حوریه دانش بدی؛ کارشناس ارشد تغذیه
كاربردهای سنتی
از آب نارنج برای خوشبو کردن و بهبود طعم غذا استفاده میشود .همچنین در صنعت عطرسازی و شامپو سازی نیزکاربرد دارد. شکوفههای آن یکی از معطرترین گلهاست که در مربای بهار نارنج و همچنین عرق نارنج در طب سنتی ایران کاربرد دارد. در درمان ناراحتیهای معده از مربای آن استفاده میشود.
درخت نارنج مادر مرکبات است و پایه بسیار خوبی جهت پیوند شاخههای نارنگی و یا پرتقال است. فشار خون و ضربان قلب را زیاد میکند.
شکوفه نارنج (بهار نارنج) طبیعت(مزاج) گرم و خشک داشته ، بوییدن آن شادی آور، تقویت کننده مغز و از بین برنده آبریزش بینی (زکام) است.
پوست این میوه هم سرشار از خاصیت است. طبیعت (مزاج) پوست نارنج، گرم و خشک است. از خلال پوست نارنج هم میتوان مانند خلال پوست پرتقال مربا تهیه کرد و هم با خیساندن آن در سرکه، ترشی ساخت. مربا وترشی پوست نارنج تقویت کننده معدهاست. مصرف حدود چهار گرم از پوست خشک نارنج حالت تهوع و استفراغ رارفع میکند.
اگر نارنج به صورت کامل همراه با پوست و دانه با حرارت کم همراه با کمی آب پخته شود تا اجزایش از هم جدا شوند و روی پوست و مو مالیده شود، یک نرمکننده بسیار مفید برای پوست و مو و ازبین برنده خارش است.
این میوه ترش، طبیعت سرد و خشک دارد. افرادی که مشکلات عصبی دارند با خوردن ترشیجات اظهار میکنند که بدتر شده اند اما شواهد علمی دراین خصوص موجود نمی باشد.
مصارف علمی و دارویی
خواص ضد نفخ، ضد یبوست، ضد تهوع، ضد پیری و نشاط آور این میوه به اثبات رسیده است. این میوه به دلیل غنی بودن از ویتامین C یکی از آنتی اکسیدانهای طبیعی محسوب میشود. البته باید توجه داشته باشید که آبگیری و حرارت میتواند تا حدودی باعث تخریب ویتامین C موجود در آن گردد.
در سالهای اخیر از عصاره نارنج قرصی تهیه شده که مصرف آن باعث افزایش دمای بدن و کنترل اشتها میشودكه از همین طریق با افزایش سوختوساز بدن موجب کنترل وزن میگردد. از هزاران سال پیش میوه نارس نارنج به عنوان دارو در چین استفاده میشده است.
نکته قابل توجه در مورد عصاره نارنج احتمال افزایش ضربان قلب و فشار خون میباشد. لذا افرادی که فشار خون بالا و یا مشکلات قلبی دارند در مصرف آن باید احتیاط کنند. نارنج حاوی مادهای به نام سینفرین است که اثری طولانیتر از اپی نفرین دارد. در واقع به آن مقلد سمپاتیک گفته میشود. این ماده همانند کافئین باعث کاهش وزن میگردد.
نارنج حاوی 5 نوع آمین آدرنرژیک میباشد: سینفرین، Nمتیل تیرامین، هوردنین، اکتوپامین و تیرامین. مکانیسم اثر این آمینها تحریک رسپتورهای3-B و اثر کمتر بر رسپتورهای αو β میباشد. که تحریک رسپتورهای3-B باعث افزایش کاتابولیسم چربیها میشود. که با افزایش متابولیسم و ترموژنز به سوخت بیشتر کالری میپردازند. این عصارهها به صورت ترکیبات متفاوت 4 الی 30 درصد سینفرین به فروش میرسند.
درواقع نارنج یک چربی سوز قوی و ضد اشتها میباشد.
اخیرا دوزهای بالای آن به جای افدرا،جهت کاهش وزن به فروش میرسد. ولی توجه داشته باشید که مصرف عصاره آن به طور دائمی توصیه نمی شود. مطالعات نشان داده اثر سینفرین موجود در نارنج 3.5 برابر بیشتر از افدراست و عوارض کمتری نیز دارد.
مطالعات نشان داده اند مصرف نارنج انرژی در دسترس جهت فعالیت بدنی روزانه را افزایش میدهد و از این طریق توان و نشاط زیادی را برای انجام امور روزانه تولید میکند.
به طور کلی مصرف این میوه به طور طبیعی بیش از عصاره آن توصیه میگردد.
ارزش غذایی نارنج
هر 60 گرم یا 1 عدد آن 14 کالری انرژی دارد. که در واقع با توجه به خواص ذکر شده در بالا، از میوههای کم کالری بوده و پیشنهادخوبی برای افزایش سطح سلامت میباشد.