آرزو رضازاده؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه (فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)، مدرس دانشگاه آزاد
نمادهای هفتسین
سیب: نماد بارورى و زایش، سیر: نماد تندرستی، سنجد: نماد مهر و عشق، سركه: نماد صبر و شکیبایی، سمنو: نماد فراوانی، خوراك و غذاهای خوب و پرنیرو، سماق: نشان بركت آشپزخانه و پخت و پز، سبزی، سبزه و سنبل: نشان شادی، سرسبزی و خوشبختی
خواص سینهای هفتسین
سیب
مهمترین ماده معدنی موجود در سیب «پتاسیم» است که آن را «عنصر جوانی» مینامند.
سایر خواص درمانی سیب عبارتند از: حفظ شادابی پوست (به دلیل سرشار بودن از ویتامینهای B2،C و A و مواد معدنی آهن، منیزیم، کلسیم و پتاسیم)، تنظیمکننده فشار خون (به دلیل منیزیم، کلسیم و پتاسیم)، حفظ سلامتی دندانها و لثهها، تقویتكننده معده و كبد، حفظ سلامتی دستگاه گوارش، آرام بخش (به دلیل وجود ویتامینهای گروه B، منیزیم، فسفر و برخی ریزمغذیهای دیگر)، مقوی مغز (به دلیل وجود فسفر)، پیشگیری کننده از بروز بیماری نقرس و درد مفاصل، موثر در کنترل قند خون در افراد دیابتی (به دلیل وجود پکتین) و کاهش کلسترول خون (به دلیل وجود پکتین).
سیر
رسول اکرم (ص) فرمودهاند که سیر شفای هفتاد بیماری است. ترکیب شیمیایی فعال سیر s- آلیل سیستئین است. همچنین سیر حاوی ماده بدون بوی آلیین است که در اثر خرد شدن سیر تبدیل به مادهای به نام آلیسین میشود. این ماده مسؤول بسیاری از اثرات مفید سیر در سلامتی انسان است.
سیر کاهنده كلسترول بد خون(LDL)، ضد سرطان، افزایشدهنده رقت خون، ضدعفونیكننده در برابر عفونتهای قارچی، ویروسی و باکتریایی، افزایش دهنده مصونیت بدن در مقابل بیماریها (مثلاً درمان سرماخوردگی و زكام)، کاهش فشارخون و کاهش بروز بیماریهای انسدادی عروق( به دلیل دارا بودن ویتامینهای گروه B و ویتامین C) و موثر در درمان سل و بیماریهای ریوی میباشد.
سنجد
این میوه سرشار از آنتیاكسیدانهای بسیار قوی شامل ویتامینC،E و كاروتنوئیدها، تركیبات فلاوونوئیدی، اسیدهای چرب ضروری نظیر اسیدلینولئیك و اسید لینولنیك و همچنین سیتواسترولها است. از پوست درخت سنجد یك ماده شیمیایی دارویی مهم به نام تتراهیدروآرمور- متیل - N و از برگ آن آلكانویید استخراج میشود كه در صنایع داروسازی كاربرد دارد.
سركه
سرکه از اثر باکتری مخصوص سرکه به نام «استوباکترها» بر کربوهیدراتهای مختلف موجود در انواع میوه همچون انگور، کشمش، سیب یا غلات حاوی مالت و سایر مواد غذایی حاوی كربوهیدرات نظیر سیب زمینی تهیه میشود و کاربردهای فراوانی دارد. بیشتر خواص درمانی سركه به علت وجود اسید استیك (جوهر سركه) در آن میباشد. همچنین سركه، سرشار از ویتامینها و املاح معدنی است.
سرکه به هضم غذا و كاهش نفخ شكم (به علت افزایش ترشح آنزیمها و شیرههای گوارشی) کمک میکند، سطح چربی خون و كلسترول بدخون (LDL- كلسترول) را در افراد مبتلا به هایپرلیپیدمی و هایپركلسترولمی بهبود میبخشد، نقش ضدعفونی كننده و خاصیت آنتیبیوتیکی دارد، در رفع جرم دندان و كمك به سیستم سمزدایی در كبد و جلوگیری از تجمع صفرا مفید است.
همچنین مصرف سركه همراه با رژیمهای غذایی كم كالری و متعادل، در كاهش وزن موثر است. هر چند شواهدی مبنی بر اینكه مصرف سركه به تنهایی بر روی كاهش وزن موثر باشد در دسترس نیست.
سمنو
سمنو از جوانه گندم تهیه میشود. طعم شیرین این فرآورده، طبیعی و از خود گندم است. در 100 گرم سمنو 300 كیلوکالری انرژی نهفته است و دارای پروتئین زیاد و چربی خیلی کم از نوع گیاهی است. میزان کربوهیدرات آن (قند مالتوز) بسیار زیاد یعنی 75 گرم در هر 100 گرم است. سمنو سرشار از ویتامینهای گروه B به ویژه اسید فولیك و ویتامین B1 است و برای سلامت سیستم عصبی مفید میباشد.
دریافت اسید فولیك در تكامل سیستم عصبی جنین ضروری است، بنابراین مصرف سمنو در زنان باردار به ویژه 3 ماهه اول بارداری كه زمان تشكیل لوله عصبی است توصیه میگردد. ویتامینهای گروهB برای بهبود وضعیت پوست، تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش آن نیز مفید هستند.
جوانه گندم غنی از ویتامین E است که این ویتامین به علت دارا بودن خاصیت آنتیاکسیدانی باعث پیشگیری از بروز سرطان میشود. همچنین ویتامین E به شادابی پوست كمك میكند. این ویتامین در تولیدمثل نیز نقش مؤثری دارد. حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین C میباشد و در پیشگیری و درمان افسردگی و رفع خستگی بسیار موثر است.
آهن موجود در سمنو برای خونسازی بدن مطلوب است، در نتیجه مصرف آن به افراد در سنین رشد و نیز زنان 20 تا 50 ساله (سنین باروری) توصیه میشود. کلسیم، فسفر و پتاسیم موجود در سمنو برای پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندان و افزایش استحکام استخوانها در سنین رشد موثر است.
علیرغم خواص بینظیر سمنو، نباید در مصرف این فرآورده زیادهروی کرد، زیرا قند موجود در سمنو مانند هر نوع شیرینی دیگر در بدن تولید انرژی میكند و مازاد آن موجب چاقی و اضافه وزن میشود. بیماران دیابتی نیز باید حتما تحت نظر پزشک از آن استفاده نمایند.
سماق
سماق خاصیت آنتیاکسیدانی دارد و از بروز سرطانها جلوگیری میکند، برای بیماران دیابتی مفید است، در درمان بیماری نقرس موثر است، خاصیت ضدمیکروبی دارد، اشتها را تحریک میکند، به دلیل داشتن تانن فراوان، قابض و پاک کننده معده میباشد، چربی خون را کاهش میدهد و در رفع غلظت خون موثر است. همچنین کمپرس با سماق در التیام زخم، سوختگی، اگزما و عضو ضرب دیده موثر میباشد.
سبزی
سبزیها سرشار از فیبر، ویتامینها، مواد معدنی و انواع آنتیاکسیدانها می باشند و در پیشگیری از سرطان، اضافه وزن و چاقی، کاهش جذب کلسترول و چربی موجود در غذا و بهبود سطح چربیهای خون و همچنین حفظ سلامت عروق موثر هستند و مصرف بالای آنها در افراد مبتلا به بیماریهای قلبی- عروقی توصیه میشود.
نوروزتان مبارك