زیرنظر: دكتر سلطانعلی محبوب؛ استاد و قائم مقام موسسه آموزش عالی ربع رشیدی تبریز، نویسنده: هانیه سادات
پیاز از جمله سبزیجاتی است كه به خاطر داشتن خواص اورگانولپتیك، در سراسر جهان مصرف زیادی دارد. در طب سنتی، پیاز مصارف گوناگونی داشته و برای رفع گلودرد، سرفه، برونشیت، سردرد، بهبود حركات روده، نیش مار، ریزش مو، ناباروری زنان و مشكلات قلبی - عروقی و ... مورد استفاده قرار میگرفته است. در پزشكی امروز نیز از خواص سلامتیبخش فراوان پیاز استفاده میشود.
پیاز سرشار از فلاونولهایی مانند كرستین و تركیبات اورگانوسولفوره میباشد. هر 100 گرم پیاز خام در حدود 40 كیلوكالری انرژی دارد و حاوی ویتامینهای C، B6 و فولات و مقدار كمی املاح میباشد. از بین انواع مختلف پیاز، پیاز قرمز به خاطر داشتن مقادیر زیاد فلاونولها و آنتوسیانینها كه همان رنگدانههایش هستند، خواص آنتیاكسیدانی زیادی دارد. پیاز زرد كمتر از پیاز قرمز و پیاز سفید كمتر از پیاز زرد آنتیاكسیدان دارد. همچنین، لایههای خارجی پیاز حاوی آنتیاكسیدانهای بیشتری است و پیاز خام نسبت به پیاز پخته خواص بیشتری دارد.
خواص سلامتی بخش پیاز
1- ضدمیكروب: پیاز دارای خواص ضدباكتری، ضدانگل، ضدقارچ و ضدویروس میباشد. دو تركیب دیالیل سولفید و دیالیل دیسولفید پیاز كه از آلیسین به دست میآیند و بو و طعم خاص پیاز به خاطر آنهاست، ضدباكتریهای گرم مثبت عمل میكنند. كرستین موجود در پیاز ضدهلیكوباكترپیلوری است. پیاز با جلوگیری از فعالیت باكتری استرپتوكوكوس موتانس، از پوسیدگی دندانها نیز پیشگیری میكند.
2- آنتیاكسیدان: ویتامین C، فلاونوئیدها و رنگدانههای موجود در پیاز، فیتوكمیكالهایی هستند كه خواص آنتیاكسیدانی دارند و از اكسیداسیون DNA و لیپیدها و پروتئینهای بدن جلوگیری میكنند. كرستین كونژوگه و اسیدپروتوكاتچیك از پراكسیداسیون چربیها و اكسیداسیون LDL ، همچنین از اكسیداسیون توسط رادیكالهای آزاد و آسیب سلولهای اندوتلیال دیواره عروق توسط هموسیستئین پیشگیری مینمایند. این خاصیت به كنترل عوارض ناشی از هموسیستئین بالا كمك كرده و در مقابل بیماریهای قلبی - عروقی اثر محافظتی دارد.
3- ضدسرطان: پیاز از جمله گیاهانی است كه میتواند سلنیوم خاك را جذب كند. گیاهان غنی از سلنیوم خواص ضدسرطانی دارند. دوتركیب حاوی سلنیوم در پیاز كه ضدسرطان میباشند، عبارتند از: se- متیل سلنو سیستئین و گاما گلوتامیل se- متیل سلنوسیستئین.
تركیبات اورگانوسولفوره، مثل دیپروئیل سولفید و دیپروئیل دیسولفید و كرستین و كامپفرول پیاز هم خواص ضدسرطانی دارند. مصرف پیاز خطر ساركوما و كارسینومای بافتها و اندامهای مختلفی مانند معده، كولون، مری، پروستات، مثانه، كبد، ریهها، سینه، پوست و مغز را كاهش میدهد.
این اثر توسط مكانیسمهای مختلفی انجام میگیردكه بعضی از این مكانیسمها عبارتند از: افزایش فعالیت آنزیمهای ضدسمی، كاهش سرعت رشد تومورها، جلوگیری از آسیبهای اكسیداتیو به خاطر فعالیت آنتیاكسیدانی، پیشگیری از افزایش سلولهای سرطانی به وسیله آپوپتوزیس و جلوگیری از تقسیم سلولی، ممانعت از آسیبهای كروموزومی، پیشگیری از فعالیت آنزیمهای سیكلواكسیژناز و لیپواكسیژناز و جلوگیری از آنژیوژنز و فعالیت ضدالتهابی.
كرستین به خاطر تاثیر بر بیان ژن، اثر محافظتی زیادی در مقابل سرطان كولون دارد. كرستین عمل آنتیاكسیدانی از خود نشان میدهد و رادیكالهای آزاد و مضر موجود در بدن را كه باعث سرطانی شدن سلولهای بدن میشوند، خنثی میكند. سرطان مثانه در افراد سیگاری رایج است و در مطالعهای مشاهده شده كه مصرف مداوم پیاز میتواند از سرطان در افراد سیگاری پیشگیری كند...
برای خواندن بخش دوم -معجزات دارويی پياز- اینجا کلیک کنید.