بهناز عباسی مقدم؛ كارشناس ارشد تغذیه
مهم‌ترین ویژگی هسته انگور، خاصیت بالقوه آنتی‌اكسیدانی موجود در آن است، به طوری كه خاصیت آنتی‌اكسیدانی آن چندین برابر ویتامین C و ویتامین E كه آنتی‌اكسیدان‌های بالقوه هستند، در نظر گرفته می‌شود.
هسته انگور حاوی چه موادی است؟
ویتامین E، فلاوونوئیدها، لینولئیك اسید و تركیباتی كه پروسیانیدین نامیده می‌شوند (نظیر تانن‌ها، پیكنوجنول، الیگومریك پروآنتوسیانیدین (OPC) ) به طور خیلی فشرده در هسته انگور جای گرفته‌اند. البته عناصر فوق به میزان جزئی‌تری در پوست انگور نیز یافت می‌شوند. رزوراترول تركیب مهم دیگر موجود در هسته انگور است كه مكمل آنتی‌اكسیدانی معمول‌تری محسوب می‌شود.
عصاره هسته انگور به چه فرمی قابل استفاده است؟
امروزه عصاره مزبور به عنوان مكمل به اشكال مختلف (اعم از كپسول، قرص و محلول‌های خوراكی) تجویز می‌شود، اما معمول‌ترین و در دسترس‌ترین شكل مورد استفاده، روغن هسته انگور است كه كاربرد غذایی دارد و در ضمن حاوی تمام خصوصیات ذكر شده دانه انگور نیز می‌باشد.
تركیب چربی موجود در روغن هسته انگور چیست؟
روغن هسته انگور حاوی مقادیر قابل توجهی اسیدچرب امگا-6 است، به طوری كه حدود 68 درصد محتوای چربی آن از نوع اسید لینولئیك می‌باشد، ولی از نظر امگا-3 بسیار ضعیف است، به طوری كه فقط حدود 2/0درصد اسید لینولنیك دارد. بقیه اسیدهای چرب آن شامل اسیداولئیك (خانواده امگا-9) حدود 19 درصد، اسید پالمتیك (اشباع) 2/7 درصد و اسید استئاریك 8/4 درصد است.
برخلاف روغن زیتون كه تحمل درجه حرارت بالا را ندارد، روغن هسته انگور دمای پخت بالا را می‌تواند تحمل كند، چون نقطه ذوب بالاتری دارد و تغییر ناخوشایندی در ساختمان آن به وجود نمی‌آید، ضمن اینكه هیچ بو و مزه‌ای ندارد و ممكن است برای ذائقه افرادی كه بوی روغن زیتون را دوست ندارند، مقبولیت بیشتری داشته باشد. البته مهم است بدانید كه محتوای آنتی‌اكسیدانی آن نیز بیشتر از روغن زیتون است.
فواید درمانی روغن هسته انگور
كلسترول بالا: در بررسی كه بر روی 40 فرد مبتلا به كلسترول خون بالا انجام گرفت، تجویز مكمل هسته انگور به همراه كرومیوم به میزان قابل توجهی باعث كاهش كلسترول خون این افراد شد. تجویز مكمل آن نیز برای افراد سیگاری، كاهش LDL را در آزمایشات آنها نشان داد. در بررسی دیگر، تجویز 1 اونس روغن هسته انگور به مدت 4 هفته 14 درصد افزایش در HDL را به دنبال داشت.
فشارخون بالا: آنتی‌اكسیدان‌ها (نظیر هسته انگور) موجب حفاظت رگ‌های خونی در برابر آسیب‌ها و صدمات می‌شوند. همانطور كه می‌دانیم رگ‌های آسیب دیده منجر به افزایش فشارخون و در نهایت افزایش كار قلب می‌شوند. در بعضی مطالعات حیوانی، عصاره هسته انگور، كاهش فشارخون را به دنبال داشت. البته تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
بیماری‌های قلبی: بسیاری از مشكلات قلبی در اثر آترواسكلروز (كه ناشی از سفتی و سختی رگ‌ها است) ایجاد می‌شوند. عصاره هسته انگور با جلوگیری از تشكیل پلاك، مانع از سفت شدن رگ‌ها، رسوب LDL و بروز نارسایی‌های قلبی می‌شود.
سرطان: پلی‌فنول‌های موجود در هسته انگور، آپوپتوز را در سلولهای سرطانی افزایش می‌دهند. آپوپتوز یك عملكرد طبیعی در سلولهای سالم است؛ به این صورت كه سلول‌ها طبق برنامه، هنگامی كه از حالت طبیعی خارج می‌شوند به دور خود دیواری می‌كشند و خود را نابود می‌كنند، البته مطالعات نشان داده‌اند كه در تومورها به عللی پدیده آپوپتوز تمایل به كاهش دارد كه نتیجه آن رشد توده سرطانی است.
در تحقیقی كه در دانشگاه كنتاكی به عمل آمد، استفاده از عصاره انگور، 76 درصد افزایش آپوپتوز را در طول بررسی به دنبال داشت. در شرایط آزمایشگاهی عصاره هسته انگور مانع از پیشرفت سرطان كولون، معده، سینه، پروستات و ریه شده است. امروزه فرضیه استفاده از عصاره هسته انگور به عنوان مكمل در كنار دارو درمانی در بیماران سرطانی، طرفداران زیادی دارد.
آسیب‌های پوستی: عصاره هسته انگور همچنین در كاهش صدمات وارده به پوست در اثر اشعه ماوراء بنفش موثر است. بیوفلاوونوئید پروآنتوسیانیدین موجود در عصاره هسته انگور، اكسیداسیون اسیدهای چرب و التهاباتی كه منجر به آسیب پوستی و بروز علایم پیری می‌شوند را كاهش می‌دهد. در تحقیقات انجام شده در دانشگاه اوهایو، عصاره هسته انگور باعث تسریع در ترمیم جراحات گردید. روغن هسته انگور به طور وسیعی در تولید محصولات محافظتی پوست و مواد آرایشی به كار می‌رود و به دلیل محتوای بالای ویتامین E و اسید لینولئیك آن برای پوست بسیار مفید است.
روغن هسته انگور تركیب بسیار مناسبی برای ماساژ درمانی است، چون به راحتی جذب پوست می‌شود و چربی آن در سطح پوست نمی‌ماند. همچنین به خاطر محتوای بالای اسید لینولئیك، مناسب پوست و غشاء سلول‌هاست، خاصیت بازسازی و نمو بالایی دارد و به عنوان مرطوب‌كننده، از كارآیی زیادی برخوردار است و به خصوص برای جلوگیری از چروك دور چشم توصیه می‌شود.
مواد لازم برای تهیه ماسك
شكر قهوه‌ای 1/5 پیمانه
روغن هسته انگور یك‌چهارم پیمانه
روغن بادام یك‌چهارم پیمانه
روش تهیه
برای تهیه این ماسك خانگی می‌توانید مواد فوق را با هم مخلوط كنید و آن را داخل ظرف دربسته به مدت 6 ماه نگهدارید. در هر بار استفاده، كافی است مقدار مناسبی از این محلول را فقط برای مدت 15 دقیقه روی پوستتان قرار دهید. مطالعات دیگر نشان داده‌اند كه عصاره هسته انگور در تنظیم قندخون در سطح طبیعی موثر است و می‌دانیم كه تثبیت قندخون برای عملكرد مناسب مغز، چشم و پوست حیاتی می‌باشد. از آنجا كه عصاره هسته انگور قادر به عبور از سدخونی مغز است، در تحقیقات جدید از آن به عنوان مكملی در دارو درمانی بیماری آلزایمر استفاده می‌كنند. از دیگر فواید ذكر شده برای این عصاره، افزایش دانسیته استخوان در میانسالی و دوران یائسگی می‌باشد.
