مصطفی عبدالهی- ۲۷۲ روز از سال، زمین و آسمان عراق را توفان شن دربرمیگیرد و نه فقط نفس مردم این کشور، که نفس مردم کشور‌های همسایه، به ویژه ما را هم تنگ می‌کند؛ نگران‌کننده آن‌که طبق پیش‌بینی‌ها، اگر دست روی دست بگذاریم، عراقی‌ها تا چند سال آینده ۳۰۰ روز از سال با توفان شن مواجه خواهند بود و قطعا روز‌های پر گرد و غبار آسمان کشور ما هم بیشتر خواهد شد.
پیش بینی نگران کننده چیست؟
بنابر گزارش دیروز خبرگزاری فرانسوی «فرانس ۲۴» که پیش از آن هم رسانه‌ها به آن اشاره کرده بودند، آن‌طور که وزارت محیط زیست عراق اعلام کرده، طی دو دهه اخیر تعداد روز‌های گرد و غبار در این کشور از ۲۴۳ به ۲۷۲ روز رسیده است و با شرایط موجود، تا سال ۲۰۵۰ به ۳۰۰ روز هم خواهد رسید. طبق این گزارش، تغییرات آب و هوایی عامل اصلی افزایش گردوغبارهاست و منجر شده است به این‌که ۷۰ درصد زمین‌های زراعی این کشور تخریب شود یا در معرض تخریب جدی قرار بگیرد و به تبع آن پوشش‌های گیاهی تثبیت‌کننده خاک هم نابود شود.
گرد و غبار، مهمان دوباره ۱۷ استان
با دو گردوغبار شدید در دو ماه ابتدایی سال، نگرانی‌ها درباره خطرناک‌تر شدن شرایط آب و هوایی ما هم جدی‌تر شده است. گرد و غبار‌هایی که طبق پیش‌بینی هواشناسی، سومین مورد آن هم امروز از عراق وارد کشورمان می‌شود و ۱۷ استان را دربرمیگیرد، از آذربایجان‌های غربی و شرقی تا تهران، خوزستان و استان مرکزی.
عراق تنها مشکل ما نیست، اما ...
بار‌ها درباره منشأ‌های خارجی گردوغبار صحبت شده است؛ از پروژه‌های آبی و سدسازی‌های ناجوانمردانه ترکیه گرفته، تا تغییر اقلیم جهانی و کاهش بارندگی‌ها. با این حال نمی‌شود نقش مهم کانون‌های غبارخیز در عراق با ۲۳.۸ میلیون هکتار وسعت، یعنی ۹ درصد منشأ‌های خارجی گرد و غبار‌های کشورمان را کمرنگ دید.
استقبال عراق برای همکاری مشترک
به همین دلیل، پس از دستور رئیس‌جمهور برای تعامل با همسایگان و حل ریشه‌ای مشکل گردوغبار، کشور عراق به عنوان اولین همسایه اثرگذار مورد توجه قرار گرفت و هفته گذشته نشست مشترکی با سفیر این کشور برگزار شد. «سید حسین موسوی‌فر»، رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان محیط‌زیست، درباره خروجی این جلسه به خراسان می‌گوید: با توجه به این‌که گرد و غبار‌های اخیر، خود مردم عراق را هم دچار مشکلات فراوانی کرده است، در جلسه‌ای که داشتیم، طرف مقابل از پیشنهاد‌های ما برای همکاری استقبال کرد و مقرر شد به سرعت وارد اقدامات عملی و اجرایی شویم. وی تصریح می‌کند: ما در کشور خودمان تجربه خوبی در این زمینه داریم و برای در اختیار گذاشتن توانایی‌های علمی اعلام آمادگی کردیم؛ همچنین توافق شد اسناد مشترک دو کشور در موضوع گرد و غبار را به‌روزرسانی کنیم.
سفیر عراق چه گفت؟
آن‌طور که سازمان محیط زیست گزارش داده، سفیر عراق هم در این نشست وعده داده است جلساتی را با وزارتخانه‌های مرتبط در کشورش برگزار و اجرایی شدن برنامه‌های این حوزه را دنبال کند. البته «نصیر عبدالمحسن عبدا...» این خبر را هم اعلام کرده است که: «یکی از این برنامه‌ها، کاشت نهال در قالب کمربند سبز است که اجرای آن در تمام شهر‌های عراق شروع شده است».
بخش خصوصی، آماده انتقال تجارب
حالا که کشور همسایه بیشتر از همیشه آماده همکاری است، بستر لازم برای همکاری‌های مشترک فراهم شده است؛ یحیی آل‌اسحاق رئیس اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و عراق در این باره می‌گوید: بخش خصوصی ما در حوزه‌های فنی و تخصصی، کشاورزی و علمی و دانشگاهی تجارب ارزنده‌ای در مدیریت گرد و غبار دارد و آماده تبادل این تجربیات با کشور همسایه هم هستیم. البته او این نکته را هم یادآور می‌شود که اجرای این طرح‌ها اعتباراتی می‌خواهد که بخش خصوصی توان تامین آن را ندارد و باید در سطح کلان بین دو کشور درباره آن تصمیم‌گیری شود.
فرصت طلایی ما در جایگاه نایب رئیسی مجمع محیط زیست سازمان ملل
از اسفندماه سال گذشته و به مدت دو سال، کشور ما جایگاه نایب رئیسی مجمع محیط زیست سازمان ملل را عهده‌دار شده است؛ جایگاهی که با توجه به نیاز‌ها و برنامه‌های محیط زیستی ما، بسیار مهم خواهد بود و باید از فرصت دوساله تصدی آن حداکثر استفاده را کرد. «سید حسین موسوی‌فر» رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست به خراسان می‌گوید: برگزاری اجلاس تیرماه در ایران با حضور وزرای محیط زیست کشور‌های منطقه، یکی از برنامه‌ها برای استفاده از این فرصت دوساله خواهد بود و بر همین اساس مسئولان مرتبط در سازمان ملل نیز به دعوت ایران در این اجلاس منطقه‌ای حضور خواهند داشت. البته به گفته او، پیش از اجلاس تیرماه، در ۱۶ خردادماه، اجلاس مقدماتی در سطح سفرای کشور‌های منطقه نیز برگزار خواهد شد. موسوی‌فر به این نکته اشاره می‌کند که: معتقدیم حل‌کردن مشکل گرد و غبار، نه تنها برای ایران و منطقه، بلکه برای کل جهان مفید خواهد بود و به همین دلیل پیش‌بینی می‌کنیم سازمان ملل نیز همکاری مناسبی برای اجرایی شدن مصوبات اجلاس پیش رو داشته باشد.
