مهدیه نورمحمدی؛ زیر نظر دكتر مهر انگیز ابراهیمی ممقانی
سیر گیاهی است دو ساله با پیازی مركب از پیازچه و ساقه راست كه در انتهای آن گلی چتری كه شامل چندین پیازچه است، قرار دارد. این گیاه از قدیم الایام به عنوان یكی از گیاهان مهم دارویی و چاشنی غذایی كشت می‌شده است.
اشکال مختلف سیر
قرص سیر: حاوی پودر سیر خشک شده است که بهترین شکل دارویی آن بوده و خواص و مواد موجود در آن تا حدودی شبیه سیر تازه است.
سیر ترشی: سیر وقتی به صورت ترشی در می‌آید، دستخوش تغییراتی خواهد شد که به حرارت محیط، نوع سرکه، زمان نگهداری و… بستگی دارد، ولی در اکثر موارد دارای خواصی شبیه به سیر تازه است. ترکیبات موجود در سیر تا زمانی که پوست حبه‌ها جدا نشده باشد، با زمانی که سیر پوست کنده و خرد شود کمی متفاوت است، یعنی به محض له شدن سیر و مجاور شدن آن با هوا تغییراتی در آن روی می‌دهد.
چون مواد موثر سیر نسبت به هوا و به ویژه حرارت حساس هستند، هر چه سیر بیشتر حرارت داده شود خواص آن کمتر می‌شود، بنابراین اثر سیر در غذاهای پخته و سرخ شده به مراتب کمتر از سیر تازه است.
موارد احتیاط مصرف سیر
در زنان باردار و شیرده
در برخی موارد در کودکان
همچنین سیر ممکن است در برخی افراد منجر به ناراحتی‌های دستگاه گوارش مانند تحریک پذیری، سوء‌هاضمه، سوزش سر دل، تغییر در فلور میکروبی روده یا واکنش‌های آلرژیکی شود.
معمولا اثرات جانبی مصرف سیر خفیف و غیر متداول است. ظاهرا سیر تاثیری بر متابولیسم داروها ندارد، اما بیمارانی که از داروهای ضد انعقاد مانند آسپرین استفاده میکنند، باید در مصرف سیر احتیاط نمایند. از این رو افرادی که جراحی میکنند، باید ۷ تا ۱۰ روز پیش از جراحی از خوردن سیر خودداری کنند، چرا که سیر زمان خونریزی را طولانی‌‌تر میکند.
اثرات سیر
آنتی‌اکسیدانی: سیر سطوح سرمی دو آنزیم آنتی‌اکسیدانی کاتالاز وگلوتاتیون پراکسیداز را افزایش می‌دهد و با خنثی نمودن رادیکال‌های آزاد اکسیژن که برای سلول‌ها مضر هستند، موجب محافظت از آنها می‌شود، لذا برای مراقبت از پوست و مو از سیر برای ترمیم موهای آسیب دیده و کاهش ریزش مو استفاده می‌گردد.
آنتی‌اسکلروزی: آترواسکلروز در نتیجه تجمع لیپیدهای درون و برون سلولی ایجاد می‌شود. عصاره سیر بیوسنتز کلسترول استرها و تری گلیسیرید را در سلول‌های آترواسکلروزی و فعالیت آنزیم مهم در تشکیل کلسترول استرها (که عامل مهم در تجمع چربی اضافی در سلول‌ها هستند) را محدود میکند.
آنتی‌هیپرلیپیدمی: محدودیت سنتز کلسترول توسط کبد بستگی به میزان آنزیم HMG-COA ردوکتاز (آنزیم دخیل در بیوسنتز کلسترول) دارد که عصاره سیر به صورت غیر مستقیم بر این مقدار تاثیرگذار است.
ضد تجمع پلاکتی و فیبرینولیتیک: عصاره سیر با افزایش میزان آدنوزین مونوفسفات حلقوی تشکیل لخته را در رگ‌ها کاهش می‌دهد.
ضد پرفشاری خون: سیر به دلیل داشتن آلیسین و آجون که از مواد موثر آن هستند اثر گشاد کنندگی بر ماهیچه‌های صاف عروق داشته و منجر به کاهش فشار خون می‌شود. بر اساس مطالعات انجام شده این کاهش در فشار خون به میزان متوسط بوده و بیشتر در فشار خون سیستول مشهود است.
ضد سرطانی: بر اساس مطالعات انجام شده بین مصرف سیر و انواع مختلفی از سرطان‌ها از جمله سرطان معده، کولون و حنجره ارتباط معکوس وجود دارد.
ضد میکروبی: بررسی‌های انجام شده نشان داده‌اند که اثر ضد میکروبی آلیسین به دلیل خواص آن در محدود كردن فعالیت آنزیم‌های تیول‌دار میکروارگانیسم‌ها می‌باشد. برای خواص ضد میکروبی سیر موارد زیر نیز بیان گردیده است:
خوردن سیر خام باكترى‌هاى عفونى روده‌ها را از بین می‌برد.
قطره بینى سیر ویروس‌هاى عامل سرماخوردگى و آنفلوانزا را از بین مى‌برد.
تركیبات گوگردى سیر باكترى‌ها و ویروس‌هاى ریه و ناحیه برونش را از بین می‌برد.
آب و یا روغن سیر كه روى عفونت قارچى انگشتان پا مالیده مى‌شود، باكترى استافیلوکوكوس و سایر عفونت‌هاى پوستی را از بین مى‌برد.
سیر دارای اثرات ضد باکتری و ضد قارچ است، لذا برای برطرف شدن شوره سر که به علت قارچ مالاسزیا فورفور بوجود می‌آید بکار می‌رود.ترکیبات گوگرددار سیر نیز در برطرف شدن شوره سر موثرند.
هیپوگلایسمیک: بر اساس مطالعات انجام شده اثر هیپوگلایسمیک (کاهنده قند خون) سیر می‌تواند به دلیل خاصیت آن در افزایش آزاد سازی انسولین از سلول‌های بتای پانکراس یا جدا شدن بیشتر انسولین از اشکال باند شده آن و افزایش حساسیت انسولینی سلول‌ها باشد. به همین دلیل مصرف آن به افراد دیابتی توصیه می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- پر فایده اما بد بو- اینجا کلیک کنید.
