مینا برزگر
تفاوت افسردگی پس از زایمان با افسردگی عادی
عوارض افسردگی پس از وضع حمل مانند هر نوع افسردگی دیگر است. این عوارض شامل حس اندوه و بی‌حوصلگی نسبت به چیزهایی است که معمولاً قابل قبول‌اند. تنها تفاوت در این است که این احساسات معمولاً سه ماه بعد از تولد نوزاد شروع می‌شود. این احتمال وجود دارد که افسردگی دیرتر از سه ماه بعد از زایمان هم شروع شود؛ ولی، اگر این افسردگی یک سال بعد از اینکه زنی وضع حمل کرد، شروع شود دیگر بعید است به آن افسردگی پس از زایمان بگویند. افسردگی شدید ممکن است با احساسات تهاجمی نسبت به کودک، از دست دادن احساس عزت در ظاهر و منزل، بی‌اشتهایی یا غذا خوردن اجباری، دوری کردن از دیگران یا تمایلات خود کشی همراه باشد.
علل افسردگی بعد از زایمان
مادرانی که پیشینه افسردگی در خانواده آنها دیده می‌شود، درمقایسه با مادران دیگر بیشتر در معرض افسردگی بعد از زایمان قرار دارند. مادران تغییرات جدید زیستی، فیزیکی، وقایع پر تنش زندگی، عاطفی و اجتماعی را تجربه می‌کنند. احتمال دارد که افسردگی در اثر ترکیبی از این موضوعات رخ بدهد.
دیگر وقایع تنش‌زای زندگی نیز که هم زمان با وضع حمل رخ می‌دهد، ممکن است به وقوع این افسردگی کمک کنند.
فاکتور‌های دیگری که ممکن است در این افسردگی مشارکت داشته باشد، عبارتند از:
نبود حمایت از جانب همسر یا دیگر نزدیکان
رویدادهای تنش‌زای اخیر از قبیل نقل مکان یا داغدیدگی
مسائل جاری از قبیل فقر یا نگرانی‌های مالی
عوارض افسردگی پس از زایمان
احساسات یا عواطف: حس غمگینی، اضطراب، نومیدی، احساس بی‌ارزش بودن، حس گناه، حس بی‌علاقگی
علائم فیزیکی یا جسمی: حس بی‌حالی و فرسودگی، دشواری در خوابیدن، عدم تمایل جنسی، تغییر اشتها، دلواپسی، كاهش قدرت تمرکز
رفتار: دوری از دیگران و عدم تمایل به بیرون رفتن، اجتناب از انجام کارهایی که از آنها لذت می‌بردید، تکالیف روزانه را انجام ندادن یا برعکس تلاش بیش از حد، جر و بحث و داد زدن بدون کنترل
آیا من در معرض ابتلا به افسردگی پس از زایمان هستم؟
شما هم در صورتی که شرایط زیر را داشته باشید، در این دسته قرار دارید:
پیشینه ابتلا به افسردگی در خود فرد یا افراد خانواده و یا بروز حملات اضطراب در دوران بارداری. بارداری بدون برنامه‌ریزی قبلی، پیشینه وجود سندرم پیش از قاعدگی شدید، وجود عوارض مامائی، پیشینه مشکلات شدید در اوان کودکی نظیر تجاوز جنسی یا از هم پاشیدگی خانواده.
چه کسی امکان دارد که افسردگی بعد از زایمان را تجربه کند؟
هرکس که نوزاد دارد ممکن است آن را تجربه کند.
اگر قبلاً افسردگی داشته‌اید و یا وضع حمل برای‌تان به ویژه دشوار و آسیب‌زا بوده است.
اگر در رابطه با همسرتان با مشکلاتی روبه‌رو هستید و یا وقایع دشوار دیگری را هم زمان تجربه میکنید.
اگر از نظر اجتماعی منزوی هستید و خانواده و دوستانی که بتوانند به شما کمک کنند را ندارید.
در صورتی که قبلاً به افسردگی پس از زایمان دچار شده‌ام، چگونه می‌توانم از وقوع دوباره آن پیشگیری کنم؟
چنانچه قبلاً به افسردگی پس از زایمان دچار شده‌اید، شانس ابتلای شما در هر بار بارداری 50-50 است. بنابراین، بهتر است خود را برای این احتمال آماده سازید. آمادگی به شما قدرت می‌بخشد وضعیت را بهتر کنترل کنید و احتمال عود را نیز کاهش داده و در صورت بروز علائم از شدت آنها بکاهد. طبق نظریه مؤسس و مدیر «مرکز استرس‌های پس از زایمان» در امریکا، شما می‌توانید در دوران بارداری اقدامات مهمی انجام دهید تا احتمال بروز این بیماری را با شدت قبل کاهش دهید:
با تمام پزشکان که دفعه قبل به شما کمک کردند، تماس بگیرید و موضوع را با آنها در میان بگذارید. با همسرتان در رابطه با مشکل خود صحبت کنید. از بروز هرگونه خستگی یا استرس بپرهیزید. استراحت کافی، غذای مناسب و ورزش را فراموش نکنید.
راه های پیشگیری از افسردگی پس از زایمان
مادران نباید از این که حس‌های پیچیده‌ای درباره مادر بودن خود دارند، احساس گناه کنند.
برنامه‌های مکرر خارج از منزل نظیر قدم زدن، ورزش، خرید وسایل مورد نیاز منزل و... مناسب است.
کودک خود را در اتاق جداگانه‌ای بخوابانید. در این صورت راحت‌تر استراحت خواهید کرد.
دارو درمانی: داروهای ضدافسردگی ممکن است بسیار مؤثر باشند، هر چند شما ممکن است تا زمانی که به نوزاد خود شیر می‌دهید نتوانید از دارو استفاده کنید. با دکتر خود در این‌باره مشورت کنید.
درمان‌های روانشناختی: تحقیقات نشان می‌دهد که مشاوره یکی از روش‌های درمانی بسیار مؤثر برای افسردگی بعد از زایمان است.
درمان‌های حمایتی: افسردگی خفیف پس از زایمان با حمایت خانواده و دوستان معمولاً به سرعت برطرف می‌شود. اگر افسردگی شدید شده و نیاز به بستری در بیمارستان باشد، مادر در یک مرکز نزدیک منزل بستری شود تا رابطه نزدیک وی با کودک حفظ شود. داروهای ضدافسردگی اغلب هنگامی مؤثرند که 3-4 هفته مصرف شوند. اگر مادر به کودک خود شیر می‌دهد هرگونه داروی مصرفی باید طبق دستور پزشك باشد. البته، معمولاً در صورت استفاده از داروهای ضدافسردگی شیردهی به کودک باید قطع شود.
