زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر لادن سیفی؛ متخصص زنان و زایمان

شرح حال و تاریخچه
1- مدت نازایی مهم است ناباروری بالای دو سال پیگیری جدی‌تری را می‌طلبد  بویژه در افراد با سن بالاتر. 2- سابقه باروری قبلی زن از این همسر و یا از همسر قبلی 3- سابقه سقط- حاملگی خارج رحم و حاملگی نرمال هم بسیار مهم‌اند 4- سابقه مصرف داروی هورمونی و غیرهورمونی 5- سابقه عفونت لگنی 6- سابقه جراحی لگنی و شكمی 7- سابقه فیبروم  میوم به‌ویژه نوع ساب موكوزیا داخل محوطه رحمی ممکن است مانع كاشته شدن طبیعی شود 8- آندومتریوز 9- دیس پلاری دهانه رحم 10- جراحی دهانه رحم 11- سابقه مصرف I.U.D 12- روش ضدحاملگی قبلی 13- تماس در زندگی داخل رحمی با هورمون (یعنی مصرف هورمون توسط مادرش وقتی كه ایشان را حامله بوده است) 14- سابقه ناهنجاری رحمی شناخته شده 15- وضعیت قاعدگی (مرتب یا نامرتب بودن ، وجود درد) 16- سن بلوغ- 17- وجود گر گرفتگی 18- تغییرات رشد مو و وجود موهای مردانه در صورت و بدن با یا بدون جوش 19- وزن، قد 20- ترشحات  پستان 21- وجود بیماری افسردگی بیماری تیروئید، دیابت، ،كبد، كلیه، كوشینگ، بیماری‌های اتوایمون مثلا در میاستنی گراویس و لوپوس SLE كه بیماری خود ایمنی هستند یائسگی زیر 40 سال شایع‌تر است و نیز در بیماری سلیاك كنترل نشده بلوغ دیررس و یائسگی زودرس- آمنوره ثانویه سقط مكرر و نازایی شیوع بیشتری دارد... 22 - سابقه شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی 23-  ورزش شدید حرفه‌ای بیش از یك ساعت در روز 24- مصرف سیگار، الكل، مواد مخدر25- تماس‌های حرفه‌ای با مواد سمی26- تاریخچه‌ تغذیه‌ای 27- تعداد مقاربت در هفته 28- مصرف مواد مرطوب‌كننده موقع نزدیكی كه ممكن است برای اسپرم كشنده باشد 29- درد حین  نزدیكی كه ممكن است به دلیل آندومتریوز باشد 30- سابقه فردی یا  خانوادگی ناباروری، سقط، حاملگی خارج رحمی، مول، ناهنجاری خلقتی (Birth defect) عقب‌ماندگی ذهنی و سابقه یائسگی زودرس در خانواده. براساس یافته‌های بدست آمده از شرح حال است که پزشک وارد مرحله بعدی یعنی آزمایشات مربوطه می‌شود.

بررسی لوله‌های رحمی 

اولین اقدام  جهت بررسی لوله‌های رحمی  بطور کلی با انجام هیستروسالپنگوگرافی است یعنی عكس رحم و لوله‌ها با استفاده از ماده حاجب كه به هر قسمتی كه این ماده وارد می‌شود رنگ سفید می‌دهد. بررسی لوله‌ها با HSG اثر درمانی هم دارند به‌ویژه در مواردی كه ماده حاجب محلول در روغن باشد. تا محلول در آب. در مواردی كه در فرد 1- شك به چسبندگی اطراف لوله (به دلیل جراحی قبلی یا عفونت قبلی لگنی)  2- شك به آندومتریوز داریم لاپاروسكوپی اقدام مؤثرتری در تشخیص و درمان همزمان است و همزمان با استفاده از كروموتوبشین  Chromotubation بررسی باز بودن لوله‌ها انجام می‌شود. - اگر فرد به ید یا خوراك دریایی حساسیت دارد. باید بجای HSG از لاپاروسكوپی استفاده كرد. 4-درHSG اگر قسمت پروگزیمال لوله‌ها بسته بود باید لاپاروسكوپی كرد چون ممكن است بر اثر اسپاسم موقتا بسته شده باشد  5- اگر آنتی‌بادی كلامدیا + بود بجای HSG سونوهیسنروگرام می‌شود. یادمان باشد كه درمان ناباروری شانس  زایمان زودرس را نسبت به میزان زایمان زودرس در جمعیت عمومی (General Population) بالا می‌برد. بنابراین با استفاده از جوانی تخمدان و بیضه و حاملگی در سن مناسب از زایمان زودرس و عوارض بسیار بد آن بر نوزاد بكاهیم. در بررسی نازایی اگر در خانم یافته غیرطبیعی پیدا كردیم به این معنی نیست كه مرد موردی ندارد و باید هر دو همزمان بررسی شوند.

بررسی ناباروری

 گرفتن شرح حال كامل از طرفین و معاینه فیزیكی سپس اقدام به انجام آزمایشات مرتبط  آزمایش نطفه  اندازه‌گیری سطح استرادیول و FSH در روز 3 قاعدگی  بررسی پروژسترون در فاز لوتئال براساس تاریخچه قاعدگی  بررسی L.H قبل از تخمك‌گذاری  این سه مورد اخیر در صورت شک بالینی به اختلال تخمدانی مورد آزمایش قرار می‌گیرند. سونوگرافی رحمی برای بررسی كیست تخمدان و فیبروم و یا ناهنجاری احتمالی رحمی.  انجام هیستروسالپنگوگرافی. 
انجام لاپاروسكوپی به‌ویژه در مواردی كه شك به آندومتریوز یا چسبندگی وجود دارد. 
امروزه تست P.C.T)Post roital test) و  بیوپسی آندومتر برای بررسی اوولاسیون توصیه نمی‌شود. بهترین روش بررسی اوولاسیون با بررسی سرم پروژسترون در اواخر فاز لوتئال است كه اگر بالای 3  نانوگرم در میلی‌لیتر  بود یعنی اوولاسیون داشته است .dating هیستولوژیك آندومتر هم در تشخیص ناباروری  به علت عامل اندومتری کمک کننده نیست . لذا به دلیل فوق در بررسی زوج نازا از بیوپسی آندومتر استفاده نمی‌شود ولی اگر مشكوك به بیماریی در آندومتر هستیم ممكن است تصمیم به بیوپسی بگیریم. تست BBT= Basal Bodey Tempreture امروزه‌ جایش را به بررسی سرمی LH در خانم‌های  با قاعدگی نامرتب داده است و چون تفسیر آن برای زمان بندی (Timing) مقاربت دیر می‌شود لذا كاربردی ندارد. كشت یوروپلاسما و ما یكوپلاسما بطور روتین توصیه نمی‌شود. تست آنتی بادی آنتی فسفولیپد - آنتی اسپرم آنتی بادی - آنتی نوكلئر آنتی‌بادی- آنتی‌تیروئید آنتی بادی لازم نیست. آنتی فسفولیپید آنتی‌بادی و سقط مكرر با هم در ارتباطند.  انجام كاریوتیپ در مواردی كه مرد الگوسپری شدید باشد یا زنی زیر 40 سالگی یائسه شده باشد و یا اگر سقط مكرر در كار باشد لازم است.  در مردها XXY 47 یا كلاین فیلتر علت نازایی ژنتیك ودر  زنان X45 یا ترنر از علل نازایی ژنتیک هستند.