زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 دکتر سید مرتضی صفوی؛ دانشیار تغذیه بالینی ، دانشکده تغذیه و علوم غذائی - زهرا اکبرزاده؛ کارشناس ارشد تغذیه

عسل و زیبایی 

می‌توان با عسل کرم‌‌های مختلفی جهت زیبایی و شادابی پوست تهیه کرد.

یک قاشق غذاخوری عسل را با یک سفیده تخم‌مرغ و یک قاشق چایخوری گلیسیرین و مقدار کمی  آرد گندم مخلوط نموده به مدت 10 دقیقه روی صورت بگذارید سپس با آب ولرم بشویید.

یک قاشق غذاخوری عسل را همراه با نصف سیب در مخلوط کن بریزید و به مدت15 دقیقه روی صورت بگذارید سپس با آب ولرم بشویید.

یک قاشق غذاخوری عسل را همراه با یک قاشق غذاخوری شیر مخلوط  نموده به صورت بمالید و پس از 10 دقیقه با آب ولرم بشویید.

یک قاشق غذاخوری عسل را یک قاشق چایخوری پودر هسته پرتقال به مدت پنج دقیقه بر روی صورت  قرار داده با آب ولرم بشویید.

جهت بر طرف کردن چروک پوست صورت: موم عسل را مذاب کرده، عصاره برگ سوسن سفید را مخلوط کرده و به آن عسل اضافه کنید. این ضماد را روزی یک مرتبه مصرف نمایید.

جهت بر طرف نمودن شوره سر: آب غلیظ برگ گردو را همراه با عسل در روز چند مرتبه کمپرس نمایید.

 زنبور عسل چگونه عسل تولید میکند؟

 زنبورها شهد گل را که ماده شیرین و معطری است از بطن گلها جمع آوری می‌کنند. شهد از80 درصد آب و 20درصد قند تشکیل شده است. شهد گل در گیاهان گوناگون ترکیبات متفاوت و در نتیجه خواص مختلف دارد مثلا شیره گل اقاقیا غنی از فروکتوز است و شیره پیچک غنی از گلوکز است.

عسل‌‌هایی که غنی از فرکتوز هستند به حالت مایع در می‌آیند. هنگامی که زنبور عسل شهد گل را جمع‌آوری نمود آن را درون کیسه‌‌ای مخصوص( کیسه عسل) در  بدن خود ذخیره می‌کند و پس از آنکه حجم آن به 40 میلی‌گرم رسید، به کندو مراجعت می‌کنند و آن را در اختیار زنبور دیگری که در کندو وجود دارد قرار می‌دهد تا مقداری از آب شهد توسط بدن این زنبور جذب شده  و عمل دیاستاز (عوامل تخمیر کننده که باعث رسوب کردن عسل می‌شود) توسط زنبور روی عسل صورت بگیرد و پس از آن شهد در اختیار زنبور دیگر قرار می‌گیرد .

او نیز همین کار را ادامه می‌دهد تا زمانی که آخرین زنبور شهد را به عسل تبدیل کرده و درون سلولی که از موم ساخته شده می ریزد و روی آن را با ورقه‌‌ای از موم می‌پوشاند غلظت عسل تولید شده بستگی دارد به نوع گل و رطوبت منطقه‌‌ای که زنبور در آن قرار دارد. به عنوان مثال عسلی که از گل مرکبات بدست می‌آید رقیق و عسل حاصل از گل آویشن غلیظ می‌باشد عسل گندم سیاه دارای بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی است.

اگر عسل حرارت داده شود ویتامین‌‌های A،  B1, B2 و C  موجود در عسل کاهش می‌یابد. در هر پرواز هر زنبور تنها 40 میلی‌گرم شهد می‌تواند به کند و ببرد در نتیجه برای تهیه یک کیلوگرم عسل، زنبورها باید 25 هزار بار پرواز نمایند. به نظر می‌رسد خاصیت آنتی باکتریال (ضدعفونی کننده‌) عسل به دلیل وجود رویال (که در سیستم دفاعی زنبور عسل وجود دارد) باشد که بر علیه باکتری‌‌های گرم مثبت موثر است.

در تحقیقاتی که در کشور ترکیه صورت گرفت به بررسی تاثیر عسل بر باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی Escherichia coli, Klebsiella pneumonia and Staphylococus aureus)) و مخمر ( Candida albicans) پرداختند و به این نتیجه رسیدند که عسل بر روی باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی موثر (به علت وجود اسمولاریته طبیعی موجود در عسل) و بر روی مخمر بی‌تاثیر است. در مطالعه دیگری که تاثیر48 نوع عسل بر 2نوع قارچ و 8 نوع باکتری مورد بررسی قرار گرفت نشان داده شد عسل روی مهار رشد باکتری تاثیر بسزا و روی مهار رشد قارچ تاثیر اندکی دارد. عسل می‌تواند از پیشرفت زخم‌‌های بستر (به شرط اینکه مزمن نشده باشند) جلوگیری نماید.

 بره بوم ( propolis ) 

تنها آنتی بیوتیک فوق‌العاده در طبیعت است که زنبور می‌تواند از ترکیب صمغ برخی از گیاهان با شهد، موم و گرده گل تولید نماید. زنبور بره بوم را جهت ضد عفونی کردن در دهانه ورودی کند و قرار می‌دهد تا هنگام رفت و آمد پاهای زنبورها استریل شود. رومیان و یونانیان باستان بره بوم را جهت درمان عفونت و تب و التیام زخم‌های مجروحین به کار می‌بردند، خاصیت آنتی اکسیدانی بره بوم ( ( propolis به علت وجود ترکیباتی مثل  کاتچین، آنتوسیانین، ایزو فلاون‌ها، فلاون‌ها، فلاونون‌ها و کوئرستین است.

به استثنا ویتامین K بره بوم دارای تمام ویتامین‌های شناخته شده می‌باشد و چهارده ماده معدنی لازم برای بدن بجز سولفور در بره بوم وجود دارد. از آنجایی که بره بوم دارای خاصیت‌های ضد باکتری، ضد قارچ، ضد التهاب  و دارای فعالیت آنتی اکسیدانی است، برای درمان  بیماریهایی همچون سرماخوردگی، عفونت، حساسیت، سوختگی، کوفتگی، زونا و جراحات بکار می‌رود.

ژله رویال که شامل 8 اسید آمینه ضروری، اسیدهای چرب، استیل کولین است به صورت  یک ماده غلیظ لیمویی رنگ می‌باشد که از غدد زنبورهای کارگر ترشح می‌شود و تنها غذای ملکه  زنبور عسل است. هنگامی که یک تخم زنبور عسل به مدت3 روز با ژله رویال تغذیه شود، آن تخم به زنبور کارگر(با طول عمر7 هفته) و هنگامی که به مدت 7 روز با این ماده تغذیه شود به ملکه (با طول عمر 7 سال) تبدیل می‌شود. 

ژله رویال دارای گاما گولبولین است که موجب تحریک سیستم ایمنی بدن جهت مقابله با عفونت‌‌ها می‌شود. همچنین دارای اسید پانتوتنیک است که در آرامش اعصاب موثر می‌باشد. ژله رویال دارای ویتامین‌های A، C، E، B2، B1، B12،B6، بیوتین، اسید فولیک، اینوزیتول، کلسیم، مس، آهن، فسفر،پتاسیم، سیلیکون و سولفور است. از خواص ژله رویال می‌توان به درمان بی‌خوابی، تحریک پذیری، کم خوابی، کاهنده استرس، افزایش سیستم ایمنی و قوای جنسی  اشاره نمود. از آنجایی که ژله رویال دارای کلاژن است لذا برای جلوگیری از پیری و همچنین زیبایی و جوانی پوست موثر است. در مطالعات حیوانی خاصیت ضد سرطان خون و خاصیت ضد توموری رویال ژلی به اثبات رسیده است.