زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

علل ژنتیکی سقط مکرر 1

معمولاً سقط مکرر به صورت وقوع سه سقط و یا بیشتر ،پشت سر هم ،در سه ماهه اول و یا دوم  حاملگی تعریف می شود. فاکتور های مختلفی مثل عوامل ژنتیکی ،آناتومی، عفونی، هورمونی و ایمونولژیک به عنوان دلایل سقط مکرر شناخته شده است. براساس مطالعات مختلف ،اختلالات ژنتیک 6-5/3% دلایل سقط مکرر را شامل می شود .این فاکتور تنها دلیل بدون بحث سقط مکرر می باشد که به دلیل وجود تعداد و یا ساختمان غیر طبیعی در کروموزوم های یک یا هر دو زوج اتفاق می افتد. به طور کلی سقط خود به خودی شایعترین عارضه حاملگی است و در 75% از خانم هایی که اقدام به حاملگی می کنند ،اتفاق می‌افتد.در واقع بیشتر سقط ها ،قبل از شناسایی ، قبل و یا در حین قاعدگی بعدی دفع می شوند و فقط 15% از آنها بعد از تشخیص کلینیکی حاملگی اتفاق می افتد.تعداد زیادی از سقط های زودرس ،به علت اختلالات کروموزومی در تخمک و یا اسپرم اتفاق می افتد.از نظر تعریف، سقط به حالتی اطلاق می شود که حاملگی قبل از هفته بیستم و یا زمانی که وزن جنین کمتر از 500 گرم باشد ، خاتمه یابد و سقط مکرر به صورت وقوع حد اقل سه سقط پشت سر هم تعریف می شود.

عوامل همراه سقط مکرر

1- فاکتور سن :همراهی سن بالای مادر ،بیش از 35 سال و یا سن پدر بیش از 55سال در افزایش بروز سقط خود بخودی به خوبی شناخته شده است. در واقع این همراهی به علت افزایش کروموزوم های غیر طبیعی در سن بالا می باشد.

2-فاکتور مردانه: نقش فاکتور مردانه در ایجاد سقط مکرر صرف نظر از آنومالی های کروموزومی هنوز به خوبی توضیح داده نشده است .به هر صورت ارتباط الکلیسم با سقط مکرر تا حدودی مشخص شده است.

3-تاریخچه نازایی: خانم هایی که نازایی دارند ،سه برابر  بیش از افراد عادی شانس سقط مکرر خواهند داشت.در واقع تعداد زیادی از خانم ها با سقط مکرر پره کلینیکال ، کسانی هستند که به عنوان نازایی بدون علت، تحت درمان هستند .

4-تعداد زایمان های قبلی:میزان سقط مکرر با افزایش تعداد زایمان ها افزایش پیدا می کند

اختلالات تعداد کروموزومی

تریزومی به عنوان شایع ترین اختلال کروموزومی موجب سقط و دفع محصولات بارداری،شناخته شده است.اختلالات کروموزومی در طی میوز اول یا دوم، در اسپرم مردان در موارد سقط مکرر دیده شده است .آنوپلوئیدی یا اختلال در تعداد کروموزوم با جدا نشدن کروموزومها از یکدیگر ایجاد می شوند که باعث باقی ماندن یک جفت کروموزوم در یک سلول شده و در نتیجه سلول دیگر فاقد کروموزوم خواهد شد بنابر این برخی از سلول ها تریزومی و برخی مونوزومی خواهند داشت .

این پدیده می تواند هم در میتوز وهم در میوز اتفاق افتد ،ولی در بیشتر موارد در میوز1 اتفاق می افتد. تریزومی گستره بزرگی با وسعت 50-60% از اختلالات سیتوژنتیک موثر در سقط های خود بخودی را شامل می شود ،که میتواند به علت جدا نشدن کروموزوم ها ،ترانسلوکاسیون بالانس و یا وارونگی کروموزومها اتفاق افتد و معمولا ً روی جنین اثر مرگ آور داشته و ایجاد سقط زود رس می کند.شایعترین تریزومی در بین سقط ها ،تریزومی کروموزوم 16 می باشد .

کاریوتایپ های شایع دیگر،شامل تریزومی کروموزوم های 13،18،21و 22 می باشد.در واقع یکی از دلایل بالا بودن میزان سقط همراه با بالا رفتن سن مادر ،افزایش جدا نشدن کروموزوم می باشد.شایعترین منوزومی ،منوزومی X می باشد که اولین علت شایع اختلالات کروموزومی منجر به سقط می باشد .اما جنین هایی که زنده می مانند به عنوان سندروم ترنر شناخته می شوند ، منوزومی X از فقدان کروموزوم جنسی پدری ناشی می شود که اغلب آنها سقط می شوند و برخلاف اختلالات کروموزومی دیگر معمولاً سن مادر پایین است. بنابراین به طور خلاصه در چهار مرحله احتمال خطای منجر به بروز سقط های آنوپلوئیدی راجعه وجود دارد :1-مرحله اول میوز گامت پدری 2- مرحله دوم میوز گامت پدری 3- مرحله اول میوز گامت مادری 4- مرحله دوم میوز گامت مادری.

اختلالات ساختمانی کروموزومی

5-1% سقط های خود بخودی منفرد به علت ناهنجاری های ساختمانی کروموزوم ها می باشند .این ناهنجاری ها هم مثل اختلال در تعداد کروموزوم در طی فرایند گامتوژنز در حین میتوز یا میوز به وقوع می پیوندد .ترانسلوکاسیون های بالانس شایعترین نوع این اشکالات را شامل می شود که معمولاً 3-2% زوج ها به آن مبتلا می باشند. شایعترین فرم ترانسلوکاسیون ،ترانسلوکاسیون رسیپروکال یا ساده و پس از آن روبرتسونین یا اتصال کروموزوم های اکروسانتریک می باشد.

از نظر ژنتیکی، جابجایی متعادل در یک، هفت صدم (700/1) جمعیت بالغ و سالم مشاهده می شود ،اما این شیوع در زوج های مبتلا به سقط مکرر ، به 10برابر می رسد. وقتی هر کدام از والدین ، حامل چنین ترانسلوکاسیون هایی باشند، جنین ممکن است کروموزوم نرمال ،ناقل متعادل و یا کروموزوم غیر طبیعی داشته باشد . در یک مطالعه در زوج های مبتلا به سقط مکرر نشان داده شده است که5-3% زوج ها اشکالات کروموزومی عمده و اساسی خواهند داشت که این میزان به 6-5 برابر جمعیت عادی می رسد و این اختلالات در زنان ،2 برابر مردان است.

جابجایی رسیپروکال به علت اختلال در میوز 1 و یا به علت جدا نشدن کروموزوم ها از هم در میوز 2 صورت می گیرد که باعث اختلال در گامت ها و در نتیجه غیر طبیعی شدن محصولات حاملگی شده و منجر به سقط می شود . گرچه تست سیتوژنتیک محصولات حاملگی همیشه ممکن نیست ، ولی کاریوتایپ والدین یکی از بخش های مهم بررسی سقط مکرر خواهد بود. برخلاف جابجایی رسیپروکال ،در جابجایی روبرتسونین ، وقتی شوهر حامل جابجایی باشد احتمال غیر طبیعی بودن جنین، کمتر از مواردی است که زن حامل جابجایی باشد . در واقع در این جابجایی ، انتخاب اسپرم های طبیعی باعث کاهش احتمال انتقال جابجایی کروموزومی از پدر خواهد شد.

در شماره بعدی به بررسی سایر اختلالات كروموزومی و  ژنی در بروز سقط مكرر می‌پردازیم.