زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 روزنامه اطلاعات

پارك ملی گلستان

 پارك ملی گلستان در میان تمام مناطق حفاظت‌شده و پارك‌های ملی كشور از لحاظ سابقه حفاظتی، تنوع زیستی و كیفیت حفاظت دارای جایگاه ویژه‌ای است. این پارك با مشهورترین پارك‌های ملی دنیا برابری می‌كند. پارك ملی گلستان یك ذخیره‌گاه زیستكره است.

این پارك در 19 مرداد سال 1336 به نام حفاظت شده «آلمه وایشكی»، تحت حفاظت كانون شكار قرار گرفت. در سال 1340، نام آن به «منطقة حفاظت شده آلمه» تغییر یافت. در سال 1343 به پارك وحش و در سال 1353، به پارك ملی تبدیل شد و نام «پارك ملی محمدرضاشاه» برآن گذاشتند. در بهمن‌ماه سال 1357 این بوستان با مساحت 91895 هكتار به «پارك ملی گلستان» تغییر نام داد.

محدوده پارك ملی گلستان از غرب از ناحیه تنگراه در 145 كیلومتری شمال شرقی گرگان شروع و به سمت شرق تا رباط قره‌بیل ادامه می‌یابد. آب و هوای پارك ملی گلستان تحت تأثیر رطوبت دریای خزر و جریانات ناشی از بادهای غربی است كه همواره رطوبت زیادی را به این ناحیه می‌آورد.

همچنین بیشتر از همه، بارندگی‌های كوهستانی رطوبت پارك را تأمین می‌كند. به‌طور میانگین، رطوبت هوا بین 60 تا 83 درصد در این ناحیه تغییر می‌كند. میانگین دما در این ناحیه نیز از 5/11 تا 5/17 درجه متغیر است.

شدیدترین بادهای این ناحیه دارای جهت شمال شرقی هستند. اگر بخواهیم پارك ملی گلستان را از نظر آب و هوایی تقسیم‌بندی كنیم، سه نوع آب و هوایی در این ناحیه دیده می‌شود: ناحیه شرقی و جنوب شرقی اقلیم خشك (نیمه بیابانی یا استپی)، ناحیة میانی و شمالی پارك اقلیم نیمه‌خشك، و ناحیه غربی و جنوب‌غربی اقلیم نیمه‌مرطوب و معتدل دارد.

پارك ملی گلستان منطقه‌ای كوهستانی و دارای آب و هوای متنوع است. تحت تأثیر آب و هوای گوناگون، ارتفاعات این ناحیه دارای گونه‌های جانوری و گیاهی متنوعی است. نوسان ارتفاع در این ناحیه از 500 تا بیش از 2000 متر می‌رسد.

پارك ملی گلستان از نظر پوشش گیاهی و ارتفاع نیز به سه ناحیه تقسیم می‌شود؛ ناحیه جنگلی كه تمام ارتفاعات آن غیر از دیواره‌های صخره‌ای، پوشیده از جنگل‌های هیركانی است.

وه‌های آلوباغ در جنوب غربی پارك و كوه‌های وایشكی در این ناحیه قرار دارند. ناحیه‌ای كوهستانی با پوشش گیاهی از نوع درختزار، درختچه‌ای و علفزار است. بیشتر درختان این ناحیه اورس است كه به صورت پراكنده دره‌ها را می‌پوشاند. 

ارتفاعات آلمه در جنوب شرقی پارك، ارتفاعات قره قاشلی و دیوركجی در این ناحیه واقع شده‌‌اند. ناحیه سوم شامل ارتفاعات فاقد پوشش گیاهی درختی است. در این ناحیه، كوه‌های خشك وجود دارد.

این ناحیه شامل كوه‌های سرخ، گردنه یاغتیكلان و دشت میرزا بایلو از نواحی جنوبی پارك است.

در پارك ملی گلستان دره‌های فراوانی دیده می‌شود كه مشهورترین آنها، دره آلمه، هم دارای گیاهان كوهستانی و هم كویری است. گیاهان كوهستانی در ارتفاعات دو طرف این دره شامل اورس و گیاهان كویری در كف دره است كه شامل درختچه‌های تاغ، زرشك، كیكم و ولیك می‌شود. این دره یكی از زیستگاه‌های مهم قوچ و میش اوریال در ایران به شمار می‌رود.

دره آلمه در اوایل بهار به یكی از زیباترین و دیدنی‌ترین مناطق پارك تبدیل می‌شود و در آن انواع گیاهان و گل‌های معطر به صورت رنگارنگ دره را می‌پوشاند. درة آلمه، زیستگاه مناسبی برای انواع خزندگان است.

دره آق‌سو از دره‌های ناحیه جنوبی پارك است كه از كنار تونل آق‌سو به طرف شمال شروع می‌شود و این دره یكی از دره‌های جنگلی این ناحیه است.

درة آق‌سو دارای صخره‌های زیادی است و به همین علت زیستگاه خوبی برای كَل و بز و مرآل به شمار می‌رود.

دره آبشار از دره‌های زیبا و دیدنی پارك ملی گلستان است كه در 50 كیلومتری شرق تنگه گل و دركنار جاده آسیایی واقع شده است. این دره جنگلی كوچك، نام خود را از آبشار زیبا و مرتفعی گرفته است كه در انتهای دره قرار دارد.

دره سوار باغی از دره‌های صخره‌ای و جنگلی پارك و از بهترین زیستگاه‌های مرآل، كل و بز، گراز، خرس و پلنگ است. دره قرغون یكی از دره‌های زیبا و بكر پارك است. این دره جنگلی انبوه، صخره‌هایی مرتفع دارد كه ورود به آن بسیار مشكل است.

دره نكاربندی، از خشك‌ترین دره‌های پارك است. دره‌های زیادی غیر از دره‌های نامبرده در این پارك وجود دارد. تنها ناحیه دشتی در پارك ملی گلستان، دشت میرزا بایلو است كه از شمال به ارتفاعات سرخ آلمه و از جنوب به شاهراه آسیایی منتهی می‌شود. این دشت زیستگاه مناسبی برای آهو است.

در پارك ملی گلستان، چشمه های فراوانی وجود دارد كه درتنوع و فراوانی جانوران و گیاهان این ناحیه نقش مهمی دارند. مهم‌ترین رودخانة پارك، رودخانه دوغ است كه زیستگاه چند گونه ماهی كمیاب به شمار می‌رود. از زیبایی‌های این پارك وجود نهرهای متعدد است كه در میان علفزارها و جنگل‌ها جریان دارند.

پوشش گیاهی پارك ملی گلستان از دو بخش هیركانی و ایرانو- تورانی تشكیل می‌شود. تنوع گیاهی در پارك ملی گلستان فوق‌العاده زیاد است. از نظر تنوع جانوری، در این پارك تاكنون بیش از 70 گونه از پستانداران، 150 گونه از پرندگان، 30 گونه از خزندگان و دوزیستان و 10 گونه از ماهیان شناسایی شده‌‌اند.

متأسفانه در مورد گیاهان و جانوران این ناحیه پژوهش‌های اندكی انجام شده و بیشتر اطلاعات موجود مربوط به نتایج پژوهش‌‌های جانورشناسان و گیاه‌شناسان خارجی است. پارك ملی گلستان از ذخایر ژنتیكی با ارزش ایران و جهان محسوب می‌شود و حفاظت و نگهداری این پارك لازم و ضروری است. اما متأسفانه در سال‌های اخیر آثار تخریبی در این پارك بسیار دیده می‌شود...

برای خواندن بخش اول -تاريخچه پارک های ملی - اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش دوم  -تاريخچه پارک های ملی - اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم  -تاريخچه پارک های ملی - اینجا کلیک کنید.