بـه قـلـم : فریبا بهزاد
تحریریه زندگی آنلاین : آمارهای جهانی نشان میدهد که در سال 2050 جمعیت سالمندان جهان برای نخستین بار بیش از کودکان خواهد شد! اولین کشورهایی که دچار پیری جمعیت میشوند، کشورهای در حال توسعه هستند. در کشورهایی مانند اردن، لائوس، مغولستان، نیکاراگوئه و ویتنام تعداد سالمندان تا سال ۲۰۵۰ به سه برابر افزایش خواهد یافت؛ درحالیکه همه این کشورها در نیمه پایین فهرست رتبهبندی رفاه سالمندان قرار دارند.در صورت تداوم روند کنونی افزایش میانگین سنی جمعیت جهان، در سال ۲۰۵۰ و برای نخستین بار در تاریخ، جمعیت سالمندان بالای ۶۰ سال از کودکان زیر ۱۵ سال بیشتر خواهد شد. این خبری است که چندی پیش در خبرگزاریهای مهم جهان مخابره شد. میانگین سنی مردم جهان همواره در حال افزایش است؛ تا جایی که پیشبینی میشود تا سال ۲۰۵۰ میلادی، جمعیت افراد ۶۰ ساله و بیشتر، از مرز ۲ میلیارد نفر عبور کند. افزایش امید به زندگی و طول عمر افراد، در کنار فرصتهایی که به وجود میآورد، موجب بروز تهدیدهای اقتصادی و سیاسی نیز میشود بهطوریکه حتی در کشوری چون سوئد، با شاخصهای رفاهی مناسب برای سالمندان، دولت را مجبور کرده تا برای جبران کمبود نیروی کار، به بازنشستگان پیشنهاد اشتغال پس از ۶۵ سالگی بدهد.براساس پژوهشی که توسط سازمان ملل متحد انجام شده، جهان با چنان سرعتی در حال پیر شدن است که اغلب کشورها برای فراهم کردن امکانات و شرایط لازم برای مراقبت از سالمندان، آمادگی لازم را ندارند.
بیشتر بخوانید:
وضعیت نگرانکننده "جمعیت" در ایران
سطح رفاه سالمندان و رتبهبندی کشورها
این پژوهش رفاه و سلامت اقتصادی اجتماعی سالمندان را در ۹۱ کشور جهان مورد بررسی قرار داده است. بر این اساس، سوئد دارای بهترین رتبه وضعیت رفاهی سالمندان است و افغانستان در انتهای فهرست جای گرفته است. این گزارش مؤید نگرانی بسیاری از کارشناسان در مورد آینده پیری جمعیت در جهان است. پدیده پیری جمعیت، اقتصاد کشورها را بهسرعت به وضعیت اضطرار دچار میکند؛ ملتها نمیتوانند بهاندازهای سریع کار کنند که اثرات پیری جمعیت خنثی شود و این در شرایطی است که میانگین سنی جمعیت جهان سریعتر از هر زمان دیگری در حال افزایش است.
کشورهای در حال توسعه، اولین قربانیان پیری جمعیت
آمارها نشان میدهد که اولین کشورهایی که دچار پیری جمعیت میشوند، کشورهای در حال توسعه هستند. در کشورهایی مانند اردن، لائوس، مغولستان، نیکاراگوئه و ویتنام تعداد سالمندان تا سال ۲۰۵۰ به سه برابر افزایش خواهد یافت. درحالیکه همه این کشورها در نیمه پایین فهرست رتبهبندی رفاه سالمندان قرار دارند. شاخص جهانی AgeWatch توسط اندیشکدهای بینالمللی به نام HelpAge ابداع شد و سپس توسط سازمان ملل متحد مورداستفاده و استناد قرار گرفت. با توجه به این شاخص میتوان میزان و اثرات پیری جمعیت را در جهان بررسی کرد. این شاخص که در روز جهانی سالمندان توسط سازمان ملل ارائه شد، با ترکیب کردن دادههای سازمان ملل، سازمان بهداشت جهانی، بانک جهانی و سایر مؤسسات بینالمللی و تحلیل آنها، وضعیت درآمد، سلامت، تحصیلات، اشتغال و امکانات عمومی مناسب برای سالمندان را در هر کشور بررسی میکند. این شاخص مورد حمایت و استقبال مدافعان حقوق سالمندان نیز قرار گرفته است؛ چرا که آنان از مدتها پیش به دلیل نبود یک شاخص عددی مناسب، گلایه داشتند که تلاشهایشان نمیتواند در قالب برنامههای اجرایی در دستور کار دولتها قرار گیرد.مدیر بخش زندگی و سالمندی سازمان بهداشت جهانی معتقد است: چیزی که با معیارهای عددی اندازهگیری نشده باشد، در حقیقت در اذهان تصمیمگیران وجود خارجی ندارد. به گفته وی، یکی از چالشهای پیری جمعیت این است که حتی دادههای لازم جمعآوری نشده است؛ چه رسد به آنکه تحلیلی روی آنها صورت بگیرد.برای مثال، بر اساس شاخص امید به زندگی میتوان گفت مردم امروزه بیشتر عمر میکنند، اما نمیتوان گفت که آیا سالمندان امروزی از سلامت کافی برخوردارند یا خیر.
سطح رفاه سالمندان و رتبهبندی کشورها
این پژوهش رفاه و سلامت اقتصادی اجتماعی سالمندان را در ۹۱ کشور جهان مورد بررسی قرار داده است. بر این اساس، سوئد دارای بهترین رتبه وضعیت رفاهی سالمندان است و افغانستان در انتهای فهرست جای گرفته است. این گزارش مؤید نگرانی بسیاری از کارشناسان در مورد آینده پیری جمعیت در جهان است. پدیده پیری جمعیت، اقتصاد کشورها را بهسرعت به وضعیت اضطرار دچار میکند؛ ملتها نمیتوانند بهاندازهای سریع کار کنند که اثرات پیری جمعیت خنثی شود و این در شرایطی است که میانگین سنی جمعیت جهان سریعتر از هر زمان دیگری در حال افزایش است.
کشورهای در حال توسعه، اولین قربانیان پیری جمعیت
آمارها نشان میدهد که اولین کشورهایی که دچار پیری جمعیت میشوند، کشورهای در حال توسعه هستند. در کشورهایی مانند اردن، لائوس، مغولستان، نیکاراگوئه و ویتنام تعداد سالمندان تا سال ۲۰۵۰ به سه برابر افزایش خواهد یافت. درحالیکه همه این کشورها در نیمه پایین فهرست رتبهبندی رفاه سالمندان قرار دارند. شاخص جهانی AgeWatch توسط اندیشکدهای بینالمللی به نام HelpAge ابداع شد و سپس توسط سازمان ملل متحد مورداستفاده و استناد قرار گرفت. با توجه به این شاخص میتوان میزان و اثرات پیری جمعیت را در جهان بررسی کرد. این شاخص که در روز جهانی سالمندان توسط سازمان ملل ارائه شد، با ترکیب کردن دادههای سازمان ملل، سازمان بهداشت جهانی، بانک جهانی و سایر مؤسسات بینالمللی و تحلیل آنها، وضعیت درآمد، سلامت، تحصیلات، اشتغال و امکانات عمومی مناسب برای سالمندان را در هر کشور بررسی میکند. این شاخص مورد حمایت و استقبال مدافعان حقوق سالمندان نیز قرار گرفته است؛ چرا که آنان از مدتها پیش به دلیل نبود یک شاخص عددی مناسب، گلایه داشتند که تلاشهایشان نمیتواند در قالب برنامههای اجرایی در دستور کار دولتها قرار گیرد.مدیر بخش زندگی و سالمندی سازمان بهداشت جهانی معتقد است: چیزی که با معیارهای عددی اندازهگیری نشده باشد، در حقیقت در اذهان تصمیمگیران وجود خارجی ندارد. به گفته وی، یکی از چالشهای پیری جمعیت این است که حتی دادههای لازم جمعآوری نشده است؛ چه رسد به آنکه تحلیلی روی آنها صورت بگیرد.برای مثال، بر اساس شاخص امید به زندگی میتوان گفت مردم امروزه بیشتر عمر میکنند، اما نمیتوان گفت که آیا سالمندان امروزی از سلامت کافی برخوردارند یا خیر.
اشتغال پس از ۶۵ سالگی در سوئد
در مجموع حتی در کشوری مانند سوئد که شرایط مطلوبی برای سالمندان دارد، دوران بازنشستگی چالشها و مشکلات خود را دارد. دولت سوئد به مردم پیشنهاد کرده تا پس از ۶۵ سالگی نیز به اشتغال خود ادامه دهند، پیشنهادی که برخی اندیشمندان این کشور از آن استقبال میکنند اما هشدار میدهند که این پیشنهاد نباید بهصورت اجبار درآید.