جمعیت زنان مسلمان نواندیش به مناسبت روز جهانی صلح و همزمان با هفته دفاع مقدس، نشستی تحت عنوان «زنان، پرچمداران صلح جهانی» با حضور زنان و مادران صلح برگزار کرد. در این برنامه که روز پنج‌شنبه، 3 مهرماه 1393 در خیابان گردآفرید برگزار شد، اساتید و شخصیت‌هایی چون دکتر هادی خانیکی و دکتر صادق آیینه‌وند، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و تنی چند از استادان و صاحب‌نظران حضور داشتند. همچنین در این نشست نمایندگانی از موزه صلح یونسکو، برخی نمایندگان اقلیت‌های قومی و مذهبی و جامعه معلولین نیز در این نشست حضور پیدا کرده بودند.
در پيام دبیر کل جمعیت زنان نوا ندیش عنوان شد: زنان پرچمدار مهرورزي
در ابتدای نشست، دکتر فاطمه راکعی، دبیرکل جمعیت زنان مسلمان نواندیش، ضمن خوش‌آمدگویی به جمع حاضر به بیان چند نکته در رابطه با صلح و نقش زنان در ایجاد آن پرداخت. وی با بیان خرسندی و ابراز دلگرمی از حضور افراد شرکت کننده در نشست «زنان، پرچمداران صلح جهانی»، گفت: « با عرض سلام و خیرمقدم به حضار محترم، که حضور صمیمی و پررنگشان در همایش «زنان، پرچمداران صلح جهانی» نمایان‌گر عزم و اشتیاقشان برای ساختن جهانی آکنده از صلح و آرامش و مهرورزی و آشتی با خود و دیگری است. همزمان، گرامی می‌داریم هفته دفاع مقدس را، که یادآوری وقایعش و آنچه در جنگ تحمیلی بر ما گذشت، کافی است که ملتمان را یکدل و یک‌صدا با عزمی راسخ به تلاشی بی‌امان برای استقرار صلح در جهان وادارد؛ به‌ویژه اکنون که وحشیان خونخواری همچون داعش و طالبان، صلح را در جهان اسلام و خاورمیانه به مخاطره انداخته‌اند. در چنین وضعیتی کوچک‌ترین درنگ برای از صلح گفتن جایز نیست؛ آن هم از سوی زنان، که همواره پرچمداران خیرخواهی، دیگرخواهی و مهرورزی بوده‌اند». وی در ادامه افزود: «در کشور بزرگ ما ایران، انسان‌ها با فرهنگ‌های متنوع دینی، مذهبی و قومی، از دیرباز با یکدیگر زندگی مسالمت‌آمیز داشته‌اند. زنان برآنند تا با تمام توان در حفظ و تداوم این زندگی آرام و بی‌تنش که آرزوی آنها برای فرزندان خویش در نسل حاضر و نسل‌های آینده است، تلاش کنند. وحدت و اتحاد ملی، نه به معنی تک‌صدایی، که در معنای هم‌صدایی در زمینه مسائل حیاتی کشور، تضمین کننده یکپارچگی این سرزمین شعر و خرد و زیبایی، علی‌رغم ماهیت ذاتا چندصدایی آن است. تنها در این صورت است که ایران، این مظهر هم‌زیستی مسالمت‌آمیز، خواهد توانست در استقرار صلح در منطقه و جهان نقش‌آفرین باشد. زنان مسلمان نواندیش ایران، این نشست را مقدمه‌ای برای نشست‌های مشترک با زنان مسلمان نواندیش منطقه و جهان اسلام برای هم‌اندیشی جهت برون‌رفت از جنگ و خشونت، با راهکار پافشردن بر مشترکات اسلامی و فرهنگی، برای تضمین صلح پایدار در خاورمیانه و جهان تلقی می‌کنند.». راکعی سخنان خود را با دو قطعه شعر از اشعار خود به پایان برد
.
موزه صلح تهران
در ادامه گل‌مهر کازری، مدیر بخش بین‌الملل موزه صلح تهران، به نمایندگی از این موزه، حاضران را با موزه، اهداف و زمینه‌های فعالیت موزه صلح آشنا کرد. وی بیان کرد:
« موزه صلح تهران یکی از موزههای عضو شبکه بین‌المللی موزههای صلح است و ترویج فرهنگ صلح از طریق نشان دادن پیامدهای ناگوار جنگ و خشونت و آثار زیانبار آن بر انسان‌ها و محیط زیست از اهداف اصلی این موزه‌ها به شمار می‌رود. موزههای صلح بیشتر از آنکه مکانی برای تماشای اشیای تاریخی باشند، محلی برای گفت‌وگو، برنامه‌های آموزشی و پژوهشی و فرهنگ سازی هستند.» نماینده موزه صلح تهران، همچنین افزود: «اعضای این موزه اغلب داوطلبانی هستند که به‌صورت افتخاری با موزه همکاری می‌کنند و تعدادی از آنان خود قربانیان سلاح‌های شیمیایی هستند که به‌عنوان راهنمایان موزه به فعالیت مشغول هستند. این موزه به عنوان یک سازمان مردم نهاد (NGO) و تحت نظر هیئت مدیره اداره می‌شود. اگر چه موضوع کاربرد سلاح‌های شیمیایی در جنگ عراق علیه ایران و پیامدهای آن در این موزه به‌صورت برجسته‌تری مورد توجه قرار گرفته اما موضوعات دیگری همچون بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن، جنگ‌های جهانی اول و دوم، کاربرد سلاح‌های ممنوعه در جنگ‌ها و آثار و عوارض هر کدام از این سلاح‌ها در قسمت‌های دیگر موزه نشان داده شده است.» کازری در ادامه جهت آشنایی بیشتر حاضران با موزه، بیان کرد: «موزه صلح در ساختمان اهدایی شهرداری تهران واقع در پارک شهر، در مرکز شهر تهران قرار دارد و بنیان‌گذاران آن اعضای انجمن حمایت از قربانیان سلاح‌های شیمیایی هستند و بخش‌های دیگر این موزه عبارتند از: کتابخانه صلح، گالری هنر برای صلح، کارگاه‌های آموزشی، بخش موزه مجازی و استودیوی ثبت تاریخ شفاهی» وی در پایان سخنان خود به زمینه‌های فعالیت موزه اشاره کرد و گفت: «یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های فعالیت موزه، مثل همه موزههای دیگر بازدید است و موزه صلح تهران ماهانه حدود 1000 نفر بازدید کننده دارد که اغلب آنها را دانش-آموزان از مقاطع مختلف تحصیلی، دانشجویان، توریست‌ها، مردم عادی، مدیران کشور، سفرا و نمایندگان خارجی تشکیل می‌دهند و زمینه فعالیت بعدی موزه هم حضور جانبازان شیمیایی است که فعالیت اصلی آنها این است که داوطلبانه به عنوان راوی، راهنمای موزه هستند که هم موزه را به بازدیدکنندگان معرفی می‌کنند و هم اینکه از سرگذشت و خاطرات خودشان برای آنها می‌گویند و بخش دیگر موزه مربوط به آموزش است که سعی می‌کنیم در این زمینه بیشتر فعال باشیم و برای همین اقدام به برگزاری کارگاه‌های آموزشی می‌کنیم که اغلب دانشجویان برگزار کننده این کارگاه‌ها هستند».
پیام کوتاه آیینه
در ادامه برنامه، مجری از دکتر صادق آیینه‌وند، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که در نشست حضور یافته بود، خواست برای حاضران سخنرانی کند و آیینه‌وند با حضور چند ثانیه‌ای در پشت تریبون، به یک پیام کوتاه بسنده کرد و گفت: «یکی از شعرای مسیحی شعری دارد که می‌گوید سلام بر کفری که وحدت‌آفرین باشد. هیچ چیزی به اندازه وحدت نیست و امیدوارم همیشه وحدت و همیاری در میان ما باشد».
پیام معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده
در ادامه نشست، پیام شهیندخت مولاوردی، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده برای نشست «زنان، پرچمداران صلح جهانی» قرائت شد. که متن کامل پیام بدین شرح است: « هر نوزادی از لحظه چشم گشودن، با مهر بیکران مادر روبه‌رو می‌شود؛ عطوفتی که زندگی را علی‌رغم درشتی‌ها و سختی‌هایش، به کودک، شیرین و دلپذیر نشان می‌دهد و دنیای او را در رحمت و مهربانی غرق می‌کند. همین امر کافی است تا کودک، جهان را در سایه محبت مادر، دنیای صلح و رأفت بداند و همواره در جست‌وجوی آن آغوش پرمهر و دستان نوازش‌گر برآید. این عطوفت و مهربانی و این علاقه به صلح و آشتی، بدینسان در انسان‌ها نهادینه می‌شود و در جهان گسترش می‌یابد و می‌پاید. در کنار این مهرآوری و نوازش-گری، کودک در می‌یابد که مادر در برابر هرچیز گزنده و آسیب رساننده، حامی اوست و می آموزد که صلح و آشتی به معنای پذیرش خواری و آسیب و گزند نیست و همواره مرزی بین امنیت و آسایش و ناامنی و آرامی وجود دارد، که مادر آن مرز را می‌شناسد و از آن پاسداری می‌کند. صلح، آشتی، دلسوزی، مهربانی و دوستی را مادران، از لحظه نخست به نوزادان می‌آموزند، بی‌آنکه با آنان در این باره سخن گویند و به مباحثات دامنه‌دار فلسفی بنشینند! این حرکت شگفت، همواره در چرخه زندگی، انسان‌ها را به سوی این ویژگی‌ها می‌کشاند و نهادینه شدن صلح‌طلبی – که به یکسو نهادن جنگ‌طلبی می‌انجامد – همگان را در دنیا وامدار زنان و مادران می‌کند. با گرایش به این ویژگی انسانی، می‌توان دنیایی عاری از خشونت و افراطی‌گری برای بشریت به ارمغان آورد. چنین ارمغان ارزشمندی متعلق به نژاد و قوم و ملیت و فرهنگ خاصی نیست، چرا که برآمده از ذات انسان‌هاست و در آن، همه انسان‌ها می‌توانند سهیم و شریک باشند».
هنر و صلح؛ زبان دوستي
نشست «زنان، پرچمداران صلح جهانی» با سخنرانی دکتر سیدمصطفی مختاباد امرئي، استاد دانشگاه تربیت مدرس تهران، رنگی فلسفی- هنری به خود گرفت. وی با اشاره به ارتباط هنر و صلح، گفت: «در جهان امروز اگر اغراق نباشد، هنر یک باور است. لودویگ ویتگنشتاین فیلسوف اتریشی قرن بیستم، فلسفه را به خرمگسی تشبیه می‌کند و می‌گوید که مگر فلسفه چیست غیر از در آوردن یک مگس از یک بطری؟ وی در این بیان فلسفه را به مثابه یک خرمگس محبوس تلقی می‌کند. اما می‌دانیم که از روزگاران گذشته انسان برای انتقال برخی از مفاهیم و احساسات درونی خویش به هنر پناه برده است و با زبان هنر پیام خود را به دیگران انتقال داده است که این تعبیر بحث‌هایی را مطرح می‌کند. اساسا هنر سخنش رهایی و آزادی است و نگاه به صلح و دوستی و مهربانی دارد. در طول تاریخ هیچ هنرمندی را نمی‌توان یافت که از زبان صلح سخن نگفته باشد پس با یک فرضیه‌ای می‌توانیم به این توافق برسیم که مهربانی و صلح و سخن عشق، هنر است.»مختاباد در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر نقش هنر در ایجاد صلح، بیان کرد: «هر تفسیری که بر هر نوعی از هنر داشته باشید، به صلح و مهربانی منتهی می‌شود وقتی انسان دست به خلاقیتی می‌زند، از جهان عادی جدا می‌شود و به جهانی دیگر گام می‌گذارد و هنر هم افراد را به فردایی بهتر دعوت می‌کند. شعرا و علما و سخنوران و هنرمندان همه یک سخن داشته‌اند: صلح، مهربانی و آشتی. در میان هنرهای معاصر و در زبان هنر اصیل امروزی بر صلح و مهربانی تاکید می‌شود و زنان ایرانی هم در طول تاریخ و از روزگاران کهن همه یکایک این سخن را تکرار کرده‌اند و آن سخن مهربانی مادرانه و خواهرانه بوده است. من پرهیز می‌کنم از اینکه هنر را جنسیتی کنم و به زنانه و مردانه تقسیم می‌کنم ولی به هر حال زنان پرچمداران صلح و مهربانی هستند و امیدواریم شاهد حضور زنان در عرصه صلح جهانی باشیم».
زن، صلح و شاهنامه
دکتر زهرا پارساپور، استاد زبان و ادبیات فارسی در نشست «زنان، پرچمداران صلح جهانی»، به نقش زنان در ایجاد صلح در متن شاهنامه پرداخت و گفت: «زنان در ادبیات در هر نقش یک چهره‌ای دارند و متناسب با آن چهره شناخته می‌شوند. ژانری که من برای انجام یک تحقیق انتخاب کرده‌ام ژانر حماسه است. اما زنان در شاهنامه نقشی بسیار موثر در صلح دارند آنچه در شاهنامه از زنان توصیف شده است یکی مربوط به ظاهر و خلق و خوی آنان است که فردوسی زنان را پارسا، وفادار و مهربان توصیف می‌کند و دیگری مربوط به توصیف زنان جنگجوست که فردوسی این زنان را مثل مردان وصف می‌کند».پارساپور در بخش دیگری از سخنان خود، بیان کرد: «زنان در شاهنامه و داستان‌های جنگی حضور موثری دارند و نقش آنها در ایجاد صلح هم بسیار اساسی بوده است که گاهی این ایجاد صلح به وسیله ازدواج پهلوانان با زنان خارجی بوده است که این ازدواج‌ها منتهی به صلح می‌شده است. پهلوانان هم برای ازدواج با این زنان خارجی پا روی مسائل و مصالح ملی نمی‌گذاشتند. ریشه‌شناسی واژه زن و زمین نشان می‌دهد که اینها مقارن هم هستند. زنان در شاهنامه در دو شکل به ایجاد صلح و امنیت کمک کرده‌اند: 1- زمانی که زنان شاه و والی هستند با اتخاذ تصمیم‌هایی باعث بروز صلح می‌شوند 2- زمانی که زنان مشاورانی بسیار امین برای پهلوانان هستند هم، مشاوره‌هایی می‌دهند که در صورت عمل به آنها صلح ایجاد می‌شد. نکته پایانی اینکه هرجا جنگ است حتما یک طرف حماقت می‌کند و هر جا صلح است، نتیجه خردورزی دو طرف است».
خانيكي: بايد صلح را از طريق صلح مطرح كرد نه از طريق جنگ
دکتر هادی خانیکی، استاد ارتباطات و مشاور فرهنگی سید محمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق ایران، سخنران بعدی نشست بود، که سخن خود را با این شعر قیصر امین‌پور شروع کرد «شهیدی که بر خاک می‌خفت/ سرانگشت در خون خود میزد و می‌نوشت/ دو سه حرف در سنگ/ به امید پیروزی واقعی/ نه در جنگ/ که بر جنگ». وی در ادامه گفت: « به نظر من این شعر شاید خلاصه رابطه بین جنگ و صلح باشد و من هم بر این اساس می‌خواهم چند موضوع برای اندیشیدن مطرح کنم اول اینکه اگر خواسته باشیم با رویکرد جدیدی به صلح و جایگاه زنان در آن نگاه کنیم و نهادهای مدنی را در آن پیدا کنیم، باید قدری از تعریف قدیمی صلح که بر مبنای جنگ تعریف می‌شد، فاصله بگیریم. در آن تعریف کلاسیک صلح به معنای عدم جنگ تعریف می‌شد اگر صلح می‌خواهی باید برای جنگ آماده باشی. ببینیم آیا می‌توان تعریف دیگری را برای تعریف صلح در فرآیند تجربه بشری پیدا کرد؟ به نظر می‌رسد که می‌توان چنین تعریفی یافت. به خصوص با توجه به مولفه‌های جدید، یعنی مولفه‌های گفت‌وگویی و ارتباطی باید صلح را از طریق صلح معرفی کرد، نه از طریق جنگ»وی در ادامه افزود: «صلح می‌تواند به صورت نامحدود و به صورت یک مولفه نامشروط تعریف شود که این صلح را فقط گروه‌های نخبه، یا گروه‌های مسلط و قدرت به وجود نمی‌آورند به این اعتبار است که در یک تعریف کلی‌تر، مردان که به عنوان گروه‌های قدرت تعریف می‌شوند، تنها حاملان قدرت نیستند و نهادهای مدنی هم در برابر دولت‌ها در زمینه صلح قرار می‌گیرند. رسیدن به تعریف صلح بر مبنای صلح، نه بر مبنای جنگ، چهار پایه مشخص دارد: 1- پایه معرفتی 2- پایه عاطفی3- پایه کارکردی 4- پایه مهارتی. اگر پایه معرفتی صلح درست نباشد به صلح نمی‌رسیم. تعریف کلاسیک را همه می‌دانیم که یونسکو هم به آن تاکید دارد با این معنا که صلح در ذهن‌ها شکل می‌گیرد و جنگ هم نیز در اذهان به وجود می‌آید؛ تجربه بشری هم این را نشان داده است و یونسکو هم بررسی کرده بود که اغلب جنگ‌ها ریشه در ذهن دارد یعنی جنگ ابتدا در حوزه‌های فرهنگی به وجود می‌آید و بعد به حوزه‌های فیزیکی، نظامی و امنیتی می‌رسد. در مکاتب فلسفی و عرفان در مشرق زمین، زمینه‌های معرفتی صلح فراوان است که صلح را بیشتر در وجود بررسی می‌کرد تا صلح در موجود. منتها هرچه به دوران جدید نزدیک‌تر می‌شویم، صلح وارد عرصه مادی و ملموس می‌شود یعنی از صلح در وجود می‌رسد به صلح در موجود! و بعد از انقلاب صنعتی به نوعی پراگماتیسم می‌رسد. یعنی صلح در عمل و اخیرا هم «صلح برای خود» مورد نظر قرار گرفته است».
خانیکی در ادامه با اشاره به سطح دوم صلح، بیان گفت: «سطح عاطفی صلح، وابستگی صلح به احساس است که اینجا نقش زنان پررنگ‌تر است چون محیط‌های زنانه عاطفی‌تر، زیبایی‌شناسانه‌تر و به صلح نزدیک‌تر است. بالا بردن ظرفیت-های حسی و بالا بردن وجدان بشری به پذیرش صلح در این پایه بیشتر نمود دارد. چون انسان‌های محدود از صلح دورترند و به جنگ نزدیک‌ترند. در پایه چهارم صلح هم نقش زنان پررنگ است که از آن به وجه کارکردی یاد می‌شود. نهادها و فرآیندها و ارزش‌های معطوف به صلح را چگونه می‌توانیم معرفی و استخراج کنیم؟ ساختارهای زندگی ما در جوامع در حال گذار خیلی صلح را برنمی‌تابد. چه کسی می‌تواند ادعا کند در جامعه ما صلح جایگاه بالایی دارد؟ تجربه من در دولت نشان می‌داد که از صلح و از «کنار آمدن» استقبال نمی‌شد. سطح چهارم از پایه‌های صلح، مهارتی است در این زمینه کار و کمیت ما لنگ‌تر است و در مجموع برای صلح توانمند نیستیم و تربیت و آموزش صلح را کمتر داریم. به عبارت دیگر توانش ارتباطی ما و گفت‌گویی ما بسیار پایین است. وقتی که این مهارت را نداریم به منازعه می‌رسیم».این استاد ارتباطات در بخش دیگری از سخنان خود، بیان کرد: «ما بالاترین آمار انحلال شرکت‌هایی را داریم که تشکیل می‌شوند. یعنی نه تنها در سیاست که در اقتصاد هم نمی‌توانیم در کنار هم بمانیم. وقتی که توانش گفت‌وگو و ارتباطی کم است طبیعتا منجر به جنگ یا منازعه می‌شود. پس می‌خواهم نتیجه بگیرم که هر رویکردی برای صلح، شامل سه نوع مقابله می‌شود: 1- مقابله با گفت‌وگوهای ساختارمند 2- مقابله با خشونت‌های مستقیم3- مقابله با خشونت‌های غیرمستقیم و فرهنگی. می‌توان گفت زنان در این سه مورد نقش موثری می‌توانند داشته باشند. مسئله جامعه خودمان را در سه جمله خلاصه می‌کنم: ما دچار ناتوانی گفت‌وگو هستیم در حوزه فرهنگ. ما دچار ضعف نهادهای مدنی هستیم در اجتماع و دچار ضعف رقابت‌ها و مشارکت‌های تحزبی هستیم در حوزه سیاست».
عليا نويسنده زن عراقي: زن‌هاي ايران در نعمتند ما در كشورهاي عرب چنين حقوقي نداريم
در نشست «زنان، پرچمداران صلح جهانی» یک نویسنده عراقی به نام علیا انصاری، که 8 رمان نوشته بود نیز، حضور داشت. وی در این نشست با تبریک روز جهانی صلح، گفت: «همیشه یاد جنگ دردناک است معمولا زن‌ها هستند که تاوان جنگ را می‌پردازند و مردها در جنگ فوت می‌کنند و زنان بار تاثیرات جنگ را بر دوش می‌کشند. اکنون برای زنان عراقی صلح چندان معنا ندارد و آنها بیشتر درگیر مسائلی هستند که داعش ایجاد کرده است. زن‌هایی هستند که در بمباران کودکان خود را جا می‌گذارند و این یکی از هزاران دردی است که زنان عراقی با آن درگیرند. من در ایران زندگی کرده‌ام و دیده‌ام که زن‌ها چگونه زندگی می‌کنند در عراق هم زندگی کرده‌ام شماها در ایران در نعمت هستید مخصوصا زنان. شاید خیلی‌ها موافق من نباشند ولی واقعا زن‌های ایران در نعمتند و شما خیلی از حقوق خود را دارید ما در کشورهای عربی چنین حقوقی را نداریم. امیدوارم که دنیای عرب از تجربه زنان ایرانی استفاده کند. من نمی‌توانم درباره خودم حرف بزنم، اما شما می‌توانید درباره خودتان حرف بزنید».در بخش‌های نهایی این برنامه دکتر اسماعیل شمس، به عنوان نماینده‌ای از اقلیت‌های قومی سخنرانی کرد و به مسئله بحران داعش در کردستان عراق و نقش زنان در ایجاد صلح در منطقه کردستان پرداخت. در بخشی دیگر، شاعر روشندل زهره زورقی ، اشعاری را در رابطه با صلح و برادر شهیدش قرائت کرد. همچنین یاسمین مویدی‌فر که ابداع کننده سبک جدیدی در کدگذاری خط بریل بود، حاضران را با سبک خود آشنا کرد و در انتهای برنامه هم یک گروه موسیقی، به هنرنمائی موسیقایی خود پرداختند.
