محمود ابراهيمی
نخستین «همایش ملی ارتقای سلامت زنان در محیط کار» روزهای 27 و 28 مهرماه 1393، با مشارکت معاونت زنان ریاست جمهوری، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، انجمن ایرانی مطالعات زنان، انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران و شبکه حامیان کارسالم، در سالن همایش‌های بین‌المللی سازمان محیط زیست و هم‌زمان با هفته سلامت، برگزار شد تا گویا کاری برای محیط کار زنان انجام شود. اما به نظر می‌رسد برگزاری صرف این همایش‌ها کاری از پیش نخواهد برد، مگر اینکه گام‌هایی در جهت ایجاد قوانین خاص برای اشتغال زنان تصویب و اجرا شود.
کشاورز: به اندازه کافی به سلامت زنان در کشور توجه نشده است
در این همایش دو روزه، نسترن کشاورز محمدی، دبیر علمی نخستین همایش ملی ارتقای سلامت زنان در محیط کار، سخنرانی کرد. وی با توصیف وضعیت اشتغال زنان و بیان مشکلات این قشر، گفت: «زنان با همه شایستگی‌هایی که در محیط کار دارند، از فرصت‌های کمتری برای ارتقا برخوردار هستند و این مسئله موجب استرس، سردرد و عدم رضایت شغلی آنان می شود. تهدیدات سلامت زنان در انواع محیطهای کاری متفاوت است و این فقط به خاطر تفاوت‌های خلقتی نیست بلکه به دلیل تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی زنان نیز است».
عزتیان: سلامت زنان از مردان جدا نیست
در ادامه همایش، رضا عزتیان، رئیس اداره خدمات بهداشت حرفهای مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، با بیان اینکه مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت از طریق سازمانهای تابعه به مطالعه، جمع‌آوری و پایش میزان مواجهه شاغلین با موارد آسیبزا در محیط و شرایط کاری اقدام کرده، گفت: «بخشی از سازمانهای زیر مجموعه مرکز ما شاغلین مختلف را بر اساس عوامل زیان‌آور محیطی و شرایط کاری مورد معاینات پزشکی قرار میدهند.
این حوزهها بخش کوچکی از محیطهای کاری را تحت پوشش قرار میدهند. بدون مساعدت و یاری مراکز تخصصی و فنی و صنفی نمی‌توان سلامت افراد در محیط کارشان را فراهم کرد.»
رفیعی‌فر: اشتغال دوجانبه زنان باید مورد توجه قرار گیرد
در بخش دیگری از این همایش، شهرام رفیعی‌فر، سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت، ضمن اشاره به قرار داشتن کشور در شرایط دوران گذر از بیماری های واگیر به سمت بیماریهای غیرواگیر، گفت: «در دوران تسلط بیماریهای واگیر بر کشور با ایجاد شبکه مراقبت‌های اولیه توانستیم از بسیاری از مرگ‌ومیرها جلوگیری کرده و شاخص‌های سلامت را تا حد قابل توجهی ارتقا دهیم.»
رفیعی‌فر افزود: «اما اکنون با شرایط ویژه‌ای روبه‌رو هستیم که در آن بیماریهای غیرواگیر رو به فزونی است به نحوی که از 380 هزار مرگ در سال 90، بالغ بر 25 درصد مرگ‌ها ناشی از سکته قبلی، 13 درصد سکته مغزی، 7 درصد حوادث و 7 درصد سرطان‌ها گزارش شده است. عواملی همچون نوع زندگی، روابط بین فردی، تغذیه، سلامت محیط و کار همه در دنیای امروزی تغییر یافته و تاثیرگذاری آن‌ها بر سلامت افراد باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.»
موذن: مسائل جنسی در محیط کار زنان را تهدید می‌کند
محمدهادی موذن جامی، مشاور معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی هم که در این همایش به عنوان یکی از سخنرانان افتتاحیه، سخن می‌گفت، با بیان اینکه یکی از بزرگ‌ترین مسائلی که سلامت زنان را تهدید می-کند، مسائل جنسی است و بنا به شرع باید آن را مهار کنیم و با ذکر یک مثال از توهین جنسیتی به یک متقاضی کار در بخش خصوصی، گفت: «باید برای این جسارت‌های جنسیتی، قوانین داشته باشیم.
در کشورهای اروپایی اگر کارفرمایی به کارمند زن خود پیشنهاد جنسی بدهد، حتما از کار برکنار میشود و اگر استاد به دانشجوی زن نظر داشته باشد، با او برخورد می شود؛ بوق زدن برای زنان در کشورهای اروپایی برابر توقیف خودرو به مدت چند ماه است و برای تمام مسائل جنسیتی قوانین اجتماعی داریم ما نیز قوانین اسلامی در این‌باره داریم اما باید روی آن کار کنیم.»
رئیس انجمن جامعه ایمن کشور افزود: «برای داشتن جامعه ایمن باید طرح‌های جدی‌تری را اجرا کنیم. اگر خانواده در معرض آسیب باشد، ایمنی جامعه از بین می‌رود. زن جامعه ایرانی باید از سلامت روحی برخوردار بوده و به‌طور مثال در معرض متلک نباشد؛ برای من به عنوان یک مرد مسلمان ننگ است که زن به راحتی نمی‌تواند در جامعه حضور یابد. باید از نظر قانونی با کسی که نسبت به زنان جسارت می‌کند، برخورد شود.»
مشاور معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی، با اشاره به سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در حوزه سلامت گفت: «نکته‌هایی در این سیاست‌ها مانند مسائل امنیت اجتماعی و سلامت روانی وجود دارد که باید روی آن کار شود و لازم است روی امر تسهیل ازدواج نیز کارهای اساسی‌تری صورت پذیرد. الان 12 میلیون زن در سن ازدواج در کشور وجود دارند که شاید ازدواج نکنند، این زنان نباید کمبودی احساس کنند؛ این آمار خطرناک است و اگر قوانینی ایجاد نکنیم که این زنان در جامعه عزت نفس نیابند، مسئولیت آن برعهده قانونگذاران است.»
باستانی: وجود تبعیض مرئی و نامرئی میان زنان و مردان شاغل یک چالش مهم است
در نخستین همایش ملی ارتقای سلامت زنان در محیط کار، همچنین سوسن باستانی، معاون بررسیهای راهبردی ستاد ملی زنان و خانواده معاونت امور زنان و خانواده ریاستجمهوری، نیز حضور داشت، قرار بود، خانم شهیندخت مولاوردی، معاون رئیسجمهور ایران در امور زنان و خانواده، در این همایش سخنرانی کند که به دلیل حضور وی در پنجمین اجلاس وزرای زنان کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی در جمهوری آذربایجان، سوسن باستانی در این همایش حضور یافت.
باستانی در ابتدای سخنان خود گفت: «طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت تنها نبود بیماری نیست، بلکه برخورداری از رفاه جسمی، روانی و اجتماعی را نیز شامل میشود. بر اساس این تعریف، سلامت مقولهای است که محصول علل و عوامل متعدد با شبکهای از اثرات پیچیده و چندسویه است و برای سالم زیستن باید تمام ابعاد سلامت رعایت شود تا فرد احساس آرامش کند. ارتقای سلامت در اولویت برنامههای کشور است و از طرفی کشور در حال گذار از سلامت است، یعنی کیفیت زندگی مردم علاوه بر افزایش امید به زندگی جزو اهداف سلامت است.»
زنان، ایثارگران سلامت
معاون بررسیهای راهبردی ستاد ملی زنان و خانواده معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: «تغییر مشکلات حوزه سلامت از بیماریهای واگیر به سمت بیماریهای غیرواگیر وارد مرحله ای شده است که باید با توانمند کردن افراد، سلامت را توسعه داد و زنان به عنوان حافظان آرامش و سلامت روانی خود و خانواده، اصلیترین نقش را در این زمینه ایفا میکنند و به همین علت، زنان را ایثارگران سلامت نامیده‌اند.
اگرچه سلامت زنان در دهه‌های اخیر در ایران ارتقا یافته، ولی تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد و زنان از آسیبهای فیزیولوژیک و فقر حرکتی و مواردی از این دست رنج میبرند که رفع این مشکلات، اقدامات جدی را میطلبد.»باستانی تصریح کرد: «توجه به سلامت زنان در محیط کار و زندگی فردی، ضروری است و با توجه به هدف همایش باید تمرکز خاصی روی زنان شاغل داشته باشیم، زیرا زنان علاوه بر مسئولیت خانواده، مسئولیت اجتماعی نیز دارند و باید شرایط اشتغالشان مهیا باشد.
ارتقای سلامت شامل سه بخش آموزش سلامت، حفاظت از سلامت و پیشگیری از بیماری و خودمراقبتی است. بدون برنامهریزی هم‌زمان برای این سه بخش نمیتوانیم به ارتقای سلامت امید داشته باشیم.»
