زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

شيردهی به چند قلو‌ها

عوامل موثر در ایجاد چند قلویی عبارتند از: سن مادر (با شیوع بیشتر در سن 30 تا 40 سالگی)، درمان نازایی‌ها (مصرف دارو یا IVF) و وزن بالای مادر با BMI بیشتر از 30. عموماً حاملگی‌های چندقلو با زایمان زودرس یا با وزن كم هنگام تولد در نوزاد همراه هستند، به‌طوری كه معمولا سن داخل رحمی برای دوقلوها 36-35 هفته، برای سه قلوها 33 هفته و برای چهارقلوها 29 هفته و وزن هنگام تولد برای دوقلوها هر كدام 2500 گرم، برای سه‌قلوها هر یك 1800 گرم و برای چهارقلوها هر كدام حدود 1400 گرم می‌باشد. در بررسی انجام شده در كانادا 55 درصد دوقلوها و 99 درصد سه قلوها نارس متولد شدند. خطر مرگ و میر نوزاد نیز در حاملگی‌های چندقلو نسبت به یك قلو، بیشتر است؛ به طوری كه اگر در جامعه‌ای مرگ‌ومیر زیر یك سال حدود 6 در 1000 تولد زنده در یك قلو باشد، مرگ‌ومیر برای دوقلوها به 29، برای سه‌قلوها به 65 و برای چهارقلوها به 107 در 1000 تولد زنده افزایش می‌یابد.

تغذیه چندقلوها با شیرمادر

در بعضی كشورها از سال 2000 به بعد شروع تغذیه با شیر مادر در چندقلویی رو به افزایش گذاشته، به طوری كه در دوقلویی از 64 درصد به 89 درصد و در بیشتر از دوقلویی از 55 درصد به 86 درصد رسیده است. متاسفانه در حال حاضر به دلیل ناآگاهی والدین، اطرافیان و حتی كادر بهداشتی و درمانی در زمینه راهنمایی مادران شواهد نشان می‌دهند كه شیرخواران رسیده  و نارس حاصل چندقلویی به طور مشخصی نسبت به شیرخواران یك قلویی به مدت كوتاه‌تری از شیر مادر بهره‌مند می‌شوند و این در حالی است كه تغذیه با شیر مادر برای این شیرخواران (كه اكثراً نارس یا كم‌وزن متولد می‌شوند) به دلیل ارزش غذایی بالاتر و همچنین داشتن مواد حفاظتی منحصر به فرد آن، حیاتی و ایده‌آل است. برای بهبود این وضعیت، آگاهی در مورد خواص تغذیه‌ای شیر مادر و آموزش مادران در مورد چگونگی شیردادن چندقلوها ضروری است تا بتوانند به‌طور موفق تغذیه انحصاری با شیر مادر را تا شش ماهگی و سپس ادامه آن تا دو سال یا حتی بیشتر برای شیرخواران خود فراهم آورند.

توانمندی مادر

مادر می‌تواند برای دوقلوها و حتی سه‌قلوها به اندازه كافی شیر تولید كرده و آنها را به‌طور انحصاری از شیر خود تغذیه كند؛ به‌طوری كه در قرن 17 در فرانسه هر دایه قادر بود به‌طور همزمان شش شیرخوار را شیر بدهد. نكته مهم،‌ اینكه تولید شیر مادر كم نیست، بلكه آگاهی، صرف وقت و حمایت مادر و تشویق خانواده و مراقبان بهداشت و دوستان لازم است. در چنین مواردی تغذیه مناسب مادر، كالری مورد نیاز و استراحت كافی او باید مدنظر باشد و تامین شود. مادر در طی شیردهی به چندقلوها، با رشد آلوئول‌های تولید كننده شیر قادر است شیر زیادی تولید نماید و در حقیقت برحسب نیاز چندقلوها، سینه مادر ظرفیت تولید شیر را تنظیم می‌كند. از عواملی كه سبب كاهش تولید شیر در مادر چندقلوها می‌شود، می‌توان به تولد نوزاد نارس (با ناتوانی در مكیدن‌های قوی جهت تخلیه سینه و تحریك تولید شیر) همچنین عملكرد نادرست مادر و عدم آگاهی از نحوه صحیح مكیدن سینه توسط شیرخوار در روزهای اول تولد كه نهایتاً همراه با اختلال در تولید شیر می‌شود اشاره نمود. از طرف دیگر این مادران به دلیل عدم احساس بهبودی در 24 تا 48 ساعت اول بعد از زایمان (درست زمانی كه تحریك سینه‌ها اهمیت دارد) یا به علت استراحت طولانی مدت در بستر و یا مصرف دارو (جهت كاهش فشارخون، یا زایمان نارس و عموماً عمل سزارین) با تأخیر در تولید شیر مواجه هستند.

شیردادن به‌طور غیر همزمان

بعضی از شیرخواران در روزهای اول تولد نیاز به كمك هر دو دست مادر جهت نگهداشتن و گرفتن صحیح سینه دارند، بنابراین باید به آنها به تنهایی شیر داده شود. بزرگ‌ترین اشكال این روش آن است كه شیرخوار دوم ممكن است صبور نباشد و در طول شیرخوردن شیرخوار اول بی‌قراری كند. از طرف دیگر این روش دو برابر بیشتر وقت می‌برد و مادر ممكن است فرصت كافی برای استراحت خودش نداشته باشد.

نحوه شیر دادن به دوقلوها

تا وقتی كه شیرخواران هر دو سینه را كاملاً و بطور موثر تخلیه می‌كنند، نیاز به تعویض سینه در هر شیردهی نیست، ولی باید توجه داشت كه شیرخواران متفاوتند و توانایی آنان در تخلیه سینه نیز متفاوت است. برای اطمینان از تحریك مساوی هر دو سینه در تولید شیر، پیشگیری از رشد نامتناسب سینه‌ها، هماهنگی و تحریك بیشتر چشم شیرخواران یا جلوگیری از نگرفتن سینه طرف دیگر و دریافت متناسب از شیر پیشین (Fore milk) و شیر پسین (Hind milk) در شیرخواران چند قلو می‌‌توان سینه را در یك نوبت تغذیه (خصوصاً در نوزاد خواب‌آلود)، یا هر نوبت تغذیه، یا هر چند نوبت یكبار و یا روزانه تعویض نمود. این كار باعث می‌شود سینه‌ای كه شیرخوار خواب‌آلود و یا با مكیدن ضعیف از آن تغذیه می‌كند توسط شیرخوار دیگر كه مكیدن قوی دارد تخلیه و به تولید بیشتر شیر و همچنین كاهش مشكلات سینه مادر كمك شود.

شیر دادن به طور همزمان

 این روش كه برای تغذیه چندقلویی، به ویژه دوقلوها از سینه مادر توصیه می‌شود، موجب صرفه‌جویی در وقت مادر می‌گردد. در ضمن شیرخواری كه ممكن است به‌طور ضعیف شیر بمكد، به كمك شیرخوار دیگر كه به طور همزمان و موثر از سینه دیگر شیر می‌خورد و رفلكس جهش شیر را تحریك می‌كند، او نیز شیر بیشتری دریافت خواهد كرد. پس از آموزش و كمك به مادر در دفعات اول شیردادن، بیشتر مادران متوجه می‌شوند كه این روش، ساده‌ترین و بهترین روش تغذیه شیرخواران دوقلو است. استفاده از دو بالش یا بالش‌های مخصوص U شكل بسیار مفید است. به این ترتیب شیرخواران در سطح سینه‌ها قرار می‌گیرند و بالش‌ها وزن آنها را تحمل می‌كنند. به این ترتیب دست‌‌های مادر آزاد است تا سینه را به نحو صحیح به شیرخواران عرضه كند و حتی بتواند هنگام شیردادن، چیزی بخورد یا با تلفن صحبت كند.

طرزبغل كردن دوقلوها هنگام شیردادن همزمان

شیردادن به دوقلوها به طرق زیر و یا هر روشی كه برای مادر و شیرخواران راحت‌تر است و دوست دارند، انجام می‌شود:

 در طرفین قرار دادن

 در طرفین قرار دادن به صورت قیچی

 گهواره‌‌ای متقابل در دو طرف

 زیر بغل قرار دادن در دو طرف

 تركیبی از گهواره‌ای و زیر بغلی

 موازی