تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
تعریق و استرس
عرق كردن و استرس از علائم شناخته شده دروغ محسوب میشوند. استرس و دگرگونی حالات شخص، مثل تعریق و افزایش ضربان قلب معمولا دست آدم دروغگو را رو میكند. میپرسید چرا؟ چون كسی كه دروغ میگوید، همیشه میترسد كه لو برود؛ بنابراین هر بار عصبی و نگران میشود. از آنجایی كه غدد مولد عرق به سیستم عصبی بدن وصل هستند، وقتی شخص دچار استرس میشود، عرق بیشتری تولید میكند. اما ماجرا به اینجا ختم نمیشود: استرس همان و افزایش ترشح آدرنالین همان و در پی آن تپش قلب كه میتواند نقاب از چهره آدم دروغگو برگیرد!
زیر یا بم شدن صدا
به گفته كلودین میلان، روانشناس، صدا دروغسنج بسیار خوبی است؛ زیرا كنترل صدا در اختیار شخص نیست. این مغز است كه با هیجانات و احساسات به طور خودكار صدا را كنترل میكند. نتیجه اینكه وقتی كسی زبان به دروغ میگشاید، ترس از لو رفتن، تغییر غیرقابل اجتنابی در لحن صدایش ایجاد میكند و صدا زیر یا بم میشود.
حرفهای ضد و نقیض
دروغ با دامن زدن به ترسِ از لو رفتن و شرمِ زیر پا نهادن یك قانون اخلاقی، شخص دروغگو را بهم میریزد و آشفته حال میسازد. به این ترتیب دروغگو در هیجانات خود غرق میشود و حرفهای كمابیش ضد و نقیضی بر زبان میآورد. برای اینكه مطمئن شوید شخص دروغ میگوید، مدام پاپیاش شوید و از او بخواهید لحظه به لحظه كارهایی را كه انجام داده است، بازگو كند. همچنین میتوانید برای به هم ریختن تعادل روحی او، چندین سوال پیاپی بپرسید. مطمئن باشید این روش، برای رو كردن دست كسی كه به او شك دارید بسیار موثر است.
تیكهای غیرعادی در حین صحبت كردن
پلك زدن پیاپی، گره انداختن در ابروها، دزدیدن نگاه و ... تمام این علائم و حركات نشانهاند. كلودین میلان میگوید: «صورت انسان به طور مستقیم با مراكز احساسات در مغز مرتبط است؛ بنابراین به سختی میتوان حركاتش را كنترل كرد. اگر حالات و حركات چهره غیرعادی، ناگهانی و مكرر باشد، این احتمال وجود دارد كه طرف دروغ میبافد. برای اینكه مطمئن شوید حرفی كه میشنوید حقیقت دارد یا دروغ محض است، حالات گوینده و زمانی را كه دروغ میگوید با مواقعی كه راست میگوید، مقایسه كنید. این بهترین روش برای شناخت حالات مختلف چهره اوست.
توجه به حركات آدم دروغگو
دكتر ژوزف مسنجر، روانشناس میگوید: «آدم دروغگو آهسته در مشتهایش سرفه میكند، بازوها را بالای سر میبرد یا بدنش را عقب میكشد». اینها ژستهای دروغگوست كه حكایت از دلشوره و تشویش او دارد. البته برخی افراد كه بهره چندانی از اخلاق و معنویت نبردهاند، به ندرت هیجانات درونیشان را بروز میدهند. اما خوشبختانه سلاح خوبی برای به دام انداختن آنها وجود دارد: احساس گناه! بله به او احساس گناه بدهید. كافی است پافشاری كنید و روی برخی نكات تاكید بیشتری داشته باشید.
وسواس بیش از حد هنگام حرف زدن
دروغگو به داستان ساختگیاش شاخ و برگ بیشتری میدهد؛ زیرا این بهترین شیوه برای لو نرفتن است و او با این روش پیشدستی كرده و به بیشتر سؤالاتی كه ممكن است از او بپرسید پاسخ میدهد. اما فریب نخورید! در خصوص مواردی كه مشكوك به نظر میرسد، سؤالپیچاش كنید؛ حتی اگر كار به جایی برسد كه بخواهد به شما احساس گناه بدهد؛ اهمیتی ندهید، به شمّتان اعتماد داشته باشید و همچنان پافشاری كنید.
بروز احساسات اغراقآمیز
دكتر ژیل آزوپاردی، روانشناس اجتماعی میگوید: «كسی كه موقع لبخند زدن فقط دهانش باز میشود، مودبانه و موزیانه میخواهد دروغ بزرگش را لاپوشانی كند». لبخند صادقانه با انقباض گونهها یعنی كشیده شدن گوشه لبها به عقب و چینخوردگی پلكها به بیرون ابراز میشود. البته فقط لبخند نیست كه اعلام خطر میكند. وقتی طرف هدیههای جورواجور پیشكش میكند، در حالی كه جو هنوز متشنج است یا شور و هیجان بیدلیلی نشان میدهد، بدانید و آگاه باشید كه دروغی در آن گوشه كنار پنهان است.