شخصی که مسوولیت پذیری را در بچگی بیاموزد میتواند به فرد موفقی تبدیل شود. در همین امتداد خانواده و مدرسه باید اموزش هایی را براي ارضای نیاز روانشناسی و روانشناختی که در پایان منجر به حس مسوولیت پذیری مي شود اختصاص دهد چراکه رفتار مسئولانه از شاخص های انسان سالم در هر جامعه ای به شمار میرود که باید از زمان بچگی به اشخاص اموزش داده شود.
مسوولیت حاصل سه خصوصیت تشخیص، تصمیم و خلاقیت است، اشخاص مسئولیت پذیر افرادی با وجدان، مطمئن، جدّي و مقرراتی هستند این در حالی است که مسوولیت پذیری اکتسابی و نیازمند اموزش والدین است. مسوولیت پذیری دارای مؤلفه های اصلی شامل یادگیری رفتارهایی که نیاز اساسی فرد را برآورده ميکند و پذیرفتن پیامد رفتار است.
کودکانی که مسوولیت پذیری را نیاموزند در آينده در کارها به موفقیت نخواهند رسید، رابطه دوستانه اشتباهی برقرار ميکنند ، اعتماد به نفسشان کاهش می یابد، خشم، استرس، بیماری افسردگی و استرس در آن ها بیش تر ميشود . همچنين بزهکاری، ترک تحصیل، انزوای اجتماعي، سردرگمی، کاهش حس امنیت، قانون گریزی، نزول گرایش به نظم، کاهش رابطه اجتماعي، کاهش انگيزه های پیشرفت، خشونت علیه همسر، گرایش به مواد مخدر و مشروبات، انتقام گیری و انتقاد دائم از سایرین از ديگر خصوصیت خلقی این اشخاص ميشود .
مسوولیت پذیری میتواند بصورت آگاهانه و ناآگاهانه به بچه ها اموزش داده شود، در روش آگاهانه والدین با امر و نهی، اموزش و تشویق و تنبیه مسوولیت پذیری را در فرزندان شکل می‌دهند ولی در روش ناآگاهانه بچه ها با مشاهده و الگوگیری از رفتار و گفتار والدین رفتارهای مسئولانه را می آموزند و این رفتارها را درونی ميکنند اما از بعد روانشناسی والدین نباید به بچه بصورت مستقیم امر و نهی کنند. بهترین راه اموزش مسوولیت پذیری درونی سازی با روش تربیتی مناسب از طرف والدین است.
براي زنده کردن سریعتر حس زیبای مسوولیت پذیری در بچه، شیوه های زیر را امتحان کنید:
بچه تان را دست کم نگیرید:اکثر والدین کارهایی را که بچه ها قادر به انجامشان هستند پائین تر از حد حقیقی در نظر می گیرند. آن ها حتی ممکن است کارهایی را براي کودکانشان انجام دهند که خود آن ها به خوبی قادر به انجامش هستند.
وظایفی را پیدا کنید که مطلوب سن بچه تان باشد:چنانچه وظیفه ای که به وی می دهید براي سنش مشکل باشد، دلسرد و دل زده خواهد شد. ولی اگر روش ها طوری باشند که بچه از عهده انجام آن ها به خوبی برآید، به این ترتیب تشویق ميشود و می خواهد کارهای بیشتری انجام بدهد.
به خاطر داشته باشید کلید کار« سادگی» است:کودکان خردسال عادت دارند به محدوده کوچکی توجه کنند. بدین ترتیب انجام کارهایی را به وی بسپارید که در یک محدوده کوچک باشد تا وی را خسته نکند.
براي فرزند خود دقیقا مشخص کنید انتظار دارید چه کاری انجام بدهد:و به وی نشان دهید چطور این کار را انجام دهد.
کارهای کوچک به وی بسپارید:هنگامی که بچه ها انجام کارهای ساده را به عهده می گیرند، این حس را دارند که در انجام کاری موثر براي خانواده همکاری ميکنند . بهتر است یک چارت وظایف تهیه کنید. اگر بچه کوچک است بجاي کلمات از تصاویر در این چارت استفاده کنید. این چارت میتواند از مسوولیت های کوچک مثل خاموش کردن چراغ های اضافی منزل تا قفل کردن در یا جمع کردن کاغذهای روی زمین باشد. تنها بگذارید وی این روش ها را انجام دهد و براي رسيدن به این هدف صبور باشید. باید حواس تان باشد که با افزایش کارهایی که باید بچه انجام دهد، وی نیاز به تشویق هم دارد.
باورشان کنید:دائم تکرار نکنید که« تو نمی تونی این کار رو انجام بدی!»،« تو از پس این کار برنمیای!» بهتر است ظرفیت آن ها را دریابید و مناسب با آن از آن ها توقع داشته باشید. وقتی آنچه را که در توان شان است از آن ها بخواهید، آن ها با حس قدرتمند مسوولیت پذیری شان شما را شگفت‌زده ميکنند . در این مورد آنچه مهم است تلاشي است که بچه براي انجام کار ميکند و نتيجه کار اهمیتی ندارد.
ما به مادرها توصیه می کنیم که از اول ابتدایی به کودکان مسؤولیت بسپارید و حتی در این سن اجازه تهیه غذا را به آنها بدهید.
منبع : بیتوته
