زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر ابوالفضل مهدیزاده؛ جراح و متخصص زنان و زایمان

هم‌اکنون با پیشرفت لاپاروسكوپی، تقریبا تمامی اعمال جراحی در طب زنان توسط لاپاروسكوپ قابل انجام است. بیماری‌های زنان عمدتا به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند كه جراحی تمامی بیماری‌های خوش‌خیم با روش لاپاروسكوپی قابل انجام است.

اندیكاسیون‌های جراحی لاپاروسكوپی

اعمال جراحی هیستركتومی از انواع ساب‌توتال گرفته تا هیستركتومی توتال، با لاپاروسكوپی قابل انجام است. همچنین در موارد كیست تخمدان، آندومتریوزیس، بستن لوله‌ها در حاملگی خارج از رحم و افتادگی رحم از این روش جراحی می‌توان استفاده كرد.

در بیمارانی كه دچار پرولاپس رحم یا پرولاپس واژن هستند در حین عمل هیستركتومی یا پس از آن؛ می‌توان این مشكل را با عمل لاپاروسكوپی برطرف نمود. به این ترتیب، كلیه اعمال جراحی خوش‌خیم رحم و ناراحتی‌های خوش‌خیم زنان با لاپاروسكوپ قابل انجام است.

كاربرد لاپاروسكوپ در ضایعات بدخیم

با پیشرفت علم پزشكی، در بسیاری از ضایعات بدخیم و نیز جهت بررسی وجود ضایعه یا عود آن می‌توان از جراحی لاپاروسكوپ استفاده كرد. همچنین، برای Staging بیماری‌ها از این روش استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در خانمی كه كیست تخمدان برداشته شده و یا در مواردی كه در حین عمل جراحی كیست تخمدان پاره شده، بیمار حتما باید مجددا مورد عمل جراحی قرار گیرد و برای تشخیص اینكه بیماری در كدام مرحله است، می‌توان از لاپاروسكوپی استفاده نمود.

با این عمل، برداشتن ضایعات و بیوپسی غیرقابل انجام است؛ مانند برداشتن نمونه‌هایی از دیافراگم، پریتوئن و كلیه نقاط مشكوك.

در واقع، با كمك عمل لاپاروسكوپ می‌توان Staging كامل را انجام داد.

در حال حاضر، در سرطان دهانه رحم، كارهای زیادی با لاپاروسكوپی می‌توان انجام داد. در رادیكال هیستركتومی ورت‌تایم نیز با عمل لاپاروسكوپی، غدد لنفاوی چپ و راست و قسمتی از آئورت برداشته می‌شود. در حین انجام این عمل، نوع بیماری و درصد گرفتاری اندام‌ها نیز مشخص می‌گردد.

در سرطان‌های تخمدان (بیشتر در مرحله یك سرطان) می‌توان از لاپاروسكوپی استفاده كرد.

در Stage‌های بالا، باید از لاپاروتومی استفاده نمود. به طور كلی در سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان، محدودیت‌هایی در انجام عمل لاپاروسكوپی وجود دارد؛ در مرحله یك كلیه سرطان‌های زنان می‌توان از لاپاروسكوپی استفاده كرد.

چرا از عمل لاپاروسكوپی استفاده می‌كنیم؟

نتیجه عمل لاپاروسكوپی با عمل لاپاروتومی قابل مقایسه نیست. در بیمارانی كه توسط عمل پاراروسكوپی جراحی می‌شوند، هزینه جراحی بسیار كمتر و مدت بستری شدن در بیمارستان كوتاه‌تر است. بیماری كه توسط عمل لاپاروسكوپی، هیستركتومی می‌شود، در همان شب اول جراحی می‌تواند از بیمارستان مرخص شود و دو تا سه روز پس از عمل به زندگی عادی خود بازگردد.

عوارض پس از عمل نیز در این بیماران كمتر است. همچنین درد كمر و احتمال عفونت وجود ندارد و نیاز به تجویز داروهای مسكن بسیار كم است.

كاربرد لاپاروسكوپی در تشخیص موارد مشكوك بیماری

با استفاده از لاپاروسكوپی تشخیصی، به‌راحتی و به سرعت می‌توان به تشخیص افتراقی بسیاری از بیماری‌ها رسید. عمدتا در حین تشخیص، درمان بیماری نیز انجام می‌گیرد. به عنوان مثال، وقتی پزشكی در خانمی به كیست تخمدان، حاملگی خارج از رحم، آپاندیسیت و یا حتی دیورتیكولیت مشكوك شده باشد، با استفاده از لاپاروسكوپی می‌تواند به تشخیص قطعی بیماری برسد.

حتی در تشخیص بیماری‌های داخلی مانند بیماری‌های كبد و كیسه صفرا نیز می‌توان به سرعت با انجام «لاپاروسكوپی تشخیصی، به تشخیص قطعی رسید و پس از تشخیص بلافاصله بیمار را عمل كرد. این مورد خصوصا در موارد اورژانس از اهمیت خاصی برخوردار است. خوشبختانه كشور ما از نظر عمل لاپاروسكوپی با كشورهای پیشرفته كاملا برابری می‌كند.

استفاده از هیستروسكوپ

در بیماری‌های زنان، در بیماری‌های داخل رحم،‌ در كنار لاپاروسكوپ می‌توان از هیستروسكوپ نیز استفاده نمود.

موارد كاربرد هیستروسكوپ

در بیماری‌هایی مانند DUB، توده‌های داخل رحم، پولیپ یا فیبروم، سپتوم داخل رحم و چسبندگی‌های داخل رحم، تشخیص و درمان بیماری با عمل هیستروسكوپ میسر است.

استفاده از هیستروسكوپی در چه مواردی به عنوان خط اول درمان كاربرد دارد؟

در بیماران مبتلا به AUB، بر اساس سن بیمار، پزشك جراح تصمیم می‌گیرد از چه روشی استفاده كند.

در بیماران جوان، خط اول درمان، هیستروسكوپی نیست؛ ولی در خانمی كه سن بالای چهل سالگی یا سن منوپوز و دچار AUB است، با توجه به اینكه احتمال وجود سرطان رحم بیشتر می‌باشد، در مرحله اول از هیستروسكوپی استفاده می‌شود.

در خانم‌های جوان ابتدا بررسی‌های هورمونی و درمان‌های طبی انجام می‌گیرد؛ در صورتی كه بیمار به درمان‌های طبی جواب نداد، باید از هیستروسكوپی جهت تشخیص ضایعه استفاده نمود.

به عنوان مثال در خانم جوانی كه توسط سونوگرافی، توده بزرگی در شكم یا داخل رحم او تشخیص داده می‌شود، قاعدتا ابتدا می‌بایست هیستروسكوپی انجام ‌شود و پس از آن، اقدامات دیگر صورت می‌گیرد.

به طور كلی در هر خانمی كه بیماری مزمن شود و به درمان‌های طبی جواب نداده و بیماری تشخیص داده نشود، جهت تشخیص بیماری باید از هیستروسكوپی استفاده كرد؛ زیرا با توجه به كوچك بودن حفره رحمی در موارد بسیاری ممكن است توسط سونوگرافی یا MRI، توده‌ای تشخیص داده شود؛ ولی باز هم برای تشخیص قطعی، بیمار كاندید انجام عمل هیستروسكوپی می‌شود.

با تمام اینها در بسیاری از موارد ممكن است با وسایل كمك تشخیصی هم پزشك نتواند بیماری را تشخیص دهد كه در این موارد با استفاده از هیستروسكوپی می‌توان به تشخیص قطعی رسید.