مرحله بزرگسالی در نوجوانان و پيی آمد‌های رفتارهای آن
اگر دختر یا پسر نوجوانی دارید، احـتـمــالاً از او حـــــرف‌های مـثل
«ولم كنید»، «دست از سرم بردارید»، «تنهایم بگذارید» و ... را شنیده‌اید. دیدن این صحنه‌ها و شنیدن این كلمات حتماً دردناك است، وقتی كه با فریاد می‌گوید «میخواهد بمیرد ولی شما را تحمل نكند! اغلب كودكان با قدم گذاشتن به مرحله نوجوانی سركش می‌شوند حتی ممكن است رفتارهای بسیار خشن‌تر و بی‌ادبانه‌تر از آنها سر بزند. وقتی شاهد این رفتارهای او هستید حتماً با خود می‌اندیشید «این بچه كیست؟ او تا سال گذشته مرا بسیار دوست داشت و حالا به یكباره به این وضع درآمده و از من بیزار شده است» بهتر است با این مسأله احساسی برخورد نكنید. این مشكلات به شمامربوط نیستند، بلكه به فرزندتان و رفتارهای مربوط به او ربط دارند.
چگونه از رفتارهای مخرب و آسیب‌رسان فرزندتان جلوگیری كنید؟
این رفتارها یك علامت هشداردهنده هستند و از شروع بزرگسالی كودك خبر می‌دهند. این رفتارها در سال‌های نوجوانی بروز می‌كنند؛ وقتی كه فرزند شما هنوز آن‌طور كه باید به مهارت‌های ارتباطی دست نیافته است. نوجوان شما با فریاد و اعتراض داد می‌زند و می‌گوید: «مرا تنها بگذار» و شما انتظار دارید كه دست‌كم بگوید «مامان من نیاز دارم كمی تنها باشم». این صحنه هم آزاردهنده است و هم دردناك ولی فرزند شما باید این مرحله را سپری كند و راه خودش را به سمت بزرگسالی بیابد. اینكه چگونه با این مسأله برخورد و چگونه این مرحله را سپری كنید، به شما بستگی دارد. برای آنكه این بحران را راحت‌تر بگذرانید:
مسأله را شخصی نكنید
وقتی كه فرزندتان كم‌كم نسبت به شما بی‌توجه و غافل می‌شود یا شما را هل می‌دهد، سعی كنید با مسأله شخصی برخورد نكنید. به خاطر بیاورید كه این مرحله نیز به زودی تمام می‌شود و باید همانند یك فرد بالغ و عاقل و به شكلی سنجیده با این مشكلات برخورد كنید. وقتی كه فرزندتان را آشفته و پرخاشگر می‌بینید، به خود بگویید: «این وضعیت كاملاً عادی و بخشی از فرایند بزرگ شدن اوست، من و رفتارهایم باعث بروز این پرخاشگری‌ها نمی‌شویم، باید بیشتر صبوری كنم.»
به فرزندتان در این گونه مواقع فضای بیشتر بدهید
وقتی كه فرزندتان سعی میكند شما را از خودش دور كند، به او نچسبید. روی چیزی كه او میخواهد تمركز كنید. اگر شما نیز احساسی برخورد كنید، فقط اوضاع بدتر می‌شود و ممكن است جنگ شدیدتری به راه بیفتد. مثلاً ممكن است با دختر 15 ساله‌تان به خرید بروید. او بدون توجه به شما سعی میكند با شما راه نرود و از شما فاصله بگیرد و شما از این مسأله آزرده می‌شوید. در این شرایط بهتر است به دخترتان بگویید: عزیزم بیا با هم وسایل مورد نیازت را بخریم و بعد اگر دوست داشتی چرخی بزن و چیزهایی را كه لازم داری انتخاب كن، ما می‌توانیم جلوی درب خروجی با هم قرار بگذاریم.» وقتی كه به فرزندتان فضای كافی می‌دهید تا آن كاری را كه دوست دارد انجام دهد، هم خودتان بسیار باتجربه و عاقل به نظر می‌رسید و هم شرایط را آرام و مطمئن می‌كنید. شما باید از قدم‌های كوچك‌تر شروع كنید و به گام‌های بزرگ‌تر برسید.
به علائم و نشانه‌ها توجه كنید
در این مرحله از زندگی دختر یا پسر نوجوان‌تان، برخی نشانه‌ها و علائم را مشاهده می‌كنید كه خودتان نیز در این مقطع سنی از زندگی‌تان با آنها روبه‌رو بودید. آنها بیشتر به سمت دوستان‌شان كشیده می‌شوند. در واقع به نظر می‌رسد كه دوستان‌شان از دیگران مهم‌ترند. هر چه شما بیشتر تلاش كنید كه فرزندتان را به سمت خودتان بكشید، او بیشتر شما را پس می‌زند. كمی گیج و سردرگم می شوید، مخصوصاً وقتی كه می‌گوید: «مرا به مسابقه بسكتبال ببرید ولی در عین حال كنار من و با من نباشید!» در واقع او میخواهد به شما بگوید كه: «من واقعاً به پدر و مادرم نیاز دارم، ولی وقتی كه در كنار دوستانم هستم، نمی‌خواهم با من باشید.» او میخواهد كه شما همیشه باشید ولی به او نیز فضای كافی بدهید؛ فضایی كه احساس میكند به آن نیاز دارد. در این شرایط شما چه كار باید بكنید؟ شما باید در كنار فرزندتان باشید؛ ولی به شكلی متفاوت از گذشته.
آنها نیاز به استقلال بیشتری دارند. چندی پیش او شما را بهترین فرد در تمام دنیا می‌دانست و حالا فكرمی‌كنید دیگر دوست‌تان ندارد یا اینكه هیچ چیز مشتركی بین شما نیست؛ ولی این تصور اشتباه است، هنوز هم می‌توانید با او راجع به چیزهای خیلی جالب صحبت كنید. به خاطر داشته باشید كه كودكان ما برای خوشحال كردن و همواره ایجاد احساس خوب در ما به وجود نیامده‌اند و نباید همیشه این انتظار را از آنها داشته باشیم؛ به خصوص در دوران بلوغ و آغاز مرحله بزرگسالی. شاید در دوران كودكی‌شان این‌گونه بود، ولی در حال حاضر وضعیت تغییر كرده است.
نوجوانانی كه بد دهنی می‌كنند
شنیدن برخی حرف‌های ناخوشایند از فرزندتان در این مرحله طبیعی است؛ اما برخی از آنها دچار بد دهنی و رفتارهای توهین‌آمیز شدیدتری می‌شوند. در چنین مواقعی باید فوراً وارد عمل شوید و از كنار حرف‌ها و حركات زشت و زننده بی‌تفاوت رد نشوید. در این شرایط:
عاطفی با مسأله برخورد نكنید. كمی صبر كنید و نفس عمیق بكشید تا آرام شوید. از فرزندتان فاصله بگیرید. یك فنجان چای یا قهوه بنوشید. سعی كنید موقعیت را تحت كنترل درآورید و اوضاع را بدتر نكنید.
حرف زدن در مورد حرف زشت و كارناپسندی كه او انجام داده را به زمانی دیگر موكول كنید. تا هر دوی شما كاملاً آرام نشده‌اید، راجع به این مسأله با هم حرف نزنید؛ چرا كه او بیشتر جیغ و داد به راه می‌اندازد. بعد از آرام شدن هر دو به او بگویید كه بد دهنی كردن و ناسزا گفتن كار خوبی نیست و عواقب بدی دارد. با آرامش راجع به این موضوع با او حرف بزنید و در میان حرف‌های‌تان جبهه‌گیری نكنید.
برای رفتارهای فرزندتان برخی محدودیت‌ها را تعیین كنید. با رفتارهای بسیار زشت و ناپسند فرزندان باید با قدرت بیشتری برخورد كنید. وقتی كه با او حرف می‌زنید به او بفهمانید كه هرگونه توهین و تحقیر، غیرقابل قبول است.
به او بگویید كه اگر یكبار دیگر این مسأله تكرار شود، تلفن همراهش را از او می‌گیرید و یا شما نیز تا 24 ساعت آینده او را با لقب زشتی صدا خواهید زد. اگر او دوباره همان حرف‌های زشت را تكرار كرد، شما نیز به حرف‌هایی كه گفته بودید عمل كنید؛ ولی اگر به اتاقش رفت و برای شما یك نامة معذرت‌خواهی نوشت، شما نیز پشیمانی او را بپذیرید.
روش‌های برخورد با مسأله
یكی از بهترین راه‌ها برای برخورد با فرزندتان به شكلی مناسب‌تر و طبیعی‌تر كردن اوضاع این است كه با سایر والدین راجع به آن حرف بزنید؛ مخصوصاً والدین نوجوانان بزرگ‌تر كه مدتی پیش این مرحله را پشت سر گذاشته‌اند. آنها به شما داستان‌هایی راجع به تجربیات خودشان خواهند گفت و پندها و نصحیت‌های مفید و مثمرثمری به شما می‌دهند. در ضمن تلاش كنید خود را به جای فرزندتان بگذارید. یعنی خود را در آن مرحله سنی تصور كنید. شما نیز در آن روزها دوست نداشتید همیشه در كنار والدین خود باشید و گاه دوستانتان را به آنها ترجیح می‌دادید. شاید رابطه شما و فرزندتان دیگر هرگز مثل رابطه‌ای كه در دوران كودكی با او داشتید، نشود ولی مطمئن باشید به زودی بهتر و از این حالت خارج می‌شود او نیاز دارد كه بداند شما با استقلال طلبی بیشتر او مشكلی ندارید و نمی‌خواهید همواره او را در یك حصار نگه دارید. اگر شما نیز در رفتارهای‌تان تجدیدنظر كنید، خواهید دید كه او نیزتلاش نمی‌كند شما را از خودش دور سازد و هیچ نیازی هم به این كار ندارد.
