زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر محمدرضا مهاجری؛ تهرانی فوق تخصص غدد

در چند دهه اخیر، دیابت در میان مردم شیوع بسیاری داشته است. بیشتر متخصصان معتقدند دلیل اصلی این بیماری، چاقی دوران كودكی است. بدون در نظر گرفتن نوع دیابت، در این بیماری بدن توانایی طبیعی خود را برای تنظیم قندخون از دست می‌دهد و در نتیجه، میزان قندخون دائماً نوسان دارد؛ به‌خصوص در كودكانی كه به دیابت مبتلا هستند.

بعد از هر بار غذا خوردن، خون درون رگها لبریز از قند می‌شود و این افزایش غیرطبیعی تغییراتی در رگ‌های خونی ایجاد می‌كند. این تغییرات شیمیایی علائم اولیه‌ای ندارند، اما اثرات آنها در درازمدت آسیب‌های جدی به همراه دارد. انسولین هورمونی است كه قندخون را تحریك می‌كند تا به تمام سلول‌های بدن برسد؛ بنابراین قندخون می‌تواند به عنوان منبع انرژی برای تمام عملكردهای بدن مورد استفاده قرار گیرد. در افراد دیابتی، یا انسولین كاهش می‌یابد و یا سلول‌های بدن به پیغام‌های فرستاده شده از انسولین موجود در بدن پاسخی نمی‌دهند.

دیابت نوع 1 را دیابت نوجوانی نیز می‌نامند؛ بیشتر كودكان و نوجوانان به دیابت نوع1 مبتلا می‌گردند. كودكان به ندرت دچار دیابت 2 می‌شوند؛ مگر آنكه افزایش وزن چشمگیری داشته باشند. بنابراین اگر عامل چاقی مفرط كودكان را كنار بگذاریم، می‌توانیم بگوییم كه آنها بیشتر به دیابت نوع 1 مبتلا می‌شوند.

95-90 درصد از دیابتی‌های زیر 16 سال، دیابت نوع 1 دارند كه ناشی از عدم توانایی پانكراس برای تولید انسولین است. دیابت نوع 1 را یك بیماری خودایمنی می‌نامند؛ به این معنا كه دستگاه ایمنی بدن به یكی از بافت‌ها یا ارگان‌ها حمله‌ور می‌شود. افزایش تشنگی، دفع ادرار زیاد، كاهش وزن و اشتهای فراوان از علائم این نوع دیابت است. اگر بیماری تشخیص داده نشود، وزن بسیار كاهش یافته و در نتیجه كاهش زیاد انرژی، حالت تهوع نیز ایجاد می‌شود.

 این نوع دیابت در اثر چاقی زیاد ایجاد می‌شود؛ چرا كه مكانیسم طبیعی بدن برای كنترل هورمون‌ها موفق عمل نمی‌كند و سلول‌های بدن به سیگنال‌های فرستاده شده از انسولین پاسخی نمی‌دهند؛ در نتیجه دیابت نوع 2 ایجاد می‌شود. علائم دیابت نوع 2 معمولاً مشخص‌تر از دیابت نوع 1 است؛ با آنكه شباهت زیادی به علائم نوع 1 دارد.

عفونت دستگاه ادراری و  دیر بهبود یافتن زخم‌ها و جراحات از علائم بیماری هستند. كودكان مبتلا به دیابت نوع 2، كمتر به كما می‌روند؛ چرا كه با ظهور علائم آن سعی در بهبود بیمار می‌شود؛ حال آنكه خطر به كما رفتن در دیابتی‌های نوع 1 بیشتر است.

شیوع دیابت در میان كودكان
دیابت در میان كودكان چندان شایع نیست؛ هر چند كه آمار و ارقام خطر افزایش و رشد این بیماری را خبر می‌دهند. اما میزان ابتلای كودكان به دیابت در كشورهای مختلف تفاوت دارد:  در انگلستان، از هر صد هزار كودك، 17 نفر  در اسكاتلند، از هر صد هزار كودك، 25 نفر. در فنلاند از هر صدهزار كودك، 43 نفر.  در ژاپن از هر صدهزار كودك، 5 نفر به دیابت دچار می‌شوند.

طی 30 سال اخیر، رشد دیابت در تمام كشورها حدود سه برابر بوده است. دیابت نوع 2 در كودكان نخستین بار در آمریكا و اروپا دیده شد و علت آن هم حركت جمعیت جهان به سمت چاقی است، اما چاقی را نمی‌توان عامل افزایش دیابت نوع 1 دانست و این نوع دیابت نیز به شدت در حال رشد است.

عوامل دیابت در كودكان 
دلیل مشخصی را نمی‌توان برای دیابت كودكان در نظر گرفت. احتمالاً تركیبی از محرك‌های ژنی و ژن‌ها، عامل بروز آن هستند. بیشتر كودكان مبتلا به دیابت نوع 1، سابقه این بیماری را در خانواده خود ندارند.