دکتر الهام اکبری : جراح و متخصص زنان و زایمان - فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته
تحریریه زندگی آنلاین : وقتی جواب تست حاملگی شما مثبت می‌شود، تازه اول ماجرا است. بعد از آن، پزشک زنان با درخواست دوره‌ای انواعی از آزمایشات بارداری، سلامت شما و جنین را مورد ارزیابی قرار خواهد داد. به این ترتیب او می‌تواند از بروز بسیاری از عوارض بارداری پیشگیری کند و پیشرفت بارداری شما را تحت نظر داشته باشد. در ادامه با مهم‌ترین آزمایشات بارداری آشنا خواهید شد. آزمایش خون یکی از اولین آزمایشات است. یک زن باردار از شروع بارداری تا زمانی که می‌خواهد فرزندش را به دنیا بیاورد باید تحت نظر پزشک متخصص باشد.
بیشتربخوانید:
مهم ترین آزمایشات قبل از بارداری
شمارش کامل سلول‌های خونی
در واقع آزمایش خونی است که برای ارزیابی سلامت کلی شما و تشخیص طیف وسیعی از اختلالات، از جمله کم‌خونی، عفونت و لوسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تعداد گلبول‌های سفید
یکی از فاکتورهای مبارزه با عفونت‌ها است و در بررسی وجود عفونت یا التهاب در بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تعداد گلبول‌های قرمز
گلبول‌های قرمز اکسیژن را در بدن شما حمل می‌کنند. آنها همچنین به فیلتر کردن دی‌اکسید‌کربن کمک می‌کنند و در بررسی کم‌خونی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هموگلوبین
نوعی پروتئین در خون شما است که اکسیژن را نگه می‌دارد. اگر مقدار هموگلوبین کم باشد، یکی از نشانه‌های کم‌خونی است. محدوده طبیعی در زنان باردار به شرح زیر است:
سه ماهه اول بارداری: 11.6 تا 13.9 گرم در دسی‌لیتر
سه ماهه دوم بارداری: 9.7 تا 14.8 گرم بر دسی‌لیتر
سه ماهه سوم بارداری: 9.5 تا 15 گرم بر دسی‌لیتر
در واقع طبیعی است که هموگلوبین در دوران بارداری به 10.5 گرم بر دسی‌لیتر کاهش یابد. دلیل این امر بسیار ساده است. هنگامی که یک زن باردار است، حجم خون 50 درصد افزایش می‌یابد تا مواد مغذی ضروری را برای جنین در حال رشد فراهم کند.
بیشتربخوانید:
آمادگی روحی و روانی برای بارداری
هماتوکریت
هماتوکریت درصدی از حجم کل خون است که شامل گلبول‌های قرمز می‌باشد و با اندازه‌گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه‌گیری می‌شود و در خانم‌های باردار درصد بالاتر از 33 طبیعی است.
پلاکت
پلاکت‌ها سلول‌هایی در خون هستند که سبب لخته شدن خون شده و از خونریزی جلوگیری می‌کنند. این میزان برای بزرگسالان باید بین 150 هزار تا 400 هزار میلی متر مکعب باشد.
غربالگری آنتی‌بادی
در اوایل بارداری، برای تعیین نوع گروه خونی باید خون شما مورد آزمایش قرار گیرد. در صورت منفی بودن ار‌هاش مادر و مثبت بودن ار‌هاش پدر احتمال ناسازگاری خون مادر با خون جنین هم زیاد است. خوشبختانه، در این زمان که احتمال وارد شدن خون جنین به خون مادر وجود دارد، با تزریق دارویی که ایمونوگلوبولین روگام نام دارد، می‌توان از این اختلال و حساسیت خونی جلوگیری نمود.
ایمنی نسبت به سرخجه
در این آزمایش، مقدار آنتی‌بادی‌های مربوط به ویروس سرخجه را در خون فرد اندازه می‌گیرند. این آزمایش مشخص می‌کند که آیا زن باردار ایمنی کافی نسبت به این عفونت را دارد یا نه. بیشتر خانم‌ها در مقابل سرخجه ایمن هستند، یا قبلا واکسینه شده‌اند یا این که در کودکی دچار آن شده‌اند. ویروس سرخجه در دوران بارداری ممکن است باعث سقط جنین، زایمان زودتر از موعد، به دنیا آوردن کودک مرده و همچنین باعث نقص‌های بسیاری در هنگام تولد کودک شود که بستگی به مدت زمانی دارد که فرد به ویروس مبتلا است.
بیشتربخوانید:
برای بارداری آماده‌ای؟!
آزمایش هپاتیت B
نگران نشوید این آزمایش فقط برای این است که خیال دکتر راحت شود و دلیلی نمی‌شود که همه این بیماری را داشته باشند، البته بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری کبدی هیچ نشانه‌ای ندارند و ممکن است هنگام زایمان یا بعد از آن ندانسته آن را به نوزاد خود در صورت مثبت بودن بعد از زایمان با تزریق ایمونوگلوبین و واکسن از نوزاد محافظت می‌شود.
آزمایش تیروئید
آزمایش تیروئید قبل از بارداری جزو آزمایش‌های مهمی است که هر زنی که قصد بارداری دارد باید انجام بدهد. بارداری باعث افزایش دفع ید در بدن زنان می‌شود. همچنین جنین به دلیل دریافت ید از بدن مادر باعث کاهش ید می‌شود، بنابراین بهتر است زنان قبل از بارداری از نظر عملکرد غده تیروئید بررسی شوند. تکامل سیستم عصبی جنین توسط هورمون‌های بدن مادر انجام می‌شود، بنابراین مادر باردار باید از نظر غده تیروئید وضعیت مناسبی داشته باشد. کم‌کاری تیروئید زمانی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن، هورمون تولید کند. کم‌کاری تیروئید در بارداری باعث بیماری کم‌کاری مادرزادی تیروئید و اختلال در رشد مغز و دستگاه عصبی جنین می‌شود، البته مادران باردار نباید نگران باشند، با انجام آزمایش قبل از بارداری و بالا بردن دوز دارو در دوران بارداری می‌توان از بروز این خطرات جلوگیری کرد. هر چند پزشکان قبل از بارداری توسط انجام آزمایش تیروئید، عملکرد این غده را در زنان باردار زیر نظر دارند، اما پیگیری عملکرد این غده در دوران بارداری نیز ادامه دارد و حتی بعد از زایمان تا سه روز، نوزادان تحت آزمایشات غربالگری تیروئید قرار می‌گیرند.
آزمایش قند خون
اگر قبل از بارداری آزمایش خون قند ناشتا نداده باشید، در اولین معاینه، پزشک درخواست آزمایش قند خون ناشتا را برای بررسی وضعیت دیابت شما می‌کند. درصورتی‌که آزمایش قند خون بیشتر از ۹۳ و کمتر از ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، فرد پِره‌دیابتیک به حساب می‌آید و اگر بیشتر از این مقدار باشد، احتمال ابتلا به دیابت در فرد در نظر گرفته می‌شود. در افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، سن آنها بالاتر از ۳۵ سال است، سابقه فشار خون مزمن یا سقط جنین داشته باشند و کسانی که پره‌دیابتیک تشخیص داده شده‌اند، پزشک آزمایش تحمل گلوکز تجویز می‌کند.
آزمایش تحمل گلوکز
همه زنان باردار باید بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری برای بررسی دیابت بارداری، یک آزمایش غربالگری انجام دهند. این آزمایش شامل یک آزمایش خون به نام چالش گلوکز است. در این آزمایش، سطح گلوکز یا همان قند خون، یک ساعت پس از نوشیدن میزان مشخصی گلوکز خوراکی اندازه‌گیری می‌شود. اگر نتیجه، بالا بودن قند خون را نشان دهد، آزمایش تحمل گلوکز نیز انجام می‌شود که در این آزمایش، بعد از اندازه‌گیری قند خون ناشتا، مقدار مشخصی گلوکز خوراکی خورده می‌شود و طی دو تا سه ساعت، قند خون با گرفتن نمونه خون اندازه‌گیری می‌شود. دیابت بارداری می‌تواند باعث بزرگ شدن غیرطبیعی جنین، زایمان مشکل و ایجاد عارضه‌هایی برای مادر و جنین شود.
بیشتربخوانید:
عارضـه گیر افتادن شانه در حین زایمان
آزمایش ادرار
برای این است که پزشک بتواند عفونت‌های احتمالی مجاری ادرار را تشخیص بدهد. علاوه بر این آزمایش ممکن است پزشک برای بررسی وجود قند، پروتئین یا کتون در خون از شما درخواست آزمایش ادرار کند. وجود سطح بالایی از قند در ادرار می‌تواند نشانه دیابت بارداری باشد، وجود پروتئین در ادرار اگر همراه با فشار خون بالا باشد یکی از علائم مسمومیت بارداری است.
