زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 زهرا حسینی؛ كارشناس تغذیه

 گیاه‌شناسی

سیب با نام علمیMalusorientalis از خانواده گلسرخیان است که از درختان میوه مناطق معتدل سرد بشمار می‌‌آید. این گیاه دمای زیر صفر را به راحتی  تحمل می‌‌کند. گلهای سیب درشت، صورتی یا صورتی كمرنگ است. درخت سیب در اكثر نقاط ایران پرورش داده می‌شود.

از ارقام بومی سیب می‌‌توان به سیب‌‌های گلاب اصفهان، مشهد، شفیع آباد، زنوز مرند، طالقانی اصفهان و شیخ احمد تبریز واز انواع خارجی که در ایران پرورش داده می‌‌شوند می‌‌توان سیب لبنانی زرد، سیب لبنانی قرمز، جوناتان، استایمن، رم بیوتی، وین ساپ اشاره نمود.

تاریخچه

سیب در فرهنگ ایرانیان جایگاه خاصی دارد بطوری که از دیرباز به عنوان یکی از اجزای اصلی سفره هفت سین و نشانه بركت، شادابی، زیبایی، سلامتی و عشق بوده است. در پزشكی سنتی از جمله در درمان سرطان، اسهال خونی، تب، اسكوربوت و زگیل و همچنین برای تمیز كردن دندانها كاربرد داشته است.

تركیبات مهم

برگ، پوست و ریشه سیب حاوی ماده‌ای بنام فلورتین است كه ضد میكروب بوده و با غلظت كم موثر است. در دانه‌ها تركیبات هیدروژن سیاناید به شكل گلوكزیدهای سیانوژنیك وجود دارد.همچنین دانه‌‌ها حاوی روغن  نیمه خشكی هستند كه بنام گلوكزیدفلورزین بوده و بوی بادام تلخ را داراست.

میوه تا17 درصد پكتین، اسید پكتیك، تعدادی جسم معطر از جمله تانن، آلفا فارنزن، فلاوونوییدها از جمله كورستین، اسید شیكمیك و اسید كلروژنیك می‌باشد.

ارزش غذایی سیب

براساس یک جمله معروف هر کس روزی یك سیب میل كند از مراجعه به پزشک بی‌نیاز خواهد شد. این مطلب بیانگر آن است که سیب دارای ارزش غذایی بالایی می‌‌باشد. این میوه منبع غنی از ترکیبات مغذی از جمله فیبر غذایی، مواد معدنی و ویتامین‌‌ها به شمار می‌‌آید و دارای مقادیر زیادی از پلی فنول‌‌ها و سایر فیتوکمیکال‌‌ها می‌‌باشد.

با این حال، محتوا و ترکیب فنولی این میوه به گونه، منطقه کاشت، زمان و سال برداشت بستگی دارد. مقدار کل پلی فنول‌‌ها در سیب تقریبا 01/0 تا 1% وزن سیب تازه است وغلظت آنها در پوست و گوشت سیب نیز متفاوت است بطوری که در پوست سیب: پروسیانیدین‌‌ها، کاتچین، اپی کاتچین، کلروژنیک اسید، فلوریدزین، کوئرستین کونژوگه و آنتوسیانیدین‌‌ها (در سیب قرمز) و در گوشت سیب: کاتچین، پروسیانیدین، اپی‌کاتچین و فلوریدزین وجود دارد که البته مقادیر آنها در گوشت سیب کمتر از پوست آن می‌‌باشد.

از این رو بهتر است سیب با پوست مصرف گردد و اگر می‌خواهید پوست آنرا بكنید باید سیب را خیلی نازك پوست كنید. امروزه سیب‌‌های دارای گوشت قرمز بطور رو به افزونی بدلیل محتوای آنتوسیانین زیادشان مورد توجه قرار گرفته‌اند. براساس مطالعات انجام شده محتوای کل فنولیک‌‌ها، فلاونوئیدها، فلاونولها، آنتوسیانین و نیز فعالیت آنتی اکسیدانی گونه‌‌های سیب با گوشت قرمز بطور قابل توجهی از نوع سفید رنگ آن بیشتر است. لذا این نوع سیب نیز می‌‌تواند بعنوان منبع خوبی از آنتی اکسیدانها در برنامه غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

سیب در روایات

امام صادق (ع)

سیب‏ بخورید كه حرارت را برطرف مى‏كند و درون را خنك مى‏كند و تب را مى‏برد. 

اگر مردم مى‏دانستند كه سیب‏ چه خواصى دارد، بیماران خود را جز با آن مداوا نمى‏كردند و آن سریع‏ترین اثر را در قلب دارد و آن را شاد مى‏كند.

به تب‏دارانتان سیب‏ بدهید كه چیزى نافع‏تر از آن نیست (طب النبی و طب الصادق (روش تندرستى در اسلام) ، ص129).

امام صادق (ع): پنج چیز میوه بهشتى است در دنیا: انار میخوش، سیب‏ لبنانى، انگور، گلابى و خرماى مشانى (ترجمه مكارم الاخلاق ؛ ج‏1 ؛ ص324).

پیغمبر (ص) : سیب‏ را ناشتا بخورید كه رطوبت معده را مى‏برد (ترجمه مكارم الاخلاق ؛ ج‏1 ؛ ص329).

امام رضا (ع): سیب براى چند چیز سود بخش است: سحر، زهر، جنون، بلغم و هیچ چیز از آن زودتر نفع نبخشد (ترجمه مكارم الاخلاق ؛ ج‏1 ؛ ص3299).

 مقدار کل پلی فنول‌‌ها در سیب تقریبا 01/0  وزن سیب تازه است وغلظت آنها در پوست و گوشت سیب نیز متفاوت است.

در پوست سیب: پروسیانیدین‌‌ها، کاتچین، اپی کاتچین، کلروژنیک اسید، فلوریدزین، کوئرستین کونژوگه و آنتوسیانیدین‌‌ها (در سیب قرمز) و در گوشت سیب: کاتچین، پروسیانیدین، اپی‌کاتچین و فلوریدزین وجود دارد که البته مقادیر آنها در گوشت سیب کمتر از پوست آن می‌‌باشد.

 سیب در طب سنتی

سیب یا تفاح در سه طعم شیرین، ترش و میخوش طبقه‌بندی می‌‌شود که سیب رسیده بهترین نوع آن است.طبیعت سیب شیرین، گرم و تر؛ سیب ترش سرد و خشک و میخوش آن در گرمی و سردی معتدل و خشک است. خواص درمانی آن در طب سنتی شامل:

‏ نشاط آور 

تقویت‏كننده قلب،مغز و كبد است.

هم خوردن و هم بوئیدن آن مفید است.

براى خفقان و تنگى نفس مفید است.

ضعف دهانه معده را اصلاح مى‏كند.

اشتها آور 

سیب‏ پخته براى تسكین سرفه خوب است.

بیماری‌هاى پوستى و بی‌خوابى را تخفیف مى‏دهد.

رب و آب سیب در همه موارد از خود آن قوی‌تر است و برای تفریح قلب و تقویت معده و کبد و دفع سموم دارای اهمیت بسیاری می‌‌باشد.

نوشیدن آب پس از خوردن سیب موجب فساد معده می‌‌شود.

سیب میخوش مولد خلط صالح است و تشنگی را برطرف نموده و قی و اسهال صفراوی را تسکین می‌‌دهد...

برای خواندن بخش دوم- همه خواص درمانی و فواید غذایی سیب- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- همه خواص درمانی و فواید غذایی سیب- اینجا کلیک کنید.