دختری دارم 6 ساله که متاسفانه هنوز شب‌ها در جای خود ادرار می‌کند. جواب آزمایش ادرار او سالم است و چیزی را نشان نمی‌دهد ولی بسیار عصبی است و زودرنج، خیلی نگران او هستم و می‌ترسم هیچ وقت نتواند کنترل ادرارش را به دست آورد یا مشکلاتی در آینده برایش ایجاد شود
پاسخ ارائه شده توسط: دکتر مائو خلیلی ،متخصص کلیه و مجاری ادرار
به‌طور کلی خیس کردن محل خواب بعد از سن حدود سه سالگی کودکان را شب‌ادراری می‌گویند. البته اکثر بچه‌ها در سن سه سالگی کنترل طبیعی مثانه را به دست می‌آورند. قابل ذکر است که در دختر‌ها این کنترل زودتر از پسرها حاصل می‌شود. شب‌ادراری در سنین بعد از سه سالگی و حتی تا حدود 10 سالگی هم گاهي ممکن است دیده شود. علت ایجادکننده شب ادراری در بیش از حدود 50 درصد کودکان رشد دیررس دستگاه عصبی و یا وجود یک اختلال داخلی در سیستم عصبی عضلانی می‌باشد. آمار نشان می‌دهد در30 درصد کودکان شب ادراری می‌تواند منشا روانی داشته باشد. در 20 درصد کودکان شب ادراری می‌تواند به دنبال یک بیماری عضوی به وجود آید. مسایل روانی می‌تواند یکی از دلایل ایجاد شب ادراری در کودکان باشد و در این رابطه، آموزش جهت کنترل مثانه بایستی بعد از سن یک و نیم سالگی شروع شود.
تلاش قبل از این سن معمولا بی‌فایده و حتی مضر است. اگر والدین در امر آموزش کنترل مثانه و کنترل دفع ادرار سهل‌انگاری کنند ممکن است در بچه کنترل مهاری مغز بر روی مثانه تا چند سال ایجاد نگردد و ازطرفی اگر والدین از لحاظ روانی وضعیت ثابتی نداشته باشند اضطراب آنها به کودکان می‌تواند منتقل شود و در نتیجه اضطراب حاصله به صورت تنش در حین شب ادراری نمود پیدا می‌کند. از عوامل روانی موثر دیگر در شب ادراری تولد بچه‌ای دیگر درخانواده است. ورود کودکی دیگر به خانواده می‌تواند موجب از دست رفتن جایگاه ویژه بچه اول در خانواده شده و آن‌گاه بچه اول برای بازیافتن توجه والدین به خود ممکن است به عادات دوران شیرخوارگی برگردد. و درنهایت داشتن استرس‌های فیزیکی یا روانی (مانند ترس و اضطراب) مثانه رادر وضعیت تثبیت نشده قرار می‌دهد و می‌تواند یکی از دلایل ایجادکننده شب‌ادراری باشد. علایم شب‌ادراری می‌تواند به صورت خیس کردن محل خواب به‌طور متناوب یا منظم باشد.
قابل ذکر است که در شب ادراری بدون وجود بیماری اثری از سوزش ادرار وجود ندارد و ادرار کاملا شفاف می‌باشد. عوارض شب‌ادراری می‌تواند به دو شکل عوارض زودرس و عوارض ویروس مشاهده شود. در مورد عوارض زودرس یا شب ادراری فونکسیونل، مسایل به، صورت روانی تظاهر می‌یابند نه عضوی و بیش تر در سنین ورود به مدرسه تشدید می‌شود. عوارض ویروس كمتر اتفاق می‌افتد و معمولا در سنین بالاتر دیده می‌شود. مثلا فرد بالغی تحت فشارهای روانی دچار تکرار ادرار شبانه می‌شود بدون آنکه در روز مشکلی داشته باشد. همچنین تکرار ادرار شبانه می‌تواند تظاهری از شب ادراری در دوران بلوغ نیز باشد. چنان که شب ادراری تا بعد از سن 3 سالگی وجود داشته باشد بایستی به فکر درمان بیماری افتاد. اقدمات درمانی برای بیماران مبتلا به شب ادراری می‌تواند به دو شکل دارودرمانی و روان‌درمانی انجام گیرد.
در دارودرمانی، داروی انتخابی برای این بیماری قرص ایمی پرامین می‌باشد که بر روی حدود 70- 50 درصد بیماران موثر باشد و به عنوان داروی انتخابی تجویز می‌شود و این دارو را با دوز 25 میلی‌گرم موقع خواب شروع می‌کنند و در صورت لزوم این دوز تا 50 میلی‌گرم قابل افزایش می‌باشد. البته در دارودرمانی، داروهای موثر دیگری هم وجود دارد. روان‌درمانی یا سایکوتراپی که اغلب از طرف پزشک متخصص توصیه می‌شود برای بعضی کودکان مبتلا به شب‌ادراری و والدین آنها می‌تواند اثرات مطلوبی داشته باشد. والدین باید تنش و اضطراب کودکان خود راتا حد امکان کاهش دهند، از سخت‌گیری‌های بی‌مورد پرهیز کنند و در صورت نیاز کودک خود را جهت مشاوره روانپزشکی، نزد روانپزشک ببرند. از سایر اقدامات موثر این است که بعد از صرف شام ، مصرف مایعات را در کودکان کاهش دهند تا در موقع خواب مثانه کودکان کاملا خالی باشد، در صورت امکان قبل از زمان معمول خیس کردن، کودک را بیدار کنند تا در توالت ادرار کند. بدین وسیله کودک شرطی می‌شود تا در ساعت‌های به خصوصی حتی در شرایط عدم پر بودن کامل مثانه جهت تخلیه ادرار به دستشویی مراجعه کند. به اين خواننده عزيز توصیه می‌شود که محیطی امن و راحت در منزل برای کودک ایجاد کنند و به هیچ وجه کودک را تنبیه نکنند تا کودک احساس گناه و عدم امنیت نکند. و در نهایت سونوگرافی از سیستم ادراری همراه کشت و آنالیز ادرار برای کودک ضروی است.
