زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : د کتر سید  مرتضی صفوی ، متخصص تغذیه و رژیم‌های درمانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، رئیس هیات مدیره انجمن غذا، صنعت و سلامت

Safavimorteza@yahoo.com

تحریریه زندگی آنلاین : فشار خون بالا

فشار خون بالا یك ریسك فاكتور در سكته قلبی و نارسایی قلبی می‌باشد. 34 درصد از بزرگسالان در كشور آمریكا طی بررسی‌ها دارای فشار خون سیستولیك بالاتر از mmHg 140 و دیاستولیك بالاتر از mmHg 90 هستند كه داروی ضد فشار خون مصرف می‌كنند. بیماری فشار خون با سن ارتباط مستقیم دارد و به نظر می‌رسد در نژاد سیاه بیشتر از سفید شایع است. فشار خون بالا از طریق آسیب به عروق و استرس وارد به قلب باعث افزایش احتمال CHD می‌شود.

فشار خون بالا همچنین با كلسترول بالا و چاقی همراهی دارد. درمان بیماری فشار خون احتمال شیوع سكته و CHD را كاهش می‌دهد. بطن چپ در پاسخ به فشار خون بالا بزرگ می‌شود. همچنین در پاسخ به چاقی بار كاری آن افزایش می‌یابد. طبق مطالعات Framingham افزایش سایز بطن چپ (LVH) خود به نوعی ریسك فاكتور برای بیماری قلبی و عروقی و مرگ ناگهانی است.

دیابت

دیابت هم مثل فشار خون بالا ریسك فاكتور بیماری محسوب می‌شود. اشكال مختلف دیابت خطر بیماری‌های كرونری قلب را افزایش می‌دهند. 75 درصد مردمان مبتلا به دیابت بیش از 2 ریسك فاكتور برای ابتلا به CAD دارند. امید به زندگی و طول عمر زنانی كه فاقد دیابت هستند، 2 برابر مبتلایان به دیابت است. عمده عوامل خطر در افراد دیابتی، فشار خون، چاقی و اختلال در متابولیسم چربی است.

چاقی

در بسیاری از كشورهای جهان چاقی برای كودكان و بزرگسالان اپیدمی شده است. BMI (نمایه توده بدنی) و CHD (بیماری كرونری قلب) با یكدیگر ارتباط مستقیم دارند. 65 درصد از بزرگسالان در آمریكا اضافه وزن دارند و 31 درصد چاق هستند. میزان چاقی در زنان بر حسب نژاد و قومیت متفاوت است. چاقی در میان جمعیت درمان 28-25 درصد گزارش شده است. چربی اضافه همراه با سایر ریسك فاكتورهایی چون فشار خون بالا، عدم تحمل گلوكز، ماركرهای التهابی

(CRP, IL6, TNFa)، آپنه زمان خواب، اختلال عملكردی اندوتلیال و دیس‌لیپدمی اثرات بسیاری بر قلب می‌گذارند. بیمار از پروتئین‌های التهابی از بافت چربی منشاء می‌گیرند.

عوامل خطر غیر قابل اصلاح

یائسگی

استروژن اندوژن یك عامل محافظتی در برابر بیماری قلبی – عروقی (CVD) در زنان قبل از یائسگی است؛ احتمالاً از طریق جلوگیری از آسیب عروقی عمل می‌كند. فقدان استروژن به خاطر یائسگی طبیعی و یا مصنوعی باعث افزایش خطر بیماری قلبی و عروقی می‌شود. میزان بیماری كرونری قلبی در زنان قبل از یائسگی به استثنای آنها كه دارای چندین عامل خطر هستند، كم می‌باشد. در دوران یائسگی به خصوص در زنانی كه دچار اضافه وزن هستند، سطح كلسترول تام، LDL و تری‌گلیسیرید افزایش و HDL كاهش می‌یابد.

سن

سن یك عامل خطر غیر قابل اصلاح در افزایش بروز CHD است. با افزایش سن، میزان مرگ و میر ناشی از CHD در هر دو جنس افزایش می‌یابد. اگر چه خود جنسیت هم به نوعی ریسك فاكتور محسوب می‌شود.

بروز در هنگام بیماری در مردان 44 – 35، سه برابر زنان در همین سنین می‌باشد. بیماری قلبی در مردان و زنان به ترتیب در سنین 45 و 55 سال به بالا افزایش می‌یابد كه در زنان مطابق با دوران یائسگی می‌باشد.

سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی بیماری زود هنگام یك عامل خطر قوی است، به خصوص زمانی كه ریسك فاكتورهای دیگر هم وجود داشته باشد. زمانی سابقه خانوادگی مندرج می‌شود كه انفاركتوس قلبی قبل از 55 و 65 سالگی به ترتیب در مردان و زنان فامیل درجه یك اتفاق بیفتد.

رژیم درمانی پزشكی

رژیم درمانی كه شامل افزایش فعالیت بدنی است، در واقع مداخله برای بیمارانی است كه LDL آن‌ها افزایش یافته است. با رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی و كاهش وزن در اغلب موارد سطح لیپدمی سرم كاهش می‌یابد.

پزشكان بیماران را برای بهبودی به متخصصان تغذیه ارجاع می‌دهند كه آنها نیز بر اساس جدول شماره 4 رژیم غذایی مناسب را تجویز می‌كنند.

ویزیت اولیه بیماران با متخصصان تغذیه 90 – 45 دقیقه و ویزیت‌های بعدی 30 – 20 دقیقه به طول می‌انجامد.

جدول شماره 4: فاكتور غذایی مؤثر در LDL

افزایش LDL كلسترول          كاهش LDL كلسترول

اسیدهای چرب ترانس و اشباع

كلسترول مواد غذایی

اضافه وزن           اسیدهای چرب غیر اشباع

فیبر محلول

استرول و استانول گیاهی

كاهش وزن

پروتئین سویا غنی از ایزوفلاوون‌ها