كارشناسان دارویی در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، قوانین و نكاتی را درباره مصرف دارو به مردم توصیه می كنند كه می توان در چهار قانون طلایی مصرف دارو آنها را خلاصه كرد.
قانون اول برای مصرف دارو
نخستین قانونی كه كارشناسان و متخصصان دارویی برای مصرف دارو بر آن تاكید می كنند، «مصرف هنگام نیاز» است.
این متخصصان دارو را به مثابه چتری تشبیه كرده اند كه فقط هنگام نیاز استفاده می شود و لازم نیست كه در هر موقعیتی از آن استفاده كنیم. به طور مثال سرماخوردگی های ویروسی نیازی به مصرف آنتی بیوتیك ها ندارند و هر بیماری عفونی نیز آنتی بیوتیك خاص خود را دارد و نباید سرخود از آنها استفاده كنیم.
گاهی علائم بیماری مانند سردرد به دلیل استرس، تغذیه ناسالم یا خواب ناكافی به جود می آیند و بدون مصرف دارو با راهكارهای ساده ای برطرف می شوند. بطورمثال با كمی استراحت یا یك نوشیدنی گرم می توان علائم بیماری را از بین برد.
مسئولیت پذیری بیماران در موضوع «مصرف دارو» بسیار حائزاهمیت است؛ این مساله به آن معنا است كه تنها در مواقع نیاز و تجویز پزشك ، دارو را مصرف كنیم.
تغییر سبك زندگی و داشتن برنامه ریزی منظم برای آن مانند داشتن یك برنامه ورزشی می تواند در كاهش مصرف دارو، نقش موثری داشته باشد.
مصرف دارو در كودكان نیز گاهی با اشتباهاتی همراه است زیرا برخی والدین با دیدن اولین علامت بیماری در كودك خود به او خودسرانه ها داروهایی مانند آسپرین می خورانند كه منطقی نیست و می تواند برای سلامت كودك ، مضر باشد.
برخی دیگر از افراد نیز خودسرانه انواع قرص ها و شربت های مكمل و ویتامین را مصرف می كنند در حالیكه هرگونه فرآورده طبیعی و مكمل ها باید از سوی پزشك متخصص ، تجویز شود.
اما داشتن كیسه های پر از داروهای قدیمی باقیمانده از بیماری های قبلی جزو عادات اغلب خانواده های ایرانی شده و اعضای خانواده با ابتلا به بیماری از همان داروهای قبلی استفاده می كنند كه می تواند خطرآفرین باشد.
البته داروهایی موسوم به داروهای او تی سی (مسكن و داروهایی كه با توجه به وضعیت بیمار تجویز می شود) در داروخانه ها بدون نسخه به مردم تحویل می شود اما مردم در مورد این داروها حتما باید با داروساز داروخانه مشورت كنند.
درمان های ناقصی و مقاومت های دارویی نتیجه مصرف بی رویه داروها و آنتی بیوتیك ها است كه موجب می شود هنگام بروز یك بیماری عفونی دیگر این داروها كارآ نباشند.
قانون دوم در مصرف دارو
دومین قانونی كه كارشناسان دارویی در مصرف دارو مردم را به آن توصیه می كنند «میانه‌روی در مصرف دارو» است.
كارشناسان دارویی، دارو را در اینجا به مثابه غذا می دانند كه افراط در مصرف آن، آسیب های متعددی را به سلامت وارد می كند.
متاسفانه برخی از افراد سرخود، مقادیر دارو را بنا به سلیقه خود افزایش یا كاهش می دهند و فكر می كنند اگر مقدار دارو را افزایش دهند اثربخشی آن افزایش می یابد در حالیكه اینگونه نیست و حتی خطرناك است.
برخی افراد نیز دوره درمانی دارویی خود را كامل نمی كنند و در مقابل آنان نیز افرادی هستند كه با تمام شدن قرص ها و داروهای خود، سرخود باز از روی آن تهیه كرده و به مدت طولانی تری از زمان توصیه شده از سوی پزشك، مصرف می كنند؛ این مساله خطر ایجاد وابستگی دارویی را در پی دارد و می تواند عوارض ثانویه ای را نیز ایجاد كند.
برخی بیماران نیز با آنكه نزد پزشك می روند اما گاهی به پزشك خود اعتماد نكرده و انتظار دارند پزشك ، داروهای مورد نظر یا قوی تری برای آنان تجویز كند.
برخی از داروها مانند داروهای قلبی و عروقی از حساسیت ویژه ای برخوردار بوده و مصرف آنها حتما باید زیر نظر پزشك باشد.
قانون سوم مصرف دارو
سومین قانون برای مصرف دارو این است كه «دارو شخصی است». كارشناسان دارویی در این قانون، دارو را به مثابه كفش می دانند كه فقط برای یك شخص تهیه شده است.
در حقیقت در این قانون، داروها استفاده انحصاری و فردی دارد زیرا بر اساس علائم و ویژگی های فردی مانند سن، تجویز شده است. بطور مثال دارویی كه برای یك بیماری برای سالمند تجویز می شود با داروی همان بیماری برای كودك متفاوت است.
بر اساس این قانون، مردم نباید داروهای خود را برای بیماران دیگر توصیه كرده یا آن را به دیگران بدهند. حتی اگر علائم بیماری مشابه باشد ممكن است علت بیماری متفاوت بوده و مصرف مشترك دارو ممكن است منجر به تشخیص دیرهنگام یا بروز عوارض ثانویه شود.
حتی هنگامی كه بیماری كاملا در دو فرد شبیه است نباید دارویی كه برای یكی از آنان تجویز شده را به دیگری توصیه كرد زیرا ویژگی های فردی متفاوت است و شاید آن فرد واكنش متفاوتی به آن دارو نشان دهد.
قانون چهارم مصرف دارو
چهارمین قانون مصرف دارو آن است كه مردم باید اصول و قوانین مصرف دارو را رعایت كنند زیرا در صورت رعایت نكردن این اصول، داروها، اثربخشی مورد نظر را نخواهند داشت.
به طور مثال بیمار باید داروهای خود را سر وقت و طبق توصیه پزشك مصرف كند و به مندرجات برچسب روی آن توجه كند.
متخصصان دارویی به مردم توصیه می كنند كه هرگز دارو را در تاریكی مصرف نكنند حتی اگر از محل قرارگیری آن مطمئن باشند.
منبع: عصر ایران
