مهندس حسن بنیهاشمی
یافتههای دانش تغذیه نشان میدهند که سبزیجات سرشار از ویتامینها و مواد معدنی میباشند. حتی اگر کسی این خاصیتهای غذایی را در نظر نداشته باشد، با پرورش دادن اینگونه سبزیجات میتواند در هر فصلی از سال چه به صورت خام و چه پخته و آبپز از طعمهای متنوع آنها (از طعم ساده تا تند و تیز) بهرهمند گردد، البته طعم این محصولات خانگی و ویتامینهای موجود در آن بعلت تازه بودن با آنچه که در فروشگاهها عرضه میشود، تفاوت زیادی دارد، چون سبزیهایی که در آنها عرضه میگردد، حداقل سه الی چهار روز پیش از مزرعه برداشت شده است، بنابراین از همین امروز اقدام به کشت سبزیجات در خانه با امکانات موجود نمایید.
ویژگیها
موطن اصلی خیار دقیقاً مشخص نیست و برخی آن را بومی هندوستان و چین و بعضی نوع خودروی آن را متعلق به ارتفاعات هیمالیا میدانند.
خیار گیاهی است یكساله كه ریشه آن سطحی و گسترده بوده و دارای برگهای نسبتاً پهن است و هر یك از 3 تا 5 قسمت تشكیل شده است و اندازه تكامل یافته بین 8 تا 30 سانتیمتر طول و 5 تا 20 سانتیمتر عرض دارد. در محور برگهای پیچكهای بدون انشعاب، ساقههای فرعی و همچنین گلهای نر و ماده به وجود میآیند.
خیار دوستدار گرما است و نسبت به سرما حساسیت دارد. در دمای پایینتر از 5 درجه سانتیگراد آسیبپذیر است. متناسبترین دما برای كشت این گیاه بین 10 تا 15 درجه سانتیگراد میباشد. افت ناگهانی دما بهخصوص دمای كم در شب سبب تلخ شدن خیار میشود و میوههای كوچك میافتند.
خاك مورد استفاده نباید قدرت نگهداری آب را داشته و كاملا رسی باشد، بلكه باید نفوذپذیر بوده و قابلیت تهویه خوبی را داشته باشد. زمینهای خیلی سرد و خیلی گرم برای كشت این گیاه مناسب نیست.
زمان و نحوه كاشت
بذر خیار را در نواحی معتدل در اواخر فروردین و محصول پاییزه را در اواخر مردادماه در روی پشته بكارید. فاصله ردیفها را حدود 60 تا 70 سانتیمتر و فاصلههای بوتهها را حدود 25 تا 30 سانتیمتر در نظر بگیرید. حداقل دما برای جوانه زدن خیار 12 درجه سانتیگراد میباشد. برای كشت بذر حفرههایی را به عمق 2 تا 3 سانتیمتر ایجاد نمایید و در هر حفره 3 بذر ریخته و روی آنها 3 تا 4 سانتیمتر ماسه و خاك سبك بریزید.
دلیل اینكه در هر حفره 3 بذر میكاریم این است كه از بوتههای سبز شده در مرحلهای كه دارای 4 برگ شدند بوتههای ضعیف را كنده و بوتههای قویتر را نگه میداریم. روش كشت بذر به این طریق است كه ابتدا بذر را خیس كرده و همزمان با آن زمین را به صورت پشته و جوی (طبق تصویر) درست كرده و آبیاری مینماییم.
بذرهای خیس شده را در ظرفی كه روی آن پارچه خیس شده پهن نمودهاید 2 تا 3 روز در مقابل آفتاب قرار دهید تا جوانههای آن ظاهر گردد. آنوقت آنها را در زمین مورد نظر كه دارای رطوبت مناسب باشد. به طریق فوق بكارید. آبیاری این گیاه هر 5 تا 7 روز بستگی به نوع خاك و آب و هوای منطقه كاشت دارد.
نكات
از بیماریهای مهم این محصول میتوان سفیدك دروغین و سفیدك حقیقی را نام برد و همچنین میتوان به لكه زاویهای برگ یا موزاییك خار اشاره نمود. خیار دارای انواع ویتامین و املاح معدنی از جمله ویتامین C، منیزیم و پتاسیم است.