تحریریه ماهنامه بهار زندگی
1. قالَ الامام أبوجعفر، محمّد الجواد صلواه ا... و سلامه علیه:
الْمُومِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ ا... عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَ قَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.
فرمود: مومن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظی از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت كسی كه او را نصیحت نماید.
2. قالَ علیهالسلام: مُلاقاهُ الأخوانِ نَشْرَهٌ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إنْ كانَ نَزْرا قَلیلا.
فرمود: ملاقات و دیدار با دوستان و برادران- خوب- موجب صفای دل و نورانیّت آن میگردد و سبب شكوفایی عقل و درایت خواهد گشت، گرچه در مدّت زمانی كوتاه انجام پذیرد.
3. قالَ علیهالسلام: إیّاكَ وَ مُص احَبَهُ الشَّریرِ، فَإنَّهُ كَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ أثَرُهُ.
فرمود: مواظب باش از مصاحبت و دوستی با افراد شرور، چون كه او همانند شمشیری زهرآلود، برّاق است كه ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناك خواهد بود.
4. قالَ علیهالسلام: كَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ ا... كافِلُهُ، وَكَیْفَ یَنْجُو مَنِ ا... طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إلی غَیْرِا... وَ كَّلَهُ ا... إلَیْهِ.
فرمود: چگونه گمراه و درمانده خواهد شد كسی كه خداوند سَرپرست و متكفّل اوست. چطور نجات مییابد كسی كه خداوند طالبش میباشد. هر كه از خدا قطع امید كند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار میكند.
5. قالَ علیهالسلام: مَنْ لَمْ یَعْرِفِ الْمَوارِدَ أعْیَتْهُ الْمَصادِرُ.
فرمود: هركس موقعیّتشناس نباشد، جریانات او را میرباید و هلاك خواهد شد.
6. قالَ علیهالسلام: مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِ ارْتِیابٍ أعْتَبَ مِنْ غَیْرِ اسْتِعْتابٍ.
فرمود: سرزنش كردن دیگران بدون علّت و دلیل سبب ناراحتی و خشم خواهد گشت، در حالی كه رضایت آنان را نیز كسب نخواهد كرد.
7. قالَ علیهالسلام: أفْضَلُ الْعِبادَهِِ الأخْلاصُ.
فرمود: بافضیلتترین و ارزشمندترین عبادتها آن است كه خالص و بدون ریا باشد.
8. قالَ علیهالسلام: یَخْفی عَلَیالنّاسِ وِلادَتُهُ، وَ یَغیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ، وَ تَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ، وَ هُوَ سَمّیُ رَسُول ا... صلی ا... علیه و آله وَ كَنّیهِ.
فرمود: زمان ولادت امام عصر علیهالسلام بر مردم زمانش مخفی است، و شخصش از شناخت افراد غایب و پنهان است و حرام است كه آن حضرت را نام ببرند؛ و او همنام و همكنیه رسول خدا صلی ا... علیه و آله است.
9. قالَ علیهالسلام: عِزُّ الْمُومِنِ غِناه عَنِ النّاسِ.
فرمود: عزّت و شخصیّت مومن در بینیازی و طمع نداشتن به مال و زندگی دیگران است.
10. قالَ علیهالسلام: مَنْ أصْغی إلی ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإنْ كانَ النّاطِقُ عَنِ ا... فَقَدْ عَبَدَا...، وَ إنْ كانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إبلیس فَقَدْ عَبَدَ إبلیسَ.
فرمود: هركس به شخصی سخنران علاقمند و متمایل باشد، بنده اوست، پس چنانچه سخنور برای خدا و از احكام و معارف خدا سخن بگوید، بنده خداست، و اگر از زبان شیطان و هوی و هوس و مادیات سخن بگوید، بنده شیطان خواهد بود.
11. قالَ علیهالسلام: لا یَضُرُّكَ سَخَطُ مَنْ رِضاهُ الْجَوْرُ.
فرمود: كسی كه طالب رضایت خداوند متعال باشد، دشمنی ستمگران، او را زیان و ضرر نمیرساند.
12. قالَ علیهالسلام: مَنْ خَطَبَ إلَیْكُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إلاّ تَفْعَلُوهُ تَكْنُ فِتْنَهُ فِیالأرْضِ وَ فَسادٌ كَبیرْ.
فرمود: هر كه به خواستگاری دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتداری او مطمئن میباشید با او موافقت كنید وگرنه شما سبب فتنه و فساد بزرگی در روی زمین خواهید شد.
13. قالَ علیهالسلام: لَوْ سَكَتَ الْجاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النّاسُ.
فرمود: چنانچه افراد جاهل و بیتجربه ساكت باشند مردم دچار اختلافات و تشنّجات نمیشوند.
14. قالَ علیهالسلام: مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحا كانَ شَریكا فیهِ.
فرمود: هر كه كار زشتی را تحسین و تأیید كند، در عقاب آن شریك میباشد.
15. قالَ علیهالسلام: مَنِ انْقادَ إلَی الطُّمَأنینَهِِ قَبْلَ الْخِیَرَهِِ فَقَدْ عَرَضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَكَهِِ وَ الْعاقِبَهِِ الْمُغْضِبَهِ.
فرمود: هركس بدون تفّكر و اطمینان نسبت به جوانب (هر كاری، فرمانی، حركتی و...) مطیع و پذیرای آن شود، خود را در معرض سقوط قرار داده ؛ و نتیجهای جز خشم و عصبانیّت نخواهد گرفت.
16. قالَ علیهالسلام: مَنِ اسْتَغْنی بِا... إفْتَقَرَ النّاسُ إلَیْهِ، وَ مَنِ اتَّقَی ا... أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ كَرِهُوا.
فرمود: هر كه خود را به وسیله خداوند بینیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر كه تقوای الهی را پیشه خود كند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار میگیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.
17. قالَ علیهالسلام: عَلَّمَ رَسُولُا... صلّیا... عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ عَلّیا عَلَیْهِالسَّلامُ ألْفَ كَلِمَهٍٍ، كُلُّ كَلِمَهٍٍ یَفْتَحُ ألْفُ كَلِمَهٍٍ.
فرمود: حضرت رسول صلیا... علیه و آله، یك هزار كلمه به امام علیّ علیهالسلام تعلیم نمود كه از هر كلمهای هزار باب علم و مسأله فرعی باز میشود.
18. قالَ علیهالسلام: نِعْمَهٌ لاتُشْكَرُ كَسَیَّئَهٍٍ لاتُغْفَرُ.
فرمود: خدمت و نعمتی كه مورد شكر و سپاس قرار نگیرد همانند خطایی است كه غیرقابل بخشش باشد.
19. قالَ علیهالسلام: مَوْتُ الأنْسانِ بِالذُّنُوبِ أكْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالأجَلِ، وَ حَیاتُهُ بِالْبِرِّ أكْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ.
فرمود: فرا رسیدن مرگ انسانها، به جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعی و عادی، همچنین حیات و زندگی لذّتبخش به وسیله نیكی و إحسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بینتیجه.
20. قالَ علیهالسلام: لَنْ یَسْتَكْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَهَ الأیمانِ حَتّی یُوثِرَ دینَهُ عَلی شَهْوَتِهِ، وَ لَنْ یُهْلِكَ حَتّی یُوثِرَ شَهْوَتَهُ عَلی دینِهِ.
فرمود: بندهای حقیقت ایمان را نمییابد مگر آنكه دین و احكام الهی را در همه جهات بر تمایلات و هواهای نفسانی خود مقدّم دارد و كسی هلاك و بدبخت نمیگردد مگر آن كه هواها و خواستههای نفسانی خود را بر احكام إلهی مقدّم نماید.
21. قالَ علیهالسلام: عَلَیْكُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإنَّ طَلَبَهُ فَریضَهٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَهٌ، وَ هُوَ صِلَهُ بَیْنَ الأخْوانِ، وَ دَلیلٌ عَلَی الْمُرُوَّهِ، وَ تُحْفَهٌ فِی الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِی السَّفَرِ، وَ أُنْسٌ فِی الْغُرْبَهِ.
فرمود: بر شما باد به تحصیل علم و معرفت، چون فراگیری آن واجب و بحث پیرامون آن مستحبّ و پرفایده است.
علم وسیله كمك به دوستان و برادران است، دلیل و نشانه مروّت و جوانمردی است، هدیه و سرگرمی در مجالس است، همدم و رفیق انسان در مسافرت است؛ و أنیس و مونس انسان در تنهایی میباشد.
22. قالَ علیهالسلام: خَفْضُ الْجَناحِ زینَهُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الأدَبِ زینَهُ الْعَقْلِ، وَبَسْطُ الْوَجْهِ زینَهُ الْحِلْمِ.
فرمود: تواضع و فروتنی زینتبخش علم و دانش است، ادب داشتن و اخلاق نیك زینتبخش عقل میباشد، خوشرویی با افراد زینتبخش حلم و بردباری است.
23. قالَ علیهالسلام: تَوَسَّدِ الصَّبْرَ، وَ اعْتَنِقِ الْفَقْرَ، وَ ارْفَضِ الشَّهَواتِ، وَ خالِفِ الْهَوی، وَ اعْلَمْ أنَّكَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ ا...، فَانْظُرْ كَیْفَ تَكُونُ.
فرمود: در زندگی، صبر را تكیهگاه خود و فقر و تنگدستی را همنشین خود قرار بده و با هواهای نفسانی مخالفت كن و بدان كه هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفی نخواهی ماند، پس مواظب باش كه در چه حالتی خواهی بود.
24. قالَ علیهالسلام: مَنْ أتَمَّ رُكُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَهُ الْقَبْرِ.
فرمود: هركس ركوع نمازش را به طور كامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.
25. قالَ علیهالسلام: الْخُشُوعُ زینَهُ الصَّلاهِ، وَ تَرْكُ مالایُعْنی زینَهُ الْوَرَعِ.
فرمود: خشوع و خضوع زینتبخش نماز خواهد بود، ترك و رها كردن آنچه (برای دین، دنیا و آخرت) سودمند نباشد زینتبخش ورع و تقوای انسان میباشد.
26. قالَ علیهالسلام: الأمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیُ عَنِ الْمُنْكَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ ا... عَزَّ وَ جَلَّ، فَمْن نَصَرَهُما أعَزَّهُ ا...، وَمَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ ا... عَزَّ وَ جَلَّ.
فرمود: امر به معروف و نهی از منكر دو مخلوق الهی است، هر كه آنها را یاری و اجراء كند مورد نصرت و رحمت خدا قرار میگیرد و هر كه آنها را ترك و رها گرداند مورد خذلان و عِقاب قرار میگیرد.
27. قالَ علیهالسلام: إنَّ ا... عَزَّ وَ جَلَّ یَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُومِنِ وَ مِنْ وُلْدِهِ أنْفَسَهُ لِیَأجُرَهُ عَلی ذلِكَ.
فرمود: همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مومن را میگیرد (و هلاك و نابود میگرداند)، چون دنیا و متعلّقات آن بیارزش است تا در قیامت پاداش عظیمی عطایش نماید.
28. قالَ له رجل: أَوصِنی بَوَصِیَّهٍ جامِعَهٍ مُخْتَصَرَهٍ؟
فَقالَ علیهالسلام: صُنْ نَفْسَكَ عَنْ عارِ الْعاجِلَةِ وَ نار الْآجِلَهِ.
شخصی به حضرت عرض كرد: مرا موعظه و نصیحتی كامل و مختصر عطا فرما؟
امام علیه السلام فرمود: اعضاء و جوارح ظاهری و باطنی خود را از ذلّت و ننگ سریع و زودرس و همچنین از آتش و عذاب آخرت، در امان و محفوظ بدار.
29. قالَ علیهالسلام: فَسادُ الأخْلاقِ بِمُعاشَرَهِ السُّفَهاءِ، وَ صَلاحُ الأخلاقِ بِمُنافَسَهِ الْعُقَلاءِ.
فرمود: معاشرت و همنشینی با بیخردان و افراد لااُبالی سبب فساد و تباهی اخلاق خواهد شد؛ و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و كمال اخلاق میباشد.
30. قالَ علیهالسلام: الأدَبُ عِنْدَ النّاسِ النُّطْقُ بِالْمُسْتَحْسَناتِ لاغَیْرُ، وَ هذا لایُعْتَدُّ بِهِ مالَمْ یُوصَلْ بِها إلی رِضَا ا... سُبْحانَهُ، وَ الْجَنَّهِ، وَ الأدَبُ هُوَ أدَبُ الشَّریعَهِ، فَتَأدَّبُوا بِها تَكُونُوا أُدَباءَ حَقّا.
فرمود: مفهوم و معنای ادب از نظر مردم، تنها خوب سخن گفتن است كه ركیك و سبك نباشد، ولیكن این نظریّه قابل توجّه نیست تا مادامی كه انسان را به خداوند متعال و بهشت نزدیك نگرداند.
بنابراین ادب یعنی رعایت احكام و مسائل دین، پس با عمل كردن به دستورات الهی و ائمّه اطهار علیهم السلام، ادب خود را آشكار سازید.
31. قالَ علیهالسلام: ثَلاثُ خِصالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّهُ: الأنْصافُ فِی الْمُعاشَرَهِ، وَ الْمُواساهُ فِی الشِّدِّهِ، وَ الأنْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إلی قَلْبٍ سَلیمٍ.
فرمود: سه خصلت جلب محبّت میكند: انصاف در معاشرت با مردم، همدردی در مشكلات آنها، همراه و همدم شدن با معنویات.
32. قالَ علیهالسلام: التَّوْبَهُ عَلی أرْبَع دَعائِم: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَ اسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ، وَ عَزْمٌ أنْ لایَعُودَ.
فرمود: شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: پشیمانی قلبی، استغفار با زبان، جبران كردن گناه نسبت به همان گناه حقّا... و یا حقّالنّاس، تصمیم جدّی بر اینكه دیگر مرتكب آن گناه نشود.
33. قالَ علیهالسلام: ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الأبْرارِ: إقامَهُ الْفَرائِض، وَ اجْتِنابُ الْمَحارِم، و احْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَهِ فِی الدّین.
فرمود: سه چیز از كارهای نیكان است: انجام واجبات الهی، ترك و دوری از گناهان، مواظبت و رعایت مسائل و احكام دین.
34. قالَ علیهالسلام: وَ حَقیقَهُ الأدَبِ: اِجْتِماعُ خِصالِ الْخیْرِ، وَ تَجافی خِصالِ الشَّرِ، وَ بِالأدَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ الْمَكارِمَ الأخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَ الاَّْخِرَهِ، وَ یَصِلُ بِهِ اِلَی الْجَنَّهِ.
فرمود: حقیقت ادب و تربیت عبارت است از: دارا بودن خصلتهای خوب، خالی بودن از صفات زشت و ناپسند. انسان به وسیله ادب- در دنیا و آخرت- به كمالات اخلاقی میرسد؛ و نیز با رعایت أدب نیل به بهشت مییابد.
35. قالَ علیهالسلام: إنَّ بَیْنَ جَبَلَیْ طُوسٍ قَبْضَهٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّهِ، مَنْ دَخَلَها كانَ آمِنا یَوْمَ الْقِیامَهِ مِنَ النّار.
فرمود: همانا بین دو سمت شهر طوس قطعهای میباشد كه از بهشت گرفته شده است، هر كه داخل آن شود و با معرفت زیارت كند، روز قیامت از آتش در امان خواهد بود.
36. قالَ علیهالسلام: مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتی بِقُمْ، فَلَهُ الْجَنَّتهُ.
فرمود: هركس قبر عمّهام حضرت معصومه سلاما...علیها را با علاقه و معرفت در قم زیارت كند، أهل بهشت خواهد بود.
37. قالَ علیهالسلام: مَنْ زارَ قَبْرَ أخیهِ الْمُومِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَهَ وَ وَضَعَ یَدَهُ عَلَی الْقَبْرِ وَ قَرَءَ: «إنّا أنْزَلْناهُ فی لَیْلَهِ الْقَدْرِ» سَبْعَ مَرّاتٍ، أمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الأكْبَرِ.
فرمود: هركس بر بالین قبر مومنی حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روی قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مباركه «إنّا أنزلناه» را بخواند از شداید و سختیهای صحرای محشر در امان قرار میگیرد.
38. قالَ علیهالسلام: ثَلاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ ا...: كَثْرَهُ الأسْتِغْفارِ، وَ خَفْضِ الْجْانِبِ، وَ كَثْرَهِ الصَّدَقَهَ.
فرمود: سه چیز، سبب رسیدن به رضوان خدای متعال میباشد:
1 - نسبت به گناهان و خطاها، زیاد استغفار و اظهار ندامت كردن.
2 - اهل تواضع كردن و فروتنی بودن.
3 - صدقه و كارهای خیر بسیار انجام دادن.
39. قالَ علیهالسلام: الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَ الْمُعینُ لَهُ، وَ الرّاضی بِهِ شُرَكاءٌ.
فرمود: انجامدهنده ظلم، كمكدهنده ظلم و كسی كه راضی به ظلم باشد، هر سه شریك خواهند بود.
40. قالَ علیهالسلام: التَّواضُعُ زینَهُ الْحَسَبِ، وَ الْفَصاحَهُ زینَةُ الْكَلامِ، وَ الْعَدْلُ زینَهُ الاْیمانِ، وَ السَّكینَهُ زینَهُ الْعِبادَهِ، وَ الْحِفْظُ زینُهُ الرِّوایَهِ.
فرمود: تواضع و فروتنی زینتبخش حسب و شرف، فصاحت زینتبخش كلام، عدالت زینتبخش ایمان و اعتقادات، وقار و ادب زینتبخش اعمال و عبادات؛ و دقّت در ضبط و حفظ آن، زینتبخش نقل روایت و سخن میباشد.