی می‌شود. و از طرفی اگر تیروئید پركار شود بیمار احساس تپش قلب كرده، فشارخون بالا می‌رود و گاهی قلب مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی می‌شود.

علائم

بیمار عدم آرامش و قرار داشته و دچار اضطراب می‌شود. چون اولین علامت اضطراب آگاهی از ضربان قلب است و این بیماران مرتب احساس ضربان قلب دارند حتی در خواب و  در گوش بر روی بالش ضربان قلب خود را احساس می‌‌كنند و اگر در سنین بالا این پركاری تیروئید باعث تپش قلب شود احتمال سكته قلبی بسیار زیاد خواهد بود.

در افراد مسن ممكن است اولین علامت فیبریلاسیون دهلیزی باشد و علائم آن گر گرفتن، داغ شدن، باشد پس باید همیشه به فكر پركاری تیروئید در قلب بود.

درمان

فیبریلاسیون دهلیزی كه همان نامنظمی انقباضات الكتریكی و انقباضی است و شانس لخته و آمبولی به مغز را ایجاد می‌كند. دادن قرص پراپرانول كه یكی از گیرنده‌های آدنین سیكلاز را مهار می‌كند به خوبی باعث كنترل فیبریلاسیون دهلیزی می‌شود در صورتی كه داروی معروف دیوكسین كه در فیبریلاسیون به علت‌های دیگر به كار می‌رود.

حتی با دوز مسمومیت هم نمی‌تواند تعداد ایمپالس‌هایی را كه از دهلیز به بطن می‌رسد،َ را كنترل كند ولی پراپرانولول به خوبی می‌تواند كنترل كند و درمان اساسی كنترل هورمون تیروئید توسط پزشك غدد می‌باشد كه با كم كردن هورمون تیروئید از نارسائی قلب پیشرفته تپش قلب و سكته می‌توان جلوگیری كرد.