سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: دیر زمانی نیست، که ایده دیوار مهربانی به دلیل استقبال مردمی فراگیر شده است، و اکنون زمان زیادی نمی‌گذرد از پیشنهاد دیوار مهربانی؛ این بار با محوریت کتاب. سال گذشته بود. در آخرین روزهای دی ماه 94 که عضو کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران از بررسی طرح دیوار مهربانی با کتاب خبر داد و گفت که این طرح پس از بررسی و تصویب شورای شهر در پایتخت اجرا می شود.
به گفته مجتبی شاکری اجرای این طرح با هدف افزایش مشارکت شهروندان برای نهادینه کردن فرهنگ کتاب و کتابخوانی به شورای اسلامی شهر تهران پیشنهاد شد.
در این طرح به این حجت که "اقشار محروم و نیازمند جامعه توان خرید کتاب را ندارند" پیش بینی شد که با اجرای دیوار مهربانی کتاب دسترسی عموم شهروندان به کتاب با همراهی و مشکارکت خیرین فراهم شود، تا با یک تیر دو نشان بزنند، و نشان دوم هم اینکه مشکل کمبود کتابخانه در برخی از مناطق شهر تهران حل شود.
به بقین دیوارهای مهربانی کتاب بی اهمیت‌تر از دیوارهای دیگر بخشش لباس نیستند، چه بسا اهمیت این سخاوت فکری بیشتر نیز باشد. شاید بدین واسطه بتوان گام مهمی در ترویج کتاب و کتاب خوانی برداشت.
اولین روایت‌ها از دیوار مهربانی کتاب در ایران
از اولین اخباری که در این زمینه رسانه‌ای شد خبری بود در 12 بهمن با این توضیح که برای اولین بار در نمایشگاه های کتاب استانی ،غرفه "دیوار مهربانی کتاب" در سیزدهمین نمایشگاه کتاب بندرعباس برپا شد.
ماه لی لی بستکی، مسئول این غرفه در گفت و گو با روابط عمومی موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران گفته بود: "این حرکت که در غرفه ای با عنوان کوی یار مهربان و با شعار "بگذارید بدانند " آغاز شده است. کار اصلی این غرفه جمع آوری کتاب برای مدارس و مراکز نیازمند و بدون کتابخانه است که در مدت دو روز ابتدایی نمایشگاه مورد استقبال و حمایت بازدیدکنندگان و خیران و نیکوکاران فرهنگی قرار گرفته است.
تجربه موفق دیوار مهربانی نشان داد ظرفیت های خوبی برای تامین نیازهای مردم در حوزه های مختلف وجود دارد که باید این ظرفیت ها فعال شده و مورد استفاده قرار گیرد و بخش فرهنگ نیز از همین رویه پیروی می کند.
در این مدت بسیاری از ناشران حاضر در نمایشگاه آمادگی خود را برای همراهی با این برنامه و اهدای کتاب اعلام کرده اند و بازدیدکنندگان از غرفه نیز با توجه به توان خود، اهدای تعدادی کتاب را تعهد کرده اند که با نام آنان بر دیوار غرفه ثبت شده است.
این فعال فرهنگی یادآور شد: هیچ گونه محدودیتی برای تعداد و نوع کتاب های اهدایی وجود ندارد و با توجه به تنوع و فراگیر بودن نیازمندان کتاب و جامعه هدف این طرح، مهرورزان فرهنگی می توانند کتاب های خود را متناسب با تمام رده های سنی و با موضوع های گوناگون اهدا کنند."
دیوار مهربانی در شیراز
اما چندی بعد محمد حسین نیکوپور نوشت: نخستین بار که جوانان شیرازی با خوش‌ذوقی دیوارمهربانی را در خیابان خلیلی راه اندازی کردند، شاید هیچ‌کس باور نمی کرد تب‌و‌تاب این جنبش مردمی سراسر ایران را در در نوردد و به مرور این حرکت خداپسندانه اجتماعی در کشورهای همسایه هم الگوبرداری شود.
انگار شیراز به نخستین‌ها شناخته می شود؛ چراکه با آزادسازی نرخ نانوایی‌ها هم نخستین بار در کشور یک نانوایی در خیابان هدایت این شهر دست به اقدامی نیکوکارانه زد و با تحویل نان به نرخ پیش از آزادسازی جنبشی را رقم زد تا به مرور در دیگر جاهای ایران هم این خیرخواهی تکثیر شود.
کتاب اسفند یکی از با سابقه ترین کتابفروشی‌های شیراز است که در ۲۲ اسفند ۱۳۶۶ با همکاری مشترک شاپور بنیاد، از شعرای بنام شیراز و غلامحسین امامی، در خیابان پوست‌چیِ شیراز تاسیس شد و پس از درگذشت شاپور بنیاد در سال ۱۳۷۸، توسط غلامحسین امامی در میدان دانشجو، ابتدای خیابان ساحلی روبه رودخانه خشک یا "هفت پیلی" فعالیت می کند.
این کتابفروشی به لحاظ جغرافیایی در مکان مناسبی واقع شده، به طوری که وجود دانشگاه شیراز و خوابگاه‌های دانشجویی، این منطقه را به یک منطقه فرهنگی و آن را به پاتوقی برای اهل کتاب تبدیل کرده است.
گرچه در زیربنای ۲۱۰ متری این فروشگاه بیش از ۶۵ هزار جلد کتاب ارائه شده، اما بیشترین استقبال از کتاب‌های نقد ادبی، شعر، رمان، داستان، هنرهای تجسمی و فلسفه است و آنها که نشریات خاص را روی پیشخوان کیوسکهای مطبوعاتی نمی یابند می توانند آنها را در این فروشگاه فرهنگی تهیه کنند.
برای آنها که دست‌کم در هفته یکی دوبار گذرشان حتی شده برای خوش‌وبش با دیگر کتاب‌دوستان به این کتابفروشی سری می زنند، بیش از اینکه فضای سرداب این مکان جلب توجه کند، شیوه برخوردی است که امامی و فرزندش با مراجعان مورد توجه قرار می گیرد.
زیرا شیدا امامی و پدرش با پیشنهادهایی که به فراخور شناختی که از مشتریان دارند به معرفی آثار می پردازند و آنچه را پیش روی مخاطب قرار می دهند که هرچند ممکن است برای دقایقی این شناخت انجام گرفته باشد، دقیق و مناسب است.
غلامحسین امامی که نویسنده و روزنامه نگاری را در کارنامه دارد فقط خود را محدود به کتابفروشی نکرده و صاحب امتیاز نشر هم هست. بدین شکل که در سال ۱۳۶۷ انتشارات "شیوا" را تأسیس کرد و از آنجا که در آن سال‌ها کار نشر و کتابفروشی را با هم انجام می‌داد دوره بسیار خوبی را هم تجربه کرده، چراکه معتقد است: کتاب‌های خودمان را به پخشی‌ها می‌دادیم و کتاب‌های روز ناشران دیگر را هم تحویل می‌گرفتیم.
برای خواندن بخش دوم -ایستگاه های دیوار مهربانی کتاب- اینجا کلیک کنید.
