لادن گیاهی؛ دانشجوی دکترای تخصصی تغذیه دانشگاه وین
کلم گیاهی با سابقه بسیار طولانی بوده و تنوع زیادی دارد. این گیاه در اصل بومی نواحی اروپایی مدیترانه است که از بیش از 4000 سال پیش کشت می‌شده. کلم بروكلی، كلم پیچ، گل كلم، کلم بروكسل، كلم قمری، کلم قرمز و شلغم از پر مصرف ترین سبزیجات این خانواده است که در سراسر دنیا به طور گسترده مصرف می‌گردند و در برخی کشورها نظیر چین، آلمان و روسیه، جزئی از غذای روزانه محسوب می‌شوند.
به خواص درمانی کلم در طب سنتی چین 1000 سال پیش از میلاد مسیح اشاره شده است. جالب است بدانید سال‌ها قبل از کشف ویتامین C و نقش آن در بیماری اسکوروی، ملوانان آلمانی در سفرهای طولانی از کلم تخمیر شده برای پیشگیری از بیماری و مرگ و میراستفاده می‌کردند و امروز می‌دانیم که کلم یکی از غنی‌ترین منابع ویتامین C در میان سبزیجات است، به طوری که مصرف 75 تا 90 گرم از انواع کلم می‌تواند به راحتی نیاز روزانه یک فرد بالغ را به ویتامین C تامین کند.
سبزیجات این خانواده انرژی کمی دارند (یك لیوان کلم پخته حدود 33 کالری دارد) و در عین حال غنی از موادمغذی و فیتونوترینت‌های ویژه هستند. به همین جهت سبزیجات این گروه ارزش تغذیه‌ای فوق‌العاده‌ای دارند.
کلم علاوه بر اینکه منبع عالی ویتامین C است، منبع بسیار خوب فیبر، منگنز، ویتامین B6،
تیامین (B1)، ریبوفلاوین(B2)، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، ویتامینA ، اسیدهای چرب امگا-3، و اسیدهای آمینه مهمی چون سیستئین و گلوتامین است.
ویژگی‌های شفا بخشی
مصارف سنتی
از برگ‌های كلم برای تسكین درد زخم نوك سینه در مادران شیرده استفاده می‌کنند. خاصیت ضد التهابی برگ كلم له شده و یا آب كلم تازه هنگامی که به طور مستقیم بر روی زخم‌ها، مفاصل ملتهب، آكنه یا پوست ملتهب و یا سایر التهاب‌ها استعمال گردد، به خوبی مشاهده می‌شود.
در طب چینی، از كلم پیچ برای بهبود احتقان شش‌ها و از آب کلم برای درمان زخم معده استفاده می‌شود. از كلم قمری نیز برای تعادل سطح قند خون و همچنین کمک به برطرف كردن مسمومیت ناشی از الكل استفاده می‌شود. همچنین در طب چینی، معمولا بروكلی برای درمان التهاب چشم و نزدیك بینی توصیه می‌گردد.
به علاوه کلم به جهت خاصیت دیورتیکی (مدر بودن) که دارد، برای رفع تجمع مایعات در بدن مفید شناخته شده است. مصرف كلم برای درمان میگرن و در برخی منابع سنتی، برای درمان یبوست توصیه شده است.
موارد خاص استفاده با توجه به یافته‌های علمی
سرطان
مرور 94 مطالعه که ارتباط بین مصرف سبزیجات خانواده کلم و سرطان را بررسی کرده‌اند نشان داده است که در 67 درصد مطالعات مورد- شاهد، مصرف این سبزیجات با کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط بوده است. در 70 درصد این مطالعات کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات، ریه، معده و کولورکتال با مصرف کلم نشان داده شده است.
با توجه به نتیجه مطالعاتی که در مجله بین المللی سرطان به چاپ رسیده است، باید کاهش خطر سرطان مثانه را نیز به فهرست سرطان‌های فوق اضافه کرد. به طوریکه مصرف‌کنندگان سبزیجات خانواده کلم، 29 درصد کمتر به سرطان مثانه مبتلا می‌شوند و جالب است بدانید که این اثر محافظتی در سه گروهی که بیشترین خطر ابتلا به سرطان مثانه را دارند (یعنی مردان، افراد سیگاری و افراد بالای 65 سال) بیشتر است.
به نظر می‌آید ویژگی ضد سرطانی سبزیجات خانواده کلم عمدتا مربوط به تراکم بالای فیتوکمیکال‌های فعال به نام گلوکوزاینولات‌ها می‌باشد که در بدن به ترکیبات آنتی کارسینوژن ایزوتیوسیانات تبدیل می‌شوند. محققین معتقدند از آنجا که مسیر دفع ایزوتیوسیانات‌ها و متابولیت‌های آنها از طریق ادرار می‌باشد، این ترکیبات اثرات محافظتی ویژه‌ای بر روی سلول‌های مثانه دارند.
در مناطقی از چین که کلم به مقدار زیاد مصرف می‌شود، ارتباط مستقیمی بین میزان ایزوتیوسیانات ادرار و کاهش سرطان سینه مشاهده شده است، به طوریکه زنانی که بیشترین مصرف کلم را داشتند، 45 درصد کمتر از زنانی که کمترین میزان مصرف را داشتند، در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه بودند.
علاوه بر ایزوتیوسیانات‌ها وجود ویتامین C، از طریق اثرات آنتی اکسیدانی در دفع رادیکال‌های آزاد و همچنین اسید آمینه سیستئین و ترکیبات سولفورافان از طریق واكنش‌های زنجیره‌ای در سم زدایی بدن از مواد سرطانزا موثرند.
فیتونوترینت دیگری که اثر آن در کاهش خطر سرطان به ویژه كاهش خطر سرطان سینه و سلامت زنان مورد مطالعه و تایید قرار گرفته است، اندول- 3 کربونیل است (I-3C) است. در شرایط آزمایشگاهی اثر اندول -3 كربونیل، در مهار رشد سرطان سینه مشاهده شده است...
برای خواندن بخش دوم- کلم و خواص شفابخش آن- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- کلم و خواص شفابخش آن- اینجا کلیک کنید.
