اعظم اسلامی مجد
حالت تهوع در دوران بارداری امری شایع و عادی است و از هر 10 خانم باردار حداقل 7 نفر به این وضعیت دچارند. گاهی اوقات حالت تهوع داشتن این دوران فقط به وقت بیدار شدن از خواب در صبح محدود نمی‌شود و تقریباً تمام طول روز مادر را درگیر می‌كند. علائم بارداری و حالت تهوع گاهی اوقات آنقدر شدید می‌شود كه حتی انجام كارهای روزمره و همیشگی را نیز مختل می‌كند ولی چیزی كه مسلم است بی‌خطر بودن این حالت است و اینكه هیچ آسیبی به جنین وارد نخواهد شد.
چه چیزی باعث بروز حالت تهوع می‌شود؟
تقریبا هیچ‌كس نمی‌داند كه چرا خانم‌ها در این دوران دچار حالت تهوع می‌شوند. در واقع علت اصلی آن را به تغییراتی كه در بدن مادر به خاطر به وجود آمدن جنین رخ می‌دهد، نسبت می‌دهند مثل افزایش میزان هورمون‌ها در خون ولی گاهی اوقات حالت تهوع در اثر وجود یك بیماری نیز می‌تواند رخ دهد و هیچ ارتباطی با بارداری نیز نداشته باشد.
این علائم تا چه زمانی ادامه دارند؟
معمولا حالت تهوع از اوایل هفته ششم شروع می‌شود و تا اواخر هفته دوازدهم نیز ادامه دارد. ولی ممكن است تا اواخر هفته بیستم نیز گاهی دچار آن شوید و حتی برخی از خانم‌های باردار تا آخر دوران بارداری با آن درگیر هستند.
آیا مسئله نگران كننده‌ای وجود دارد؟
حالت تهوع دوران بارداری معمولا برای مادر و جنین خطرساز نیست، برخی مواقع مادر تمام طول روز حالت تهوع دارد. گاهی دچار گرسنگی می‌شود و اگر غذایی بخورد آن را بلافاصله بالا می‌آورد. اما به هر حال در موارد شدید، مواد مغذی و مایعات به اندازة كافی به مادر و جنین نمی‌رسد و نیاز آنها را برطرف نمی‌كند. در چنین مواردی باید هر چه سریع‌تر موضوع را با پزشك معالج در میان گذاشت و از او راهنمایی گرفت.
اگر مادر بعد از هر بار غذا خوردن استفراغ می‌كند چه باید كرد؟
تقریباً 1 درصد از خانم‌های باردار دچار این وضعیت می‌شوند یعنی هر چه می‌خورند بلافاصله بالا می‌آورند. در چنین حالتی مادر دچار كم آبی بدن شده و مواد مغذی مورد نیاز بدنش را دریافت نمی‌كند و ممكن است جنین در معرض خطر قرار بگیرد. بزرگترین نگرانی كم آبی بدن است. اگر چنانچه رنگ ادرار مادر خیلی تیره و پررنگ شود و اگر چنانچه نتواند آب و مایعات دیگر بنوشد چرا كه دچار حالت تهوع می‌شود، حتماً باید تحت مراقبت جدی پزشك قرار بگیرد.
اگر مادر دچار كاهش وزن شود و تقریباً هر روز احساس مریضی كند نیز در وضعیت اضطراری است و باید تحت نظر پزشك باشد. حالت تهوع و استفراغ به سختی قابل كنترل كردن است. وضعیت حاد و جدی هر چه سریع‌تر شناسایی شده و تشخیص داده شود، راحت‌تر نیز مورد درمان قرار می‌گیرد و از بروز علائم حاد و جدی‌تر جلوگیری می‌شود.
برخی نكات برای كنترل حالت تهوع بارداری
چه چیزی را در چه زمانی بخورید؟
صبح‌ها سعی كنید صبحانه آبكی نخورید و بعد از خوردن صبحانه 15 دقیقه استراحت كنید. كلوچه، كراكر و نان قندی انتخاب‌های خوبی هستند.
به هنگام بلند شدن آرام برخیزید و بلافاصله بعد از غذاخوردن دراز نكشید چرا كه در این حالت زودتر غذایی را كه خورده‌اید، بالا می‌آورید.
سعی كنید با حجم كم غذا بخورید و تعداد وعده‌های غذایی‌تان را بیشتر كنید. به این ترتیب معده‌تان خالی نمی‌ماند و از طرفی آنقدر سنگین نمی‌شود كه شما را اذیت كند مثلا هر دو ساعت یكبار غذا بخورید. سعی كنید وعده‌های غذایی را از دست ندهید.
سعی كنید همان چیزی را كه دوست دارید بخورید و باز هم سعی كنید وقتی كه واقعاً گرسنه شده‌اید بخورید. سعی كنید آشپزی نكنید و از خوردن غذاهای ادویه‌دار، چرب و سرخ شده پرهیز كنید چرا كه بوی بیشتر و تندتری دارند.
اگر بوی غذا شما را آزار می‌دهد، پنجره‌ها را باز كنید و هود آشپزخانه را روشن كنید. از اطرافیانتان بخواهید برای شما غذا درست كنند. غذای سرد برای شما بهتر از غذای گرم و داغ است چرا كه بوی غذای سرد نیز كمتر شما را آزار می‌دهد.
خوردن لیموترش و زنجبیل البته نه به صورت دائمی بسیار كمك می‌كند و حالت تهوع را نیز تا حدودی رفع می‌كند.
چگونه مایعات كافی و مورد نیاز بدن را تامین كنید؟
در طول روز كم كم ولی در دفعات بیشتر آب بنوشید.
بعد و قبل از هر وعده غذایی آب و مایعات بنوشید.
غذاها و خوراكی‌هایی كه به كاهش حالت تهوع كمك می‌كنند
غذاها و نوشیدنی‌های ترش مثل لیموناد
ساقه كرفس، سیب قاچ شده و آجیل
پوره سیب زمینی، ژله و عصاره مرغ
نان و نودل
آب هندوانه و میوه‌های آب‌دار
كراكر
استراحت به اندازه كافی
سعی كنید به اندازه كافی استراحت كنید. خواب‌های نیمروزی را فراموش نكنید. حالت تهوع در زمان خستگی تشدید می‌شود. معمولا بیشتر خانم‌های باردار در سه ماه نخست بارداری دچار خواب‌آلودگی بیشتری می‌شوند. بهتر است كار در خارج از خانه را محدود كنید و به فكر حفظ سلامت خودتان و فرزندتان باشید در كارها از اطرافیان خود كمك بگیرید.
شیوه و سبك زندگی
سعی كنید كمتر به جاهای گرم بروید و هوای تازه استنشاق كنید. احساس گرما و رطوبت حالت تهوع را بیشتر می‌كند.
زنجبیل كمك زیادی به كاهش حالت تهوع می‌كند.
اگر مصرف مولتی ویتامین‌ها نیز باعث حالت تهوع می‌شوند سعی كنید با مشورت پزشك آنها را قبل از خواب شبانه مصرف كنید. قرص‌های كوچك‌تر بهتر از انواع بزرگ‌تر هستند. اگر نمی‌توانید هیچ مولتی‌ویتامینی مصرف كنید، قرص فولیك اسید استفاده كنید، البته تا زمانی كه حالتان مساعد شود.
