سالومه آرمین
كودک شما در اولین سال از زندگی‌اش نسبت به هر زمان دیگری كه تجربه می‌كند، دارای بیشترین تغییرات است. این زمان، مرحله بسیار حساسی برای ایجاد چگونگی و باید و نبایدهای سالم غذا خوردن در تمام زندگی وی می‌باشد. این مقاله، توصیه‌هایی كاربردی را پیرامون زمان و چگونگی غذادهی به كودك، فراهم می‌سازد.
اطلاعات حاضر نیازهای انرژی، اندازه وعده‌ها و انتخاب‌های غذایی مورد نیاز وی را نیز در اختیار قرار می‌دهد. اما شما كودک خود را بهتر می‌شناسید. بنابراین از این مجموعه به صورت انعطاف‌پذیر و مطابق با نیازهای وی استفاده كنید. همچنین با متخصص تغذیه یا اطفال در مورد بهترین زمان شروع غذاهای جامد در كودكتان حتما مشورت كنید.
چرا برای غذا دادن به شیرخواران و نوپاها، نیاز به توصیه داریم؟
غذا دادن به كودك به روشی سالم، نه تنها سبب رشد طبیعی وی می‌شود بلكه اساس و پایه عادات غذایی سالم در آینده را شكل داده و میتواند از چاقی و سایر مشكلا‌ت سلا‌متی پیشگیری كند. اما نوپاها نیازهای تغذیه‌ای خاصی دارند؛ بنابراین ممكن است در مورد آنچه باید به كودک داد و همچنین زمان آن، اختلا‌ف‌نظرهایی وجود داشته باشد به همین دلیل گروهی از متخصصین سلامت و تغذیه كودكان با استفاده از روش بررسی مستند انجمن رژیم شناسان آمریكا، مجموعه راهنمایی‌هایی را كه در پیش رو دارید تهیه و منتشر نموده‌اند این راهنمایی‌ها، با انعكاس جدیدترین تحقیقات علمی، توصیه‌های كاربردی غذایی خصوصا برای كودكان كمتر از ۲ سال را ارائه داده و در ۵ زمینه كلیدی برای پاسخ به بیشترین سوالا‌ت رایج والدین و مراقبین كودكان، مفید می‌باشد:
۱– نشانه‌های تكاملی: چگونه بفهمم كودكم آماده شروع خوردن غذاهای جامد است؟
۲– چگونه تغذیه كنیم: بهترین غذا برای كودكم چیست و چرا؟
۳– توصیه‌های زمان غذا دادن: چگونه می‌توانم به كودكم در ایجاد عادات غذایی سالم و ماندگار كمک كنم؟
۴– نكات ایمنی: اصول ایمنی غذایی ویژه كودكان چیست؟
۵– راهنمایی فعالیت: چگونه می‌توانم به كودكم برای لذت بردن از حركت و فعالیت بدنی آموزش دهم و در ایجاد مهارت‌های حركتی به او كمک كنم؟
نشانه‌های تكاملی
تاكنون كودک شما یک "حرفه‌ای" در خوردن شیر مادر یا شیر خشک نوزادان بوده است! اما چگونه بدانید كه چه موقع او آماده شروع خوردن غذاهای جامد است؟ در مجموع افزودن غذاهای پوره شده و غلا‌ت مخصوص نوزاد به غذای او نه تنها تامین كننده مواد مغذی خواهد بود، بلكه وی را در تماس با طعم و بافت قرار داده و برای آموختن مهارت‌های غذا خوردن به او ضروری است. بنابراین چگونه بفهمید كه او چه موقع آماده است؟ معمولا در حدود اواسط سال اول، شما نشانه‌هایی دال بر این كه او آماده خوردن غذاهای جامد است خواهید دید.
اما به خاطر داشته باشید كه هر كودكی ویژگی‌های فردی خود را دارد؛ كودک شما با سرعت مختص خود تكامل خواهد یافت. در این مورد با متخصص اطفال مشورت كنید. كودک شما اگر همه كارهای زیر را انجام دهد، میتواند آماده خوردن غذاهای جامد باشد:
با كمک یا حمایت دیگران می‌نشیند.
وزن تولدش دوبرابر شده و بیشتر از ۵/۶ كیلوگرم وزن گرفته است.
بعد از ۱۰-۸ بار خوردن شیر مادر یا شیرخشک در روز، باز گرسنه است.
چگونه تغذیه كنیم؟
شیر مادر كامل‌ترین غذای طبیعت است. این بهترین انتخاب برای كودک شماست و باید تا جایی كه می‌توانید او را با شیر خود تغذیه كنید تا بهترین شروع زندگی را به كودک خود داده باشید.
شیر مادر، دفاعی طبیعی در مقابل آلرژی و عفونت در اختیار نوزاد قرار می‌دهد، دارای چربی مورد نیاز جهت تكامل مطلوب‌مغزی بوده و میتواند خطر چاقی را كاهش دهد. شیر مادر به علا‌وه كودک را در معرض انواع طعم غذاهایی كه شما می‌خورید قرار می‌دهد چرا كه این طعم‌ها به شیر منتقل می‌شود.
این امر نه تنها به كودک سریعا در مورد غذاهایی كه خانواده از آن لذت می‌برد آموزش می‌دهد؛ بلكه باعث افزایش احتمال پذیرش غذاهای جدیدی می‌شود كه در زمان شروع خوردن غذاهای پوره به او می‌دهید. اگر تصمیم به دادن شیر خشک نوزاد دارید، دقت كنید نوعی را انتخاب كنید كه با آهن غنی شده و نیازهای تغذیه‌ای او را تامین نماید.
دادن غذاهای جدید به كودک برای اطمینان از دریافت مواد مغذی حیاتی در حدود اواسط سال اول زندگی همه كودكان نیاز به شروع خوردن غذاهای جامد برای شناختن طعم، بافت و چگونگی غذا خوردن دارند. به علا‌وه كودكانی كه با شیر مادر تغذیه می‌شوند، برای تكمیل شیر مادر نیاز به تامین مواد مغذی خاصی از طریق غذا دارند.
به طور خاص، آهن و روی مواد مغذی هستند كه در رژیم غذایی بچه‌هایی كه فقط شیر مادر می‌خورند، محدود می‌شوند.
آهن و روی: آهن و روی برای تكامل مغزی و رشد بدنی سالم كودک شما ضروری هستند و روی به علا‌وه برای تكامل سیستم دفاعی سالم نقش كمكی ایفا می‌كند؛ بنابراین چگونه این مواد مغذی مهم را به او می‌دهید؟ شیر خود را با دادن غذاهایی مثل غلا‌ت نوزاد غنی شده با آهن یا پوره گوشت تكمیل و منابع غذایی حاوی آهن دریافتی كودک را با ویتامینC تقویت كنید. ویتامینC به جذب بهتر آهن كمک می‌كند. بنابراین منابع سرشار از این ویتامین مانند میوه و سبزیجات را به كودک بدهید. تركیبی از غلا‌ت نوزاد غنی شده با آهن و پوره میوه‌جات سرشار از ویتامینC را امتحان كنید.
سایر مواد مغذی حیاتی كه كودک شما نیاز دارد
كلسیم: كلسیم به كودكتان در ساختن استخوان و دندان محكم كمک می‌كند. این ماده نه تنها در طول این دوره رشد استخوانی سریع مهم است بلكه در سراسر دوره زندگی اهمیت دارد. اگر به نوزاد خود شیر مادر یا شیرخشک نوزاد می‌دهید، احتمالا مقدار كافی كلسیم را دریافت می‌كند.
ویتامینD: ویتامینD باعث افزایش جذب كلسیم كودكتان می‌شود؛ ویتامینD به طور طبیعی با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ساخته می‌شود، اما به منظور پیشگیری از بروز سرطان پوست، امروزه در مورد كاهش تماس با نور خورشید هشدار داده می‌شود. حفاظت توسط ضدآفتاب و لباس پوشیدن در مقابل اثرات مضر خورشید امكانپذیر است، اما در مقابل باعث پیشگیری از تشكیل ویتامینD می‌شود.
انجمن اطفال آمریكا مصرف روزانه مكمل ویتامینD را برای كودكانی كه منحصرا با شیر مادر تغذیه می‌شوند و كودكان كمتر از ۸ كیلوگرم مصرف‌كننده شیر خشک نوزاد، توصیه می‌كند. حتما در مورد مصرف ویتامینD با متخصص اطفال مشورت كنید.
راهنمای قدم به قدم برای اولین غذای جامد كودک
با غلا‌ت شروع كنید:
برای داشتن یک غلظت خیلی كم: ۱ قاشق غذاخوری آرد شده دانه یک نوع غله با بافتی نرم را با حدود ۴ قاشق غذاخوری شیر مادر یا شیر خشک نوزاد یا آب مخلوط كرده و شروع كنید. با بزرگتر شدن نوزاد، برای داشتن بافت غلیظ‌تر، مقدار مایع را كم كنید.
با استفاده از یک قاشق، غلا‌ت را روی لب‌های او بگذارید (نه داخل دهانش) تا بتواند از مهارت مكیدن خود استفاده كند.
سپس نوبت غذاهای پوره است.
برای شروع از یک نوع ماده غذایی استفاده كنید. همانند غلا‌ت، برای معرفی هر طعم جدید، ۴-۲ روز فاصله بگذارید.
ترتیب مصرف میوه و سبزیجات اهمیتی ندارد.
بعد از این كه كودک شما میوه و سبزیجات را به صورت تكی امتحان نمود، می‌توانید سراغ انواع تركیبی بروید.
گوشت منبع مهمی از آهن و روی بوده و برای افزودن به برنامه غذایی كودک مناسب است.
