تحریریه ماهنامه آشپزباشی
میگوها یک دسته از جانداران آبزی و از خانوادهی سخت پوستان هستند که اغلب در دریا زندگی میکنند و تنها بعضی از گونههای آن در آبهای شیرین یافت میشوند. میگو جایگزین مغذی و لذیذی برای پروتئین گوشتهای قرمز است که نسبت به آنها در وزن مساوی، دارای کالری و چربی اشباع (جامد) کمتری میباشد.
مواد مغذی میگو
میگوها منبع غنی از پروتئین با کیفیت خوب و درعین حال کم کالری هستند. آنها همچنین دارای اسیدهای چرب ضروری مانند اسیدهای چرب اُمگا-3 هستند. از سوی دیگر این موجودات دریائی کوچک تأمین كنندهی مقادیر مناسبی از مواد معدنی مانند سلنیوم، آهن، روی، فسفر و منیزیم و نیز ویتامینهائی مانند D، B12 و نیاسین (یكی از ویتامینهای گروهB) برای بدن میباشند.
در این بخش به بررسی تأثیر مواد مغذی موجود در میگو بر بدن انسان پرداخته میشود:
میگو و سیستم قلبی- عروقی
میگو با داشتن مقادیر بسیار خوبی از ویتامین B12به کاهش سطح خونی هموسیستئین که یکی از عوامل مهم خطر بیماریهای قلبی- عروقی است، کمک میکند. علاوه بر آن، اسیدهای چرب اُمگا-3 میگو به دلیل داشتن خاصیت ضدالتهابی و توانائی در جلوگیری از تشکیل لختهی خون، میتوانند در پیشگیری از بیماریهای قلبی موثر باشند. همچنین این اسیدهای چرب با تأثیر بر جریانهای الکتریکی قلب میتوانند به پیشگیری از آریتمیهای قلبی (بینظمی ضربانهای قلب) كمك كنند. از جمله اثرات دیگر اسیدهای چرب اُمگا-3 (هم با منشاء گیاهی و هم با منشاء جانوری)، تأثیر احتمالی آنها در کاهش فشارخون بالا میباشد. لازم به ذکر است كه برای افراد دارای پرفشاری خون، هر میلیمتر جیوه کاهش در فشارخون، حائز اهمیت است، بنابراین ممکن است تأثیر مصرف هرکدام از مواد مغذی موثر در این زمینه به تنهائی كم باشد، ولی تأثیر مجموعهی آنها به طور همزمان، میتواند موجب چند میلیمتر جیوه كاهش در فشارخون شود. برای دستیابی به این منظور، تا حد امكان سبزیها، میوهها و غلات كامل (به دلیل داشتن فیبر غذائی، مواد معدنی مثل پتاسیم، پروتئین گیاهی و سایر مواد مغذی) را در برنامه غذائی روزانهی خود بگنجانید. همچنین منابع غذائی اسیدهای چرب اُمگا-3 را بیشتر مصرف كنید.
تركیبات سرطانزای میگو
میگو یك منبع غنی سلنیوم میباشد. نتایج تحقیقات بر روی حیوانات نشان داده است كه ارتباط معكوسی بین دریافت سلنیوم و بروز سرطان وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش دریافت منابع غذائی حاوی سلنیوم، احتمال بروز سرطان در حیوانات كمتر میشود، زیرا سلنیوم برای كاركرد صحیح بعضی تركیبات بدن كه به منظور غیرفعال كردن مواد مضر و سرطانزا به كار میروند ضروری است، بنابراین در صورت كمبود آن، مولكولهای سرطانزا غیرفعال نشده و موجب آسیب رساندن به سلولهای بدن میشوند.
میگو و عملكرد مغز
اسیدهای چرب ضروری موجود در غذاهای دریائی (نظیر ماهی و میگو) احتمالاً میتوانند در كاهش زوال عقل مرتبط با افزایش سن موثر باشند. همچنین دیده شده افرادی كه در رژیم غذائی خود از منابع غذائی حاوی اسیدهای چرب امگا-6 (مانند گوشتهای قرمز و روغنهای گیاهی ذرت، بادام زمینی، گلرنگ و آفتابگردان) نسبت به منابع غذائی اسیدهای چرب امگا-3 (مانند ماهی، میگو، روغنهای گیاهی مثل كلزا یا بزرك و مغزهایی مثل گردو) بیشتر استفاده میكنند، نه تنها به سمت آسیبهای التهابی میروند، بلكه زمینهی ایجاد افسردگی هم در آنها بیشتر میشود. بنابراین به نظر میرسد رژیمهای غذائی غنی از اسیدهای چرب اُمگا-3، احتمالاً میتوانند حالات روحی را بهتر كرده، افسردگی را كاهش دهند. به همین جهت پیشنهاد میشود منابع غذائی آن (به ویژه منابع دریائی) را حداقل 3 بار در هفته مصرف كنند.
حقایقی دربارهی چربی میگو
اغلب افراد دربارهی نوع و مقدار چربی میگو دچار سردرگمی میشوند. باید دانست مقدار چربی موجود در میگو کم است، اما دارای مقدار قابل توجهی کلسترول میباشد. به همین دلیل بعضی افراد به ویژه آنهائی که کلسترول خون بالائی دارند، ممكن است از خوردن میگو پرهیز کنند.
نكات قابل توجه برای مصرف میگو
الف- حساسیت یا آلرژی غذائی
از آنجائی كه ماهی و میگو جزء مواد غذائی حساسیتزا (آلرژن) هستند، مصرف آنها در افرادی كه سابقه و استعداد ابتلا به آلرژی یا حساسیت غذائی دارند، باید طبق نظر پزشك و متخصص تغذیه و با احتیاط باشد. همچنین پیشنهاد میشود این افراد برای آگاهی بیشتر از علایم و نشانههای آلرژی غذائی، با متخصص مربوطه مشورت نمایند.
ب- پورینها و بیماریهای مرتبط با اسید اوریك
میگو دارای موادی به نام پورین است كه میتوانند در بدن به اسیداوریك تبدیل شوند. تجمع بیش ازحد پورینها و اسیداوریك نیز در بدن موجب تشدید عوارض بیماریهائی مانند نقرس و سنگ كلیه میشود. به همین دلیل بهتر است بیماران كلیوی یا مبتلایان به نقرس، مصرف میگو را محدود كنند یا از مصرف آن خودداری نمایند.
یادآوری
باید دانست اسیدهای چرب امگا-3 ضمن داشتن خواص مفید برای بدن، از نظر ساختمانی بسیار حساس هستند و میتوانند به راحتی اكسید و به مواد مضر تبدیل شوند، بنابراین بهتر است همراه با منابع غذائی دارای مواد آنتی اكسیدان (ضد اكسید شدن) مانند منابع غذائی ویتامین C (از قبیل مركبات، سبزیهای برگی تازه) و منابع غذائی ویتامین E (مانند انواع جوانهها) مصرف شوند. علاوه بر آن اكیداً از مصرف خودسرانهی مكمل اسیدهای چرب اُمگا-3 بدون تجویز پزشك یا متخصص تغذیه، خودداری كنید.
خرید و نگهداری میگو
الف- خرید
به دلیل قابلیت فسادپذیری بالای میگو، حتماً آن را از فروشگاههای معتبر تهیه كنید.
اگر میگوی تازه را برای خرید انتخاب میكنید، سر آن را در اسرع وقت جدا نمائید (چون اولین قسمتی است كه در میگو فاسد میشود).
میگوهای تازه باید بدن سفتی داشته باشند كه به پوستهی آنها متصل باشد.
پوستهی میگوها باید بدون هرگونه لكه و خال سیاه باشد (زیرا این لكهها نشانه فساد گوشت میگو است).
پوستهی میگوها نباید زردرنگ بوده یا حالت شن مانند داشته باشد (این حالت نشانگر اضافه كردن ماده شیمیائی برای سفید كردن پوستهی میگو به آن است).
اگر میگوی منجمد میخرید، حتماً به علامت پروانهی بهداشتی، تاریخ تولید و انقضاء آن توجه كنید.
میگوی مرغوب باید بوی آب نمك ملایم (بوی آب دریا) بدهد. حتماً قبل از خرید، میگوها را بو كنید و درصورت داشتن بوی نامطبوع از خرید آنها خودداری كنید.
ب- نگهداری
از آنجائیكه غذاهای دریائی مانند ماهی و میگو نسبت به دما بسیار حساس هستند، نكتهی مهم در مورد نگهداری آنها، سرد نگهداشتن آنها است، بنابراین:
بعد از خرید میگو یا سایر غذاهای دریائی، در اسرع وقت آنها را به یخچال برسانید.
اگر قرار است میگو از زمان خرید تا رسیدن به یخچال مدت نسبتاً طولانی در خودرو بماند، یك كُلمن حاوی یخ در خودرو بگذارید تا از سرد ماندن و عدم فساد آن مطمئن شوید.
معمولاً دمای بیشتر یخچالهای خانگی كمی بالاتر از دمای ایدهآل برای نگهداری غذاهای دریائی است. یك راه آسان و مطمئن برای رسیدن به دمای مناسب، بستهبندی خوب و قراردادن آنها در یك ظرف حاوی یخ و گذاشتن آن در سردترین جای یخچال است. درضمن برای حفظ سرمای ظرف، روزانه 1 تا 2 بار یخ آن را عوض كنید. با این روش میگو به مدت 1 تا 2 روز در یخچال قابل نگهداری است، اما در اولین فرصت باید مصرف شود.
برای نگهداری طولانی مدت میگو، آن را به خوبی بسته بندی نمائید و حداكثر تا یكماه در سردترین جای فریزر نگهداری كنید.
برای یخزدائی میگو و خارج كردن آن از حالت انجماد، آن را در یك كاسهی آب سرد یا درون یخچال قرار دهید. هرگز آن را در دمای اتاق یا با مایكروویو یخزدائی نكنید، چون این كار باعث از دست رفتن رطوبت و مواد مغذی میگو میشود.