اصغر نعمتی
بهار، فصل تازگی و شكوفایی است، فصل نو شدن، حتی نو شدن عمر به قول مولانا: «عمر همچون جوی نو نو می‌رسد»
شیخ اجل سعدی تاكید بسیاری بر بهره‌برداری از فرصت‌های نو شده دارد و می‌فرماید:
«بیا تا برآریم دستی ز دل
كه نتوان برآورد فردا ز گل»
سال نو و بهار تازه شكفته، بهترین فرصت برای سخن گفتن از نو شدن، از تازگی و شكوفا شدن در باغ معنویات است. گاهی مشغله‌های زندگی چنان دور و برمان را پر می‌كند، درگیری و دلمشغولی‌های كاری، چنان گرفتارمان می‌سازد كه یادمان می‌رود گذر عمر را هم به حساب آوریم.
یادمان می‌رود كه فرصتی محدود در قالب عمر در اختیار فرد فرد ماست تا در این فرصت، عیارمان را آشكار كنیم و به خودمان و دیگران ثابت كنیم كه در جهان باقی كه مثل این دنیا گذرا و ناپایدار نیست، لایق چه شأن و مرتبه و مقام و جایگاهی هستیم.
من پس از سال‌ها تفكر درباره فلسفه خلقت، شخصا به این نتیجه رسیده‌ام كه اگر خداوند از روز ازل، هر یك از ما را در جایگاهی كه به مدد علم لدنی خویش برای فرد فرد ما تعیین كرده بود، قرار می‌داد و به این دنیا وارد نمی‌ساخت، هر یك از ما زبان به اعتراض می‌گشودیم كه شأن ما بالاتر است و باید موقعیت بهتری را به دست آوریم.
من تصور می‌كنم این دنیا برای همین است كه ما به خودمان ثابت كنیم كه لایق چه مقام و منزلتی در درگاه الهی هستیم و چه دشوار است قرار گرفتن در رده‌های بالای مقام قرب الهی كه به قول شهید مظلوم دكتر بهشتی: «بهشت را به بها دهند و به بهانه ندهند.»
سال نو شده است؛ طبیعت جامه تازه در بر كرده است. نو شدن و تازگی از همه جا و همه چیز مشهود است. در این هنگامه تازگی، آیا رواست ما همان آدم قدیم باشیم با همان اندیشه و همان نگاه و همان روحیات و خلقیات؟
حالا كه نسیم، روز میلاد اقاقی‌ها را جشن گرفته است و بهار، روی هر شاخه، كنار هر برگ، شمعی از شكوفه‌های بهاری روشن كرده است، حالا كه چلچله‌ها، طراوت را فریاد می‌زنند و كوچه‌ها پر از آواز چكاوك‌هاست و درخت گیلاس یك دامن گل نثار جشن اقاقی‌ها كرده است، آیا رواست ما بی‌هیچ تغییری، بی‌هیچ تحولی، همانی باشیم كه بودیم؟
دعای «حول حالنا» كه در لحظه تحویل سال زمزمه كردیم، درخواستی از خدا برای همین تحول مثبت و صحیح است؛ اما این تحول چیست؟ «احسن الحال» كه در دعای لحظه تحویل سال زمزمه می‌كنیم، چگونه حالی است؟
«احسن الحال» با خدا بودن است. نقل است كه یكی از یاران حضرت امام صادق (ع) خدمت ایشان رسید و پرسید: یابن‌رسول الله! بهترین حالتی كه مومن می‌تواند داشته باشد، چیست؟ حضرت لحظه‌ای درنگ كردند، آن‌گاه فرمودند: اگر بگویم، سعی می‌كنی بهترین حالات را در خود ایجاد كنی؟
عرض كرد: یابن رسول الله! از خدا می‌خواهم كه بهترین حالات را نصیبم نماید. سپس حضرت فرمودند: بدان كه بهترین حالات، حالتی است كه مومن، پیوسته در آن حال، خدا را ناظر بر همه اعمال و رفتار خویش ببیند و بداند كه روزی باید پاسخگوی همه اعمال خود باشد؛ آن‌هم در درگاهی كه هیچ عذر و بهانه‌ای و هیچ پوزشی در آن پذیرفته نیست.
بدان كه بهترین حالات مومن در دنیا این است كه بداند سرای دیگر، سرای توبه و انابه نیست و تنها در این دنیاست كه خداوند به انسان‌ها فرصت توبه و بازگشت داده است.
اینك كه «احسن الحال» از زبان معصوم (ع) برای ما آشكار شده، بهترین كار در سال جدید این است كه تلاش كنیم تا بتوانیم احسن الحال را درك كنیم و آن را دریابیم. اگر در اوج فعالیت‌ها و كارهای روزمره، واقعا خدا را ناظر بر اعمال‌مان بدانیم، تحولی عظیم در زندگی همه ما ایجاد می‌شود؛ تحولی كه مانع هرگونه كجروی، هرگونه ستم به دیگران و هر حركت نابجا می‌شود. سال نو اگر بركت و ثمره‌اش همین باشد، برای همه عمرمان كافی خواهد بود. به قول سهراب سپهری:
چشم‌ها را باید شست جور دیگر باید دید
امید كه همه ما این توفیق را بیابیم كه در سال نو، نگاهی معنوی‌تر و برخاسته از تحولی عمیق به همه دنیای اطراف‌مان داشته باشیم.
ان‌شاءالله
