زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ولی همین دوره ركود سبب علمی ‌‌شدن كار انتقال‌خون شد و در اواخر قرن 18 دوران ماجراجویی انتقال خون سپری شد و با كارهای جیمز بلاندل (James Blundell) وارد مرحله نوینی گردید.

از نتایج تحقیقات و كوشش‌‌های بلاندل می‌توان به دو مورد زیر اشاره كرد: به جای پیوند شریان به ورید (كه تا آن هنگام انجام می‌شد) انتقال خون در دو مرحله انجام گرفت.با انتقال خون بین دو حیوان از دو نوع مختلف مخالفت شد و اولین انتقال خون انسان به انسان به وسیله بلاندل انجام گرفت:  «در 23 دسامبر ( یا اكتبر ) 1818 به مرد 35 ساله ای مبتلا به سرطان معده كه مشرف به موت بود در مدت 5 الی 6 دقیقه مقدار 325 گرم خون از چند نفر گرفته و تزریق نمود.

بیمار به دنبال یك بهبود موقتی بعد از 56 ساعت در گذشت  و در همین ایام  از انتقال خون علاوه بر درمان موارد خونریزی شدید در درمان سوختگی، سیفلیس و ‌‌هاری هم استفاده می‌شد. 

رعایت اصول بهداشتی

اما به دلیل آنكه اصول بهداشتی در انتقال خون رعایت نمی‌شد و یا دانش لازم در این زمینه  وجود نداشت، عوارض ناشی از عفونت در حین انتقال خون گسترش یافت.علاوه بر این اهدای خون به هیچ وجه عملی فراگیر نبود لذا از خون گوسفند برای انتقال به انسان استفاده می‌شد.

در آن زمان ضرب‌المثلی رایج بود كه می‌گفتند برای انتقال خون 3 گوسفند لازم است: اهدا كننده، بیمار دریافت كننده و پزشك! پزشكان در این قرن هنوز به دنبال جایگرینی برای خون در موارد اضطراری می‌گشتند لذا در اواخر قرن 19 یك حركت كوتاه مدت برای استفاده از شیر به جای انتقال خون به وجود آمد ( 80-1873 ) و به خصوص در آمریكا مورد قبول قرار گرفت. 

ازشیر گاو، بز و انسان استفاده می‌نمودند ولی در اواخر 1880 به علت عوارض مختلفی كه می‌داد متروك و نوبت به استفاده از محلول نمكی فیزیولوژیكی رسید ولی چون این محلول كمبود گلبول‌‌های قرمز را جبران نمی‌كرد بازهم انتقال‌خون و استفاده از آن مطرح شد.

دراین زمان روش انتقال خون به صورت مستقیم و بازو به بازو بود. ولی این روش باعث از بین رفتن عروق بیمار و اهداكننده خون شده و به علاوه گاهی عمل اتصال دو رگ برای انتقال خون مشكل‌تر از عمل اصلی درمان بیماربود و همچنین مقدار خون منتقل شده را نمی‌توانستند تعیین كنند و اغلب انتقال خون را تا زمانی كه اهدا كننده رنگ پریده می‌شد ادامه می‌دادند.

«در این زمان به دلیل ناشناخته بودن گروههای خونی اغلب انتقال خون‌‌ها با عدم موفقیت همراه بود تااینكه كارل لاندشتاینر و همكارانش در سال 1900 چهار گروه خونیO, A,B,AB را كشف كردند و در سال 1930 فرد مزبور جایزه نوبل را به همین دلیل دریافت كرد. 

انعقاد خون

با كشف گروههای خونی مشكل دیگری رخ نمود و آن انعقاد خون بود چراكه انتقال خون مستقیم دیگرمیسر نبود و در ذخیره‌سازی خون‌‌های اهدایی خون منعقد می‌شد.  ژودن (Judin) در 1939 در مسكو پیشنهاد استفاده از خون كسانی كه در اثر جراحی و حادثه فوت نموده‌اند مطرح نمود.

مزیت آن این است كه با یك سوزن در حدود 2 تا 4 لیتر خون به دست می‌آید كه نیازی به مایع ضد انعقاد ندارد، زیرا در اثر پدیده فیبرینولیز كه از 30 تا 90 دقیقه بعد از مرگ پیش می‌آید خون قابلیت انعقاد خود را از دست می‌دهد.

در مدت دو سال در حدود 2500 مورد انتقال خون از این طریق انجام گرفت ولی به علل روانشناسی و اشكالات دیگر رونق به دست نیاورد. تمام این رویدادها به تاسیس اولین بانك خون در آمریكا به سال 1937 منجر شد. 

اهدا خون در ایران 

اما از پیشینه انتقال خون در گذشته ایران اطلاعی در دست نیست ولی می‌توان عمل حجامت را كه هم اكنون نیز رواج دارد به نوعی درمان از طریق دریافت خون نامید؛ در این روش معتقد بودن كه خون‌آلوده از این طریق خارج شده و بهبودی را به دنبال دارد.

 در دوره معاصر: از سال 1324 به بعد انتقال خون‌‌های پراكنده در بیمارستان‌‌های مختلف انجام می‌گرفته است و  در سال 1331 به طور همزمان مركزخون ارتش توسط مرحوم دكتر محمدعلی شمس و مركز انتقال خون، شیر خورشید سرخ (سابق) توسط مرحوم آقای دكتر احمد آژیر تاسیس و شروع به كاركردند.

در طی این مدت تا تاسیس سازمان انتقال خون، اهدا كننده خون وجود نداشت و تنها افراد مستمند اقدام به فروش خون خویش می‌كردند كه البته این روش در تمام نقاط دنیا مرسوم بود و هنوز در بعضی كشورها،  فروش خون وجود دارد و نه اهدای آن و درنهایت به همت آقای دكتر فریدون علا در سال 1353 سازمان انتقال خون ایران تاسیس و شروع به كار كرد.

امروزه عمل اهدا‌خون ازسوی مردم كشورمان كاری خداپسندانه و انسانی تلقی می‌شود و در میان مردم با چنان استقبالی رو به رو شده است که ایران به اهدای صد درصد داوطلبانه دست یافته است. در شبهای قدر و همچنین در روز عاشورا و دیگر مراسم مذهبی خیل عظیم مردمی‌كه برای اهدای خون خود به مراكز انتقال خون مراجعه می‌كنند، و یا در حوادث غیر مترقبه نظیر زلزله بم صف‌‌های طولانی اهداكنندگان خون كه در سرمای زمستان منتظر نوبت می‌ایستند، خود نشانگر شعور، نوع دوستی و آزادگی مردم كشورمان دارد.

خون سالم در این زمان گوهری بس ارزشمند است. قطرات این مایع حیات را از هم وطنانمان كه نیازمند خون سالمند دریغ نداریم. 

برای خواندن بخش اول - از تاریخچه گروه های خونی چه میدانید - اینجا کلیک کنید.