زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمدرضا مهاجری؛ تهرانی و دکتر شیما رضاییان

هیرسوتیسم عبارت است از رشد موهای زائد با الگوی مردانه در صورت، سینه و پشت زنان. علت ایجاد آن می‌تواند افزایش هورمون مردانه آندروژن و یا ویژگی‌های نژادی و خانوادگی باشد.

علائم بالینی هیرسوتیسم

مهترین علائم بالینی هیرسوتیسم رشد موهای ضخیم و تیره در مناطقی از بدن كه معمولا زنان در آن مناطق فاقد مو هستند. (بویژه صورت، سینه و پشت) است. زمانی كه علت ایجاد هیرسوتیسم افزایش آندروژن باشد، در طول زمان علائم دیگری نیز بروز می‌كنند. پروسه‌ای كه اصطلاحا ویریلیزاسیون (Virilizasion) یا مردانه شدن نامیده می‌شود و علائم آن عبارت است از:  كلفت شدن صدا   ریزش مو، با الگوی مردانه   آكنه   كاهش بافت سینه  افزایش بافت عضلانی

زمان مراجعه به پزشك
در صورتی كه هریك از علائم زیرا مشاهده كردید حتما به پزشك خود مراجعه كنید.
1-رشد سریع موهای زائد در محلهایی مانند لب فوقانی، گونه‌ها، چانه، گردن، وسط سینه، قسمت داخلی رانها و یا كمر 
2- رشد سریع موهای زائد كه همراه با اختلالات قاعدگی باشد. 
3- بروز خصوصیت های مردانه مانند كلفت شدن صدا، ریزش موی مردانه، افزایش بافت عضلانی و یا كاهش بافت سینه‌ها. برخی از خانم‌ها زمانی كه در آستانه یائسگی قرارمی‌گیرندو یا در سال‌های اول یائسگی هستند ممكن است شاهد رشد موهای زائد در چانه و یا سایر مناطق بدن باشند كه این حالت هیرسوتیسم در نظر گرفته نمی‌شود، پزشك شما می‌تواند برای تمایز این دو حالت به شما كمك كند. حدود نیمی از زنانی كه هیرسوتیسم متوسط دارند واغلب زنانی كه هیرسوتیسم شدید دارند دارای سطح بالای هورمون آندروژن هستند.

سطح هورمون آندروژن در این شرایط بالا می رود
سندرم تخمدان پلی كیستیك: این سندرم به علت عدم تعادل در هورمون‌های جنسی به وجود می‌آید و باعث قاعدگی‌های نامنظم، چاقی، نازائی، و كیستهای متعدد در تخمدانها می‌شود. این سندرم شایع‌ترین علت شناخته شده هیرسوتیسم است.
سندرم كوشینگ: این سندرم زمانی بروز می‌كند كه بدن در مواجهه با میزان زیادی از هورمون كورتیزول (هورمون مسئول تنظیم پاسخ‌های بدن به استرسها) قرار می‌گیرد. افزایش سطح هورمون كورتیزول باعث بهم خوردن تعادل هورمون‌های جنسی در بدن و در نتیجه بروز هیرسوتیسم می‌شود.
تومورها: به ندرت وجود تومورهای ترشح كننده آندروژن در تخمدانها یا غدد  آدرنال ممكن است باعث بروز هیرسوتیسم شود.
داروها: برخی از داورها میتوانند باعث بروز هیرسوتیسم شوند. به عنوان مثال دانازول كه در درمان زنان مبتلا آندومتریوز استفاده می شود می تواند باعث بروز این حالت شود.
نكته 1: رشد موهای زائد در زنان با سطح طبیعی آندروژن ،قاعدگی منظم و بدون هیچ علت زمینه‌ای، هیرسوتیسم ایدیوپاتیك بدون علت شناخته نشده نامیده می‌شود. به عبارت دیگر در این مورد هیچ علت قابل شناسائی برای به وجود آوردن هیرسوتیسم وجود ندارد. این حالت بویژه در زنان نژادهای خاصی مانند ساكنین كشورهای مدیترانه، آسیای شرقی وجنوبی بیشتر دیده می‌شود.
نكته 2: وجود سابقه خانوادگی هیرسوتیسم شانس ابتلای فرد را بالا می برد. 

درمان هیرسوتیسم

روش‌های برداشتن موهای زائد: 
1- الكترولیز: 
در این روش یك شوك الكتریكی خفیف به ریشه مو وارد می‌شود تا به آن آسیب بزند و یا آن را از بین ببرد. این روش اثری دائمی دارد اما كمی دردناك است و ممكن است پوست آن محل تیره‌تر و یا روشن‌تر از پوست سایر نقاط صورت شود به ندرت ممكن است محل درمان زخم شود.
2- درمان با لیزر: 
در این روش اشعه لیرزبه ناحیه درگیر تابانده می‌شود تا با آسیب به ریشه مو از رشد آن جلوگیری كند. در طول درمان ممكن است در ناحیه درگیر درد و ناراحتی احساس كنید. همچنین ناحیه درمان شده تا مدتی قرمز و ملتهب است. بعد از درمان درگروهی از بیماران برای مدت طولانی موهای زائد رشد نمی‌كند اما گروهی هم احتیاج به تكرار درمان پیدا می‌كنند.

درمان های داروئی هیرسوتیسم

1- قرص‌های خوراكی جلوگیری از بارداری
این داروها از طریق ممانعت از تولید آندروژن توسط تخمدانها موجب درمان هیرسوتیسم می‍‌شوند. این داروها، شایع‌ترین روش درمانی هیرسوتیسم در زنانی است كه تمایل به بارداری ندارند. عوارض جانبی معمول آن عبارتند از سرگیجه، تهوع، سردرد و ناراحتی معده.
2- داروهای ضد آندروژن
این گروه از داروها مانع اتصال هورمون آندروژن به گیرنده‌های آن در نقاط مختلف بدن می‌شود. شایع‌ترین گونه این داروها اسپرینولاكتون (آلداكتون) است. عوارض جانبی آن عبارتند از: خواب آلودگی، تهوع قاعدگی نامنظم و اسهال. پس از شروع درمان‌های دارویی هیر سوتیسم معمولا یك ماه طول می‌كشد تا متوجه تغییرات واضح در رشد موهای زائد شوید. توصیه می‌شود داروهای خود را قبل از اضافه كردن میزان، تغییرآن و یا اضافه كردن داروهای دیگر به مدت 6 ماه مصرف كنید.
نكته مهم: با توجه به تاثیرات خطرناك بعضی داروهای درمان هیرسوتیسم بر روی جنین، در صورتیكه برای هیرسوتیسم تحت درمان هستید و قصد بارداری دارید حتما با پزشك خود مشورت كنید.

درمان‌های موضعی هیرسوتیسم
1- استفاده از موچین: روشی مناسب برای برداشتن چند تار موی زائد و ناخواسته است. اما برای مناطق وسیع مناسب نیست. 3- تراشیدن موها روشی سریع است اما نیاز به انجام مكرر و روزانه دارد. 4- موم می‌تواند برای برداشتن موهای زائد در مناطق گسترده استفاده شود. 5- موبرهای شیمیایی، به صورت كرم، ژل و یا لوسیون در دسترس هستند. در هنگام استفاده از موبرها مراقب علائم حساسیتی باشید. 6- برخی ازخانمها ممكن است به جای برداشتن موهای زائد آنها را سفید و دكلره كنند این عمل می‌تواند در برخی افراد  باعث التهاب پوست شود.