مهندس حسن بنیهاشمی
توجه داشته باشید سبزیها هر چه تازهتر به مصرف برسند خاصیت غذایی بالاتری دارند و چنانچه شرایطی فراهم كنیم كه بتوانیم آنها را در اوج تازگی مورد استفاده قرار دهیم، در تغذیه روزانه خود، چه به صورت خام و چه آبپز، از تمامی خواص غذایی آنها بهرهمند شدهایم.
این شرایط در صورتی فراهم میآید كه ما خود به نحوی در كاشت، داشت و برداشت آنها دخالت داشته باشیم و این كار هم زمانی امكانپذیر میگردد كه بتوانیم مساحتهای كوچكی را كه در اختیار داریم زیر كشت ببریم.
باقلا سبز
موطن اصلی این گیاه اروپا و آسیای غربی میباشد و از آنجا به سایر كشورهای جهان راه یافته است.
باقلا گیاهی یكساله و محصول فصل خنك است. بوتههای جوان حتی در سرمای پایینتر از 5 درجه سانتیگراد نیز مقاوم هستند. گرمای زیاد باعث كاهش گل و میوه آن میشود و بادهای شدید و خشك به آن صدمه میزند. از كاشت آن در خاكهای رسی خودداری كنید زیرا زمینهای شنی برای كاشت این گیاه مناسبتر است و به آب زیادی نیاز دارد.
بذر آن را در عمق 5 سانتیمتری و فاصلههای 10 سانتیمتری از هم میكارند. فاصله ردیفهای آن بین 40 تا 60 سانتیمتر بوده و باید دو عدد بذر را با هم در یك حفره كاشت. بهتر است زمانیكه دانههای آن شیری هستند اقدام به برداشت كنید.
مهمترین آفات و بیماریهای آن شته سیاه باقلا، سوسك باقلا، زنگ باقلا، بیماری لكه سیاه برگ باقلا و بیماری لكه قهوهای برگ و غلاف میباشد.
كرفس
موطن اصلی این گیاه به صورت خودرو در اروپای شمالی بوده كه برخی آن را متعلق به سواحل دریای مدیترانه میدانند و بعضی دیگر آن را متعلق به كشور مصر میدانند و گروهی نیز میگویند در كشورهای شیلی و آرژانتین گونههای خودرویی میرویند.
كرفس گیاهی است دو ساله كه انواع مختلفی دارد: كرفس برگی، كرفس قمری و كرفس معمولی. از برگهای معطر آن مانند جعفری و نعناع به عنوان ادویه در سوپ، ترشیجات و سالاد استفاده میشود. كرفس را با بذر زیاد میكنند، بذر آن بسیار ریز است. بذرها را قبلا مرطوب نموده پس از ظاهر شدن ریشه، آن را در خزانه میپاشند.
در نواحی معتدل نشای كرفس را پس از سپری شدن سرمای بهاره (اوائل بهار) در دمای حدود 18 درجه سانتیگراد به صورت خطی كاشته، فاصله ردیفها را حدود 25 تا 30 سانتیمتر و فاصله بوتهها را بین 10 تا 15 سانتیمتر در نظر بگیرید. این گیاه در مرحله رویشی به دمای پایین و در مرحله تولید بذر به دمای بالا نیاز دارد.
این گیاه هوای تا 5 - درجه سانتیگراد را نیز تحمل مینماید و دمای كمتر از 16 درجه سانتیگراد باعث گل دادن به موقع آن میگردد.
خاك محل كشت كرفسها را همیشه مرطوب نگه داشته و چون نسبت به خشكی خاك حساس است از كمآبی بیشتر از سایر سبزیها لطمه میبیند. كرفس به آب زیادی نیاز داشته ولی از خیس نگه داشتن خاك زیر كشت بهخصوص در اطراف گلوی بوتهها خودداری نمایید. كرفس خاك نیمه سنگین و یا سنگین عمیق را با مواد آلی نسبت به زمینهای سبك ترجیح میدهد.
خاك دادن به پای بوتههای كرفس نیز لازم بوده و باید به تدریج كه بوتهها رشد میكنند به دفعات انجام گیرد. این عمل باعث میشود كه ساقههای آن سفید و مرغوب گردد. چنانچه مقدار كشت فقط چند بوته و كم باشد میتوان با نصب تختههای چوبی كنار بوته برای سفید كردن آن استفاده نمود. برای تقویت آن كود دامی پوسیده به ویژه برای خاكهای شنی توصیه میگردد.
برای برداشت كرفس در سطوح كوچك، آن را با چاقوی دسته بلند از زیر خاك قطع مینمایند.
مهمترین آفات این گیاه عبارتند از حلزون، آگروتیس و بیماریهای قارچی نظیر بوتهمیری، سفید دروغین و ریزكتون.