دکتر فاطمه قائممقامی
ويروس پاپيلوماي انساني نزدیک به 120 تيپ دارد كه حدود 40 تيپ آن در دستگاه تناسلي انسان ممكن است ايجاد عفونت کند. بعضي از انواع آن كه پرخطر هستند، مثل تيپ 16-18، باعث تغييرات سلولي در دهانه رحم، واژن و ولو و مقعد ميشوند كه در صورت تداوم و عدم تشخيص در مرحله پيشسرطاني و درمان بموقع، ممکن است منجر به سرطان شوند. انواع كمخطر آن عمدتاً باعث ايجاد زگيل تناسلي ميشود. حال اگر اين عفونتها در دوران بارداري ايجاد شود، این سؤال پيش ميآيد كه آيا تأثيري روي سير بارداري و زايمان دارد و يا بارداري چه نقشي در سير اين عفونت خواهد داشت؟ مدارك قاطعي وجود دارد كه نشان ميدهد انتقال ويروس پاپيلوماي انساني عمدتاً از طريق تماس جنسي ايجاد ميشود، ولي مطالعاتي وجود دارد كه نشان ميدهد ويروس ميتواند به طور مستقيم از مادر به نوزاد در خلال بارداري منتقل شود. در مطالعات مختلف ميزان و وسعت انتقال ويروس پاپيلوماي انساني (HPV) در نوزاد متولد شده و كودك متفاوت است.
آزمایش
به هرحال در مادراني كه آزمایش ويروس پاپيلوماي انساني (HPV) مثبت است، خطر عفونت اين ويروس در نوزاد وجود دارد. عفونت نوزاد ممكن است باعث ضايعات دستگاه تناسلي، دهان و حنجره شده و یا تبدیل به سرطان شود.
مطالعات اخير نشان دادهاند كه عفونت مثبت با پاپيلوماي انساني ممكن است باعث زايمان زودرس و خودبهخود شود. وجود ويروس پاپيلوماي انساني پرخطر در خلال بارداري با زايمان زودرس و حالات غيرطبيعي جفت، عمدتاً بسته شدن عروق جفتي و عفونت پردههاي جنيني همراه است. بنابراين انجام تست سلولي گردن رحم براي غربالگري در دوران بارداري ميتواند عاقبت بارداري را پيشبيني کند.
همانطور كه گفته شد، ويروسهاي كمخطر ايجاد زگيل تناسلي در دستگاه تناسلي ميکنند. شيوع عفونت ويروس پاپيلوماي انساني كمخطر در زمان بارداري و غيربارداري يكسان است. ايجاد زگيل تناسلي در اثر ابتلا به ويروس، در زمان بارداري دو برابر است و علاوه بر اين زگيلهاي تناسلي قبلي ممكن است از نظر اندازه و تعداد در بارداري پيشرفت نمايند. اگرچه عفونت ويروس پاپيلوماي انساني در خلال سهماهه اول و دوم بارداري ممكن است بهبود یابد، ولي در بعضي مواقع افزايش ميزان آنتيژن ويروس به طور زودگذر در خلال بارداري افزايش مييابد.
خطر انتقال عفونت پاپيلوماي انساني به نوزاد در زايمان طبيعي حدود 5 درصد است، اما اين دليلي براي انجام سزارين نيست. به هرحال در ضايعات بزرگتر ممكن است انجام زايمان طبيعي مشكلتر و خطرناكتر باشد كه سزارين توصيه ميشود. بيشترين خطر براي نوزاد پاپيلوم حنجره عودكننده است كه ميتواند به دليل انسداد راههاي هوايي و امكان عود مكرر آن به وسيله جراحي باشد و مشكلات درماني زيادی به دنبال داشته باشد. اگرچه در زمان بارداري توصيه به واكسيناسيون ويروس پاپيلوماي انساني نميشود، ولي در دوران غيربارداري و حتي شيردهي در خانمهاي جوان ميتوان از بروز اين مشكلات با واكسيناسيون پيشگيري نمود.
واكسن چهارگانه كه عليه دو نوع ويروس پرخطر 16 و 18 که 75 درصد موارد پيشسرطاني و سرطانهاي تناسلي را باعث ميشود و انواع كمخطر 11 و 6 كه 90 درصد زگيلهاي تناسلي را موجب ميگردد، ساخته شده است كه توصيه ميشود به دختران 26-9 سال قبل از ازدواج تزريق شود. در كشورهاي پيشرفته حتي اين واكسيناسيون براي پسرها نيز توصيه ميشود كه در مباحث آينده به آن خواهيم پرداخت.