مروارید سبحانی
چمن یكی از گیاهان پرمصرف در فضای سبز شهری است (البته، در موارد دیگری مثل میادین ورزشی و... نیز كاربرد فراوان دارد). چمنزار، به صورت یكدست، به حد كافی زیبا است. اما، با كاشت انواع گل و گیاه در این زمینه سبز رنگ، جلوه آن و گیاهان كاشته‌شده در آن چند برابر می‌شود. چمنزار، علاوه بر زیبایی ظاهری، در پاكیزگی هوای شهر نقش ارزنده‌ای دارد. در اثر وزش باد در زمین‌های خاكی (فاقد پوشش گیاهی)، حجم قابل توجهی گرد و ریزگرد به محیط اطراف پراكنده می‌شود. چمن علاوه بر اینكه از این وضعیت جلوگیری می‌كند، همچنین بسیاری از آلودگی‌ها را در خود جای می‌دهد (از پراكندی در محیط، جلوگیری می‌كند)، تا پس از كوتاه شدن چمن، همراه زوائد (چمن‌زنی) از محیط خارج گردد. بذر و چمن انواع به نسبت مختلفی دارد كه با توجه به شرایط آب و هوایی، نوع كاربری و... باید از انواع بذر مناسب استفاده كرد. در شیوه رایج و سنتی كاشت چمن، پس از انتخاب محل، ابتدا بایستی خاك بستر چمن آماده شود. بدین منظور تركیب خاك رس، ماسه و كود، خاك مناسبی را فراهم می‌كند. خاك رس آب را از خود عبور نمی‌دهد. بنابراین پس از آبیاری یا نگهداری آب، برای مدتی رطوبت لازم را در اطراف ریشه گیاه حفظ می‌كند.
كود مناسب چمن، كود حیوانی شامل كود اسبی و گوسفندی است. خاك مناسب بستر چمن بطور معمول شامل هفتاد درصد خاك رس، پانزده درصد ماسه و پانزده درصد كود حیوانی است. خاك بستر چمن بایستی به خوبی غلتك‌كاری شود، تا بستری بطور صاف و مسطح بدست آید. بعد از آماده شدن زمین، نوبت بذرپاشی است. در شیوه رایج و سنتی، بذر چمن بصورت دستی توسط باغبان ماهر و باتجربه صورت می‌گیرد. هنگام بذرپاشی بایستی به خصوص به دو نكته مهم توجه شود. نخست آنكه با توجه به سطح مورد نظر، میزان مناسبی از بذر مورد استفاده قرار گیرد.
نكته بعدی یكنواخت بودن پاشش بذر است. به این معنی كه نباید در یك قسمت زمین بذر به صورت متراكم و در قسمت دیگر خالی باشد. با خاتمه بذرپاشی، بایستی پوشش كاملی از كود به روی آن پاشیده شود. بطور معمول این كار با الك (سرند) كردن كود به روی منطقه بذرپاشی شده صورت می‌گیرد، به شكلی كه پوششی حدود 2 تا 3 برابر قطر بذرها از كود الك‌شده تشكیل شود. به طور معمول، در شرایط آب و هوایی مناسب و با آبیاری كافی پس از حدود 10 روز چمن جوانه می‌زند. با رشد چمن به حد كافی، و پس از یكی دو نوبت چمن‌زنی، چمنزار پاخوری مناسب پیدا می‌كند (با عبور محدود افراد از روی آن، چمن آسیب نمی‌بیند).
برخی از اقلام چمن، معروف به خزنده یا رونده (مثل چمن آفریقایی) را می‌توان از طریق انتقال ریشه نیز كاشت. در این روش، زمین مورد نظر تا انجام مرحله غلتك‌زنی آماده می‌شود. سپس چمن‌هایی كه در محل دیگری كاشته شده و به قدر كافی رشد كرده را به محل مورد نظر انتقال داده و در فاصله‌های مناسب كاشته و بلافاصله آبیای می‌كنند.
با توجه به شرایط آب و هوایی، با سپری شدن فاصله زمانی معین، این چمن‌ها تمام سطح زمین مورد نظر را پوشانده و چمنزاری یكدست ایجاد می‌شود.
كاشت چمن به روش سنتی، مشكلات و مسائل متعددی به همراه دارد. به عنوان مثال؛
به نیروی انسانی به نسبت زیادی احتیاج است.
مراحل مختلف كار، زمان به نسبت زیادی را نیاز دارد.
كیفیت كار به نسبت بسیاری به مهارت و تجربه افراد بستگی دارد.
به دلیل استفاده از كود حیوانی، به طور معمول رویش علف در چمن یك مشكل اساسی است.
از مرحله پایانی كشت چمن، تا رویش آن، علاوه بر منظره نامطلوب، بوی نامطبوع كود حیوانی، محیط ناخوشایندی ایجاد می‌كند و...
بر این اساس و با توجه به مسائل و مشكلات موجود، امروزه از شیوه‌های جدیدی برای كاشت چمن استفاده می‌شود. در یكی از اینها، كشت چمن به روش هایدروسیدینگ است.
نخستین فعالیت‌ها برای ابداع روش هایدروسیدینگ، به صورت تجاری، به سال 1950 میلادی در آمریكا برمی‌گردد. سپس، به مرور زمان تكمیل یافت. اكنون انواع و اقسام وسایل و ماشین‌آلات آن طراحی و ساخته شده و در سراسر جهان كاربرد دارد.
در این روش، ابتدا بذر چمن، مالچ، كود استاتر، الیاف محافظ، چسب ویژه، هایدروژل (برای حفظ آب)، رنگ در مخزن مخصوص تركیب‌شده، سپس بوسیله پمپ به صورت یكنواخت به سطح مورد نظر پاشیده می‌شود. بطور معمول برای سطوح به نسبت كم از سرلوله‌های دستی و برای سطوح وسیع و بزرگ از مانیتور نصب‌شده بر روی كامیون ویژه استفاد می‌گردد. با توجه به شرایط آب و هوایی، بعد از چند روز (بطور معمول 4 روز) چمن می‌روید.
از خصوصیات این روش می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
به نیروی انسانی بسیار محدود (یكی دو نفر) نیاز است.
سرعت كار به نسبت بالا است (بطور معمول 10 هزار مترمربع در یك روز).
به علت عدم استفاده از كود حیوانی، احتمال وجود بذر علف به همراه چمن منتفی است.
به علت استفاده از رنگ مخصوص تا قبل از رویش چمن نیز، منطقه مربوطه از زیبایی ظاهری برخوردار است. همچنین به علت عدم استفاده از كود حیوانی بوی نامطبوع ندارد.
با این روش می‌توان حتی در سطوح شیبدار (نزدیك به 90 درجه) نیز چمن‌كاری نمود و ...
در كشور ما، برای نخستین بار در منطقه 9 شهرداری تهران از این روش برای چمن‌كاری استفاده شد. كه تصاویر آن در اینجا ملاحظه می‌شود.
