زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر علی عبداللهی : متخصص جراحی عمومی ؛ فلوشیپ جراحی پستان از آمریکا

تحریریه زندگی آنلاین : متأسفانه سرطان پستان بسیار شایع و فراوان شده است؛ دانش پزشکی امروزه به کمک شیمی‌درمانی و رادیوتراپی توانسته‌ایم که کمک فراوانی به مبتلایان سرطان انجام دهد. آلودگی‌های شیمیایی و تغذیه‌ای با هورمون‌ها در ابتلا به سرطان مؤثر است ولی از همه مهم‌تر استرس و تنش‌های روحی نیز نقش فراوانی دارد. طبق آمار افراد در معرض استرس بیشتر سرطان می‌گیرند. گوشت‌ها و غذاهای امروزی نسبت به سابق تفاوت دارد و متأسفانه افزودنی‌ها یا باقیمانده سموم و هورمون‌ها در آن زیاد است. دومین علت مراجعه به اینجانب سرطان و مشکلات مربوط به تیروئید است. به نظر من در سالهای اخیر تعداد مراجعات در این خصوص افزایش چشمگیر پیدا کرده است. متاسفانه آمار کشوری در جامعه  نداریم ولی به احتمال قوی به تغذیه و استرس نیز مربوط می‌شود. اختلالات تیروئیدی در کشور فراوان داریم. با پیش‌زمینه گواتر هم سرطان زیاد مشاهده می‌شود. سرطان‌های دستگاه گوارش به‌ویژه روده بزرگ به دلیل صنعتی شدن و مشکلات تغذیه‌ای و یبوست بسیار زیاد شده است. سرطان معده نیز برخلاف تصور، کاهش پیدا نکرده اما متاسفانه سرطان روده بزرگ به‌ویژه در آقایان افزایش یافته است!

در این میان مساله اجابت مزاج خیلی مهم است و باید به آن توجه داشت. در طول روز باید جهت اجابت مزاج دستشویی رفت. کم خوردن نوشیدنی و مایعات، سبزی‌ها و میوه‌ها طی شبانه‌روز در ایجاد یبوست مؤثر است. سرطان روده با یبوست ارتباط مستقیم و سیر صعودی  دارد.

 بیشتربخوانید:

درباره پرکاری و کم‌کاری تیروئید بیشتر بدانیم

نقش مهم غربالگری در تشخیص و درمان به‌موقع سرطان

غربالگری به‌موقع به‌عنوان عامل مهم پیشگیر در سرطان  بسیار مهم است. اغلب ما عادت کرده‌ایم که خودرو شخصی خود را چکاپ دوره‌ای انجام دهیم ولی چنین کار مشابه ای برای پایش سلامت بدن خود انجام نمی‌دهیم. اگر یک توده کوچک در سینه خانمی توسط سونوگرافی و ماموگرافی به‌موقع شناسایی و پیگیری شود، توسط جراحی و حذف این توده کوچک می‌توان از گسترش و بزرگی توده سرطان  در بهترین زمان جلوگیری کرد؛ یا به‌وسیله انجام کولونوسکوپی روده بزرگ و یافتن یک پولیپ، می‌توان با جراحی و حذف آن از سرطان روده و گسترش آن جلوگیری کرد. ایجاد بسیاری از سرطان‌ها اجتناب‌ناپذیر است، فقط می‌توان به‌موقع شناسایی و درمان شود تا طول عمر بیشتری به بیمار هدیه کرد. البته در سرطان پستان خوشبختانه مدتی است که می‌بینیم بیماران در مراحل پایین‌تر و اولیه به ما مراجعه می‌کنند. این حاکی از بالا رفتن آگاهی هم‌وطنان است و ما نیز می‌توانیم خیلی کمک کنیم.

تمام بیماری‌ها نیازمند چکاپ و پیشگیری است. خانمی در 35 تا 40 سالگی سونوگرافی و ماموگرافی نمی‌کند در نتیجه غده در مراحل اول تشخیص داده نمی‌شود و پیشرفت می‌کند؛ در برخی افراد زمانیکه تیروئید در ناحیه گردن برجستگی دارد متاسفانه پیگیری نمی‌شود تا اینکه به گره‌ای سفت تبدیل شده تا به‌مرور روی تارهای صوتی اثر می‌کند.

مشکلات تیروئید در میانسالی بیشتر است

متاسفانه کم‌کاری تیروئید در کشورمان شایع است چون خاک و آب ایران کمبودید دارد. کاهشید در سطح مواد غذایی شایع است و مردم مواد غذایی حاوی ید نیز مصرف نمی‌کنند (ماهی و سبزیجات تازه مصرف نمی‌کنیم). سال‌ها پیش طرح افزودن ید به نمک اجرایی شد؛ کمکی نکرد و اگر کمکی کرد، محسوس نبود ولی همچنان کمبود این ماده مهم مطرح است و متاسفانه بیماران فراوانی داریم.

متاسفانه ندول‌ها و گره‌های تیروئیدی نیز در مردم کشور بسیار زیاد است. این مشکلات با پیگیری و پیشگیری، تغذیه و دارو برطرف می‌شود ولی بسیاری از بیماران به آن توجه نمی‌کنند. در کشور ما گواتر گره‌ای و ندول‌های تیروئیدی فراوان است و باید بررسی شود.

مشکلات تیروئید نزد خانم‌ها و در سنین میانسال (30 تا 50 سال) بیشتر دیده می‌شود. بین مردم اصطلاحی بنام "غم باد" داریم که درواقع تأثیر مسائل عاطفی، فکری و عصبی روی تیروئید است. این همان عارضه و بیماری تیروئید است.  بزرگی تیروئید بیشتر به‌صورت کم‌کاری و بعضی‌اوقات پرکاری خود را نشان می‌دهد. مسائل عصبی و عاطفی رکن مهم در بروز مشکلات تیروئید و سرطان است.

کسانی که مسائل عاطفی و احساسی بیشتر آنان را ناراحت می‌کند بیشتر در معرض مشکلات تیروئید هستند. این مشکلات در صورت گسترش و درمان نشدن می‌تواند به سمت سرطانی شدن تیروئیدپیش رود.

 بیشتر بخوانید:

نکات تغذیه‌ای برای بیماران تیروئید

مصرف شیر و لبنیات، میوه‌ها، سبزی‌ها، غذاهای دریایی و ویتامین‌ها بسیار کمک می‌کند. گاهی این تنوع از مواد غذایی نیز پاسخگوی نیاز بدن فرد در کم‌کاری تیروئید نیست، بدین ترتیب پزشک قرص لووتیروکسین تجویز می‌کند که باید بیمار روزانه در صبحگاه و به‌طور ناشتا منظم مصرف کند تا جذب بیشتر و مؤثرتری داشته باشد.

 بر اساس آمار مصرف این قرص در جایگاه سوم و چهارم داروها در کشور قرار دارد. معاینه و لمس تیروئید و انجام سونوگرافی و آزمایش‌های منظم و مرتب بسیار مهم و ضروری است.

خستگی، افزایش وزن، چاقی و پف آلودگی، خواب زیاد، یبوست از مهمترین علائم اختلالات تیروئیدی است.

در برخی افراد ندول‌ها یا همان گره‌های تیروئید در قالب گره‌های سرد و گره‌های گرم، خود را نشان می‌دهد. گره‌های سرد حدود ده درصد شانس بدخیمی دارد و باید آنرا عمل کنیم؛ نمی‌توانیم صبر کنیم تا بزرگ شود و بعد عمل جراحی کنیم (گره سرد تیروئید: در آزمایشات اسکن تیروئید با مواد رادیواکتیو، جذب مواد رادیواکتیو در گره‌های تیروئیدی سرد کم است). گره‌هایی که بزرگ باشد و مشکلات تنفسی و صوتی ایجاد کند باید جراحی شود. سالهای اخیر سرطان تیروئید مرزهای سنی را شکسته و حتی در دهه سوم زندگی هم مشاهده می‌شود.

ارتباط نزدیک اختلالات هورمونی با سرطان

اختلالات هورمونی موجب بروز تنش‌ها و مشکلات عصبی و عصبانیت می‌شود که این پیامد ناگواری به نفع بروز سرطان‌ها و مشکلات تیروئیدی نیز محسوب می‌شود. یائسگی در کل ارگان‌های بدن بخصوص در غده تیروئید و بافت پستان تأثیر می‌گذارد. فرد باید ورزش و تحرک و تغذیه سالم را در این دوران در مسیر زندگی روزمره خود قرار دهد. سرطان سینه با کاهش هورمون کمتر می‌شود ولی مشکلات تیروئیدی با کاهش هورمون‌ها در دوران یائسگی بیشتر می‌شود. از سوی دیگر مشکلات و اختلالات هورمونی، مشکلات دستگاه گوارش (یبوست یا اسهال) را نیز افزایش می‌دهد.

عوامل متابولیک و شیمیایی (هورمونی) در بدن انسان بسیار تأثیرگذار است و متاسفانه بازتاب اختلالات آن در سینه (پستان)، تیروئید و دستگاه گوارش به‌صورت بیماری مشهود خواهد بود. محققان روی تأثیر هورمون‌ها بر بدن در حال بررسی و پژوهش‌اند ولی متاسفانه مواد غذایی به‌ویژه گوشت‌هایی که با هورمون پرورش یافته‌اند نیز در همین روند طبیعی هورمونی بدن اختلال ایجاد کرده و افراد را دچار بیماری می‌کند.

 باید تا جای ممکن از گوشت‌های قرمز و همچنین به‌ویژه گوشت مرغ در طول هفته کمتر (هفته‌ای یک تا دو مرتبه) استفاده شود؛ باید دانست که از یک سنی به بعد مصرف گوشت جنبه سمی برای بدن افراد دارد. بهتر است از انواع  سبزی‌ها و میوه  در فواصل غذایی بیشتر استفاده شود.

سرطان‌های دستگاه گوارش همچنان شایع و نیازمند هشدار

ایجاد پولیپ و زخم‌های دستگاه گوارش نباید مورد غفلت و بی‌توجهی قرار گیرد. باید به تغییرات اجابت مزاج زیر سن پنجاه‌سالگی توجه کرد.

در صورت مشکوک بودن بالای سن پنجاه‌سالگی باید کولونوسکوپی انجام داد. ترش کردن معده و دل‌درد را فراموش نکنید و با انجام آندوسکوپی با نظر پزشک خود می‌توانید به‌سلامت این قسمت از بدن پی ببرید.

برداشتن پولیپ‌های روده با جراحی و درمان زخم‌های معده با دارو ضروری است. پیشنهاد می‌شود آقایان از سن پنجاه‌سالگی و خانم‌ها از پنجاه‌وپنج‌سالگی هر ده سال یک‌بار کولونوسکوپی انجام دهند. توجه به رنگ مدفوع و اینکه رنگ مدفوع به سمت تیره باشد و یا خونی شدن آن بسیار مهم است. تغییر اجابت مزاج از یبوست به اسهال و برعکس باید موردتوجه قرار گیرد و بررسی شود.

 بیشتربخوانید:

کم کاری تیروئید و رابطه آن با افسردگی و اضطراب

علائم کم کاری تیروئید

کم کاری و پرکاری تیروئید ؛ از علت تا درمان

پیشگیری از یبوست گام مهم سلامت

متاسفانه در کشور هیچ‌کسی به فکر اهمیت اجابت مزاج و درمان یبوست نیست. توجه به این موضوع در دنیا آنقدر مهم مطرح شده که گفته می‌شود انجام اجابت مزاج دو مرتبه در شبانه‌روز خیلی بهتر و سود‌مندتر از یک‌مرتبه است، حال چه برسد به اینکه برخی افراد متاسفانه چندین روز یک‌بار این اقدام فیزیولوژیک و مهم را انجام می‌دهند!

حاصل هضم و جذب مواد غذایی در بدن، مواد دفعی سمی یا در اصطلاح توکسیک به نام ادرار و مدفوع است. افزایش نیترات، اوره، مواد زائد و کارسینوژن... در بدن پیرو یبوست مخاطره انگیز است.

همان‌طور که زباله را شب‌هنگام از منزل خارج می‌کنید تا دفع و دور شود، مدفوع نیز همین‌طور است؛ تصور کنید چنانچه زباله‌ها چند روز از منزل خارج نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ همین رخداد نیز در بدن اتفاق خواهد افتاد و مواد دفعی با بدن انسان رفتار بد  و پیامدی ناگواری خواهند داشت.

 روده انسان دقیقاً مانند همین مثال زباله خانگی است و هرچه سریع تراز مواد دفعی  تخلیه شود بهتر است. این نکته برای جلوگیری از ابتلا به سرطان سینه نیز مهم است.

گفته می‌شود که فقط پنج درصد سرطان سینه ارثی است و حدود نودوپنج درصد آن به عوامل محیطی و زمینه‌های غیر وراثتی ارتباط دارد.

همی‌رویید و فتق در میان مشکلات شایع

عضلات بدن نیازمند تلاش و فعالیت‌های روزانه است. اگر این عضلات به‌تدریج و به دلیل کم‌تحرکی بخصوص در این ایام کرونا، ضعیف و شل بشود جدار داخلی بدن به دلیل فشار داخلی روده‌ها و یا هنگام فعالیت‌های روزمره یا بلند کردن بار در معرض خطر پارگی قرار می‌گیرد. بیرون‌زدگی روده یا قسمت‌های داخلی بدن از محل پارگی جدار داخلی شکم در پی ضعف عضلات و فشار زیاد درونی، منجر به پیامدهای ناگواری همچون سیاه شدن بخشی از روده که بیرون میزند خواهد شد و باید از این عارضه مشکل‌ساز با جراحی جلوگیری کرد.

البته تنها راه پیشگیری ورزش و تقویت عضلات نواحی شکم است. درمان صرفاً با یک جراحی خوب موفقیت خواهد داشت؛ استفاده از کمربندهای طبی موسوم به فتق بند نیز به‌طور موقتی و مقطعی پاسخ خواهد داد. افزایش وزن و سن نیز باعث تشدید و مشکلات بعدی فتق می‌شود. ورزش‌های هوازی و بی‌هوازی و تقویت عضلات بدن بخصوص جدار شکم توصیه مهمی است.

مهم‌ترین علامت  فتق دردهای مبهم جدار شکم و بیرون‌زدگی بخش از روده است که از طریق سطح پوست قابل لمس و معاینه خواهد بود. درد به خاطر گیر افتادن بخشی از روده در میان پارگی جدار شکم است که پیرو کم‌خون شدن بافت روده درد عارض می‌شود. در مورد بواسیر توجه به تغذیه و پیشگیری از یبوست، مهم‌ترین اقدام اولیه است و در نهایت اگر با تغذیه و دارو رفع نشد باید این عارضه را نیز توسط جراحی برطرف نمود.

گسترش کم‌تحرکی و تغذیه نادرست در دوران کرونا

در مورد این بیماری بهترین توصیه تلاش برای افزایش سطح ایمنی بدن است. اینکه فقط مولتی‌ویتامین و مکمل بخوریم مفهومی برای ارتقاء سطح ایمنی ندارد. باید دانست که بهترین چیز مصرف مایعات و از همه بهتر آب است. البته مصرف ویتامین ث، ویتامین دی بسیار مهم است که می‌توان جهت تأمین آن مرکبات و لبنیات خورد یا به‌طور روزانه کمی از نور خورشید بهره گرفت و از خشکبار نیز استفاده کرد. بجای قرص مولتی‌ویتامین، خوردن سبزیجات و میوه‌ها خیلی ضروری و مهم است.

طبق بررسی و پژوهش‌های انجام شده توسط محققان و یا در پایان‌نامه‌های دانشجویی، متاسفانه گزارش شده که بسیاری از افراد هفته‌ای فقط یک یا دو مرتبه سبزی و سالاد مصرف می‌کنند که این رفتار خیلی بد است. من معتقد‌م خوردن سبزی و میوه در مقابل فواید و سودمندی، آنچنان بار اقتصادی و هزینه نخواهد داشت. سبزی‌خوردن، کاهو، خیار، هویج، شلغم، لبو... هزینه آنچنان نخواهد داشت.

برخی از افراد سبزیجات نمی‌خورند ولی مولتی‌ویتامین‌های گران‌قیمت خارجی مصرف می‌کنند! توصیه اینکه اگر می‌خواهیم کرونا نگیریم باید سطح ایمنی را بالا برد؛ افزایش ایمنی بدن از خوردن مایعات، سبزی‌ها و میوه‌ها آغاز می‌شود.

تأکید بر اهمیت غربالگری سرطان

اگرچه معاینات فردی و انجام آزمایشات دوره‌ای مهم است ولی باید هرچه زودتر کلینیک‌های غربالگری انواع سرطان در همه نقاط کشور فعال شود و توسعه پیدا کند؛ مهم‌تر از همه اینکه کلینیک‌های غربالگری سرطان باید رایگان خدمت کنند. چکاپ مردم برای شناسایی به‌موقع بیماری باید رایگان شود. تشخیص به‌موقع و در مراحل اولیه حیاتی است.

غربالگری یا در اصطلاح اسکرینینگ، منجر به کاهش هزینه‌ها در درازمدت خواهد شد چون اگر دیر تشخیص داده شود باید علاوه بر هزینه عمل جراحی سنگین، هزینه جلسات مکرر و طولانی رادیوتراپی، شیمی‌درمانی و... را نیز متحمل شد.