دکتر لادن سیفی؛ جراح و متخصص زنان
سرطان پستان رایج‌ترین نوع سرطان در زنان به شمار می‌آید و بیشترین میزان مرگ‌ومیر در سرطان‌ها را به خود اختصاص داده است. زن بودن، از مهم‌ترین عوامل احتمال بروز سرطان پستان است.
اگرچه مردان نیز به این سرطان مبتلا می‌شوند اما احتمال آن در زنان بیش از صد برابراست.
باید بدانید که وقتی در بدن فردی نشانه‌های سرطان پستان دیده‌شده و درنهایت تأییدمی‌شودکه به سرطان پستان مبتلا شده است، بر اساس نتایج آسیب‌شناسی و نتایج مربوط به آزمایشات خون و اسکن‌های تصویری مرحله سرطان پستان تعیین می‌شود.
دانستن مرحله پیشرفت سرطان به بیمار و تیم درمانی او کمک می‌کند که بهترین روش درمانی را در پیش گیرند. در ادامه این مطلب می‌خواهیم شمارا با مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز سرطان پستان و درمان‌های معمولی آن آشنا کنیم.
مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز بروز سرطان
سن بالا، سابقه فامیلی ابتلا به سرطان، اولین حاملگی بالای ۳۰ سال، قاعدگی زیر ۱۲ سال، یائسگی بالای ۵۵ سال، عدم حاملگی، عدم شیردهی و هورمون درمانی بعد از یائسگی از عوامل خطر در ابتلا به سرطان پستان هستند.
چاق بودن در سرطان پستان بعد از یائسگی، سرطان تخمدان، آندومتر، کیسه صفرا و پانکراس در بروز سرطان بسیارموثر است.
مصرف زیاد چربی، قدبلند بالای 175 سانتی‌متر، کار در شیفت شب، در افراد شب‌کار به دلیل تماس با نور ملاتونین از غده پینیال تولید نمی شود و سطح کم متابولیت آن یعنی سولفاتوکسی ملاتونین یکی از فاکتورهای خطر سرطان پستان می‌باشد. عدم دریافت فولات از غذا یا مکمل، ورزش نکردن و عدم تحرک کافی.
خانم‌های پرخطر برای ابتلا به سرطان پستان
1- خانم‌هایی هستند که سابقه سرطان در پستان دیگر دارند، تخمدان لوله در خود، خواهر یا مادر دارند.
2- وجود زمینه ژنتیکی، باآزمایشات مخصوص ثابت‌شده است.3. در سن 10 تا 30 سالگی رادیوتراپی قفسه پستان داشته‌اند.
چگونه احتمال ابتلا به سرطان پستان را کم کنیم؟
برخی از عوامل زمینه‌ساز محیطی‌اند و می‌توانیم آن‌ها را حذف کنیم مثلاً مصرف چربی بیش از 90 گرم در روز احتمال این سرطان را بالا می‌برد.
پس مصرف چربی را کم کنیم. چاق نباشیم و BMI مناسب داشته باشیم این عامل به‌ویژه بعد از یائسگی بسیار مهم است فولات کافی در غذایمان باشد (مانند اسفناج، لوبیا چشم‌بلبلی و....) شب‌زنده‌داری نکنیم اولین حاملگی و شیردهی را حتماً به سنین 35 سالگی موکول نکنیم.
هورمون درمانی بعد از یائسگی با دو داروی استروژن و پروژسترن باشد و حتماً بیش از 3 سال نباشد آن‌هم در مواردی که پزشک صلاح بداندومزایای آن بیشتر از مضراتش باشد.
ورزش به‌ویژه بعد از یائسگی، نه‌فقط برای تنظیم وزن، بلکه به دلیل کاهش سطح استروژن سرم و انسولین و هورمون رشد انسولینی احتمال این سرطان را کم می‌کند.
ماموگرافی و غربالگری از سن 40 سالگی انجام شود به‌ویژه بعد از سن 50 سالگی ادامه یابد و فکر نکنیم که چون در خانواده این بیماری را نداریم و یا حتی چون پرخطر نیستیم لازم نیست.
آیا عواملی مثل میدان‌های مغناطیسی، پتوی برقی، سشوار، در افزایش احتمال تأثیری دارند؟
خیر، این 3 مورد به‌طور دقیق مورد مطالعه قرارگرفته‌اند و هیچ اثری در افزایش میزان سرطان پستان نداشته‌اند.
آیا مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها مثل ویتامین E یا A اثر خوبی دارد؟
در مطالعات وسیعی ثابت‌شده است که آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین E، A و C نقشی در پیشگیری ندارند.
رادیوگرافی‌های تشخیصی ماموگرافی رادیوگرافی ریه عکس از مهره‌ها وانجام CT اسکن چطور؟
در خانم‌هایی که جهش ژن BRCA1/2 دارند ممکن است احتمال سرطان پستان‌را بالا ببرد.
از چه سنی غربالگری شروع می‌شود؟
معمولاً از سن 40 تا 74 سالگی و قبل و بعدازاین سن به صلاحدید پزشک صورت می‌گیرد، مثلاً در افراد پرخطر زودتر ممکن است شروع شود.
آیا غربالگری با سونوگرافی را هم می‌شود انجام داد؟
خیر با ماموگرافی است البته سونوگرافی برای تشخیص ضایعات تو پر و توخالی کمک‌کننده است.
MRI برای غربالگری در مورد خانم‌هایی که پرخطرند به کار می‌رود.
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است معاینه پستان با دست به‌هیچ‌وجه غربالگری نیست معاینه با دست افراد ورزیده ضایعات سانتی‌متری را نشان می‌دهد در این اندازه معمولاً متاستاز به‌جای دیگری داده است ولی ماموگرافی ضایعات میلی‌متری را نشان می‌دهد که غالباً قابل‌درمان هستند و مرگ و میر را کم می‌کند.علائم
در خانم‌های که بررسی پستان با ماموگرافی و سونوگرافی هم‌زمان می‌شوند. اغلب با ماموگرافی غیرطبیعی شک می‌کنیم و با بیوپسی تأیید می‌شود.
در 15 درصد خانم‌های مبتلا توده در ماموگرافی رؤیت نشده که این نوع را بیماری مخفی ازنظر ماموگرافی می‌گوییم در 30 درصد مبتلایان توده‌ای در فاصله زمانی بین انجام دو ماموگرافی به وجود آمده که به آن interval cancer می‌گوییم.
خانم‌هایی که ماموگرافی نشده‌اند مثلاً چون دسترسی به ماموگرافی نداشته‌اند و یا زیر 40 سال بوده‌اند که به‌طورمعمول ماموگرافی نمی‌دهیم ممکن است با توده پستان توده زیر بغل یا تغییرات پوستی دو پستان مراجعه کنند و بعد کانسربا بیوپسی تشخیص داده می‌شود.
این توده معمولاً یکی است، سفت، غیر متحرک (ثابت) است و کناره‌های نامرتب دارد چون این علامت بالینی قطعی و حتمی نیست پیگیری بیشتر برای تشخیص افتراقی بین توده خوش‌خیم و بدخیم لازم است تغییرات پوستی مثل قرمزی – ضخیم شدن پوست – منظره شبیه پوست پرتقال تو رفتن نوک پستان، ممکن است به دلیل کانسر التهابی پستان باشد.
گاه فرد مبتلابه سرطان پستان با درگیری اعضا دیگر مثل استخوان، (درد مهره‌های پشت و استخوان پا)، کبد (درد شکمی، تهوع، زردی) و یا ریه (سرفه و نفس کم‌آوردن) مراجعه می‌کند.
MRI در غربالگری خانم‌های پرخطر کاربرد دارد به‌هرحال تشخیص قطعی سرطان پستان با بیوپسی پستان است.
بیشتر بخوانید:
غربالگری سرطان
سرطان پستان، تشخیص زودرس، درمان موفق
شناسایی سرطان پستان با شیرمادر
کنار آمدن با سرطان پستان
