دکتر عباس حاجی آخوندی
مقدمه
در این مقاله پیرامون عسل و تاثیر آن بر دستگاه گوارش برای شما خوانندگان مطالب مفیدی را ارائه می‌نماییم.
عسل و دستگاه گوارش
عسل با تنوع کاربرد برای جلو گیری و درمان انواع اختلال گوارشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عسل بی‌چون و چرا تاثیر سودمندی در هضم غذا دارد. مشاهدات بالینی نشان داده‌اند در صورتی که عسل با سایر غذاها خورده شود باعث کاهش اسیدهای اضافی معده می‌گردد.
عسل به عنوان دارو برای درمان امراض معده مانند زخم معده، ورم معده و همچنین اختلالات روده موثر است. عسل به علت داشتن بعضی آنزیم‌ها به هضم غذا هم کمک می‌کند. عسل از شدت هیپر اسیدیته معده می‌کاهد و می‌تواند در افراد مبتلا به ترش کردن یا ریفلاکس موثر باشد.
دیاره از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش در دنیا است که غالبا به دلیل مسمومیت ناشی از آب یا غذای آلوده بروز می‌کند. عسل خالص اثر ضد باکتری بر روی باکتری‌های عامل اسهال دارد، این اثرات در مطالعات مکرر علمی مورد تاکید قرار گرفته است. Jeddar و همکاران در گزارش یک پژوهش اثرات آنتی باکتریال عسل را به صورت in vitro روی تعدادی از باکتری‌ها از جمله سالمونلا، شیگلا و ای-کولی نشان داده اند (همانطور که می‌دانیم این باکتری‌ها عوامل اصلی دیاره و دیسانتری هستند). همچنین محلول 20 درصد عسل در مطالعه آزمایشگاهی رشد هلیکوباکتر پیلوری را متوقف کرد، هلیکوباکتر در شرایط مناسب ایجاد گاستریت می‌کند.
ساکلاون و همکاران طی پژوهشی در آمریکا که در نشریه بین‌المللی Journal of investigative medicine منعکس شده است در یک جمع‌بندی اعلام کرده‌اند که عسل یک آدجونت مناسب برای درمان بیماران زخم معده‌ای هلیکوباکتر مثبت است.
مجله علمی تروپیکال گاسترو اینترولوژی در گزارش یک پژوهش در سال 2002 اعلام کرده که عسل طبیعی از کولیت ناشی از القاء اسید استیک در موش جلوگیری کرده است، نتایج به اندازه‌ای مناسب بوده که برای مطالعه در انسان توصیه شده است.
در سال 2003 نامیاس (.Namias N) از دانشگاه میامی آمریکا گزارش جالب توجهی در مورد اثرات عسل در مجله بین‌المللی سرژیکال اینفکشن (Sergical infections) ارائه کرد. بر مبنای این مقاله مهم اثرات معجزه‌گر عسل در درمان بافت‌های نرم نکروز شده عفونی، زخم‌های پس از عمل جراحی و زخم معده و دئودنوم ناشی از هلیکوباکتر بیان شده است. در مورد اثر عسل در زخم‌های پوستی مجله معتبر بریتیش ژورنال سرجری (British Journal of Surgery) قبل‌ها گزارش کاملی از یک کارآزمایی بالینی ارائه کرده بود.
در یک مطالعه بالینی جذب 30 میلی‌لیتر عسل 3 بار در روز در بیماران اثرات رضایت بخش بر 66 درصد بیماران مبتلا به گاستریت نشان داد. در گزارش ارائه شده توسط چاترجی (Chatterjee) و همکاران همچنین کوتاه شدن طول دوره درمان در صورت مصرف عسل مورد تاکید قرار گرفته است.
استفاده از عسل همراه با الکترولیت‌ها توسط همین گروه علمی گزارش شده و در کودکان 8 روزه تا 11 ساله موجب کاهش قابل توجه در مدت زمان بهبودی و ریکاوری شد.
پژوهش‌های بالینی و تحقیق روی حیوان اثبات كرده که عسل موجب کم نمودن ترشح اسید معده میشود، به علاوه اینکه زخم معده نیز به خوبی با مصرف عسل به صورت مکمل غذایی بهبود می‌یابد. در یک بررسی گسترده توسط دکتر کاندیل و گروه همکاران روی 600 بیمار، زخم معده بیماران بر اثر مصرف عسل تا 80 درصد بهبود یافت. در مشاهده رادیو گرافی زخم معده 59 درصد از بیماران فوق به طور کامل خوب شده بود.
به تازگی تائید شده که عسل ضمن افزایش تونیسیته و حرکات روده موجب بیشتر شدن ترشحات روده میشود. همچنین عسل اثر ملین بر دستگاه گوارش دارد که این اثر ناشی از افزایش فشار اسمزی، وجود ترپن‌های سبک و مشتقات استیل کولین در آن است.
در جمع بندی کاربردهای این شهد حیاتی در دستگاه گوارش که مبتنی بر گزارشات علمی و مقالات و کتب معتبر بین‌المللی ارائه شد باید گفت عسل هضم و جذب خوبی دارد و حتی معده‌های بسیار حساس نیز می‌تواند به سادگی آن را هضم کنند، ترشح غدد داخلی و بزاق را تعدیل می‌کند و برای معالجه سختی عمل بلع و خشکی گلو و درمان سرفه زیاد توصیه شده است.
همچنین عسل منبع بسیار خوبی از انرژی و آنتی اکسیدان‌ها است و بدین دلیل نقش برجسته‌ای در تقویت عمومی و ریکاوری و نقش بزرگی در جلوگیری از سرطان‌های مختلف به ویژه تومورهای دستگاه گوارش دارد. عسل با وجود شیرینی نه اینکه صدمه‌ای به دندان و لثه نمی‌رساند بلکه برای بهداشت و سلامت دندان و لثه مفید است و همانطور که به نظر خوانندگان ارجمند رسانده شد، عسل مداوا کننده و ثاتیر گذار در اکثر اختلالات گوارشی است.
