به قلم : محمدرضا قنبریان ؛ کارشناس تغذیه و کارشناس ارشد فیزیولوژی تغذیه ورزشی
تحریریه زندگی آنلاین : هنگامی که در حال نقاهت پس از یک بیماری یا جراحی هستید، غذاها و نوشیدنی‌هایی که مصرف میکنید، می‌توانند به بهبودی شما کمک کنند یا مانع از آن شوند. نشان داده شده که بسیاری از غذاها، از جمله میوه‌ها، سبزیجات، چربی‌های سالم و منابع پروتئینی، التهاب را کاهش می‌دهند، عملکرد ایمنی را بهبود می‌بخشند، باعث بهبودی می‌شوند و سوخت و ترکیبات لازم برای بهبودی را فراهم می‌کنند.
در اینجا چند غذای شفابخش که می‌توانند به بهبودی زخم‌ها کمک کنند، آورده شده است.
سبزیجات برگ سبز
سبزیجات برگ سبز مانند کلم پیچ، اسفناج، آروگولا، سبزی خردل و چغندر مملو از مواد مغذی هستند که التهاب را کاهش می‌دهند، عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند و بهبود زخم را بهبود می‌بخشند و آنها را به گزینه‌ای عالی برای بهبود زخم تبدیل می‌کنند. سبزی‌های برگدار سرشار از ویتامین C، منگنز، منیزیم، فولات و پروویتامین A هستند که همگی برای عملکرد سیستم ایمنی و سلامت کلی، ضروری هستند. آنها همچنین سرشار از پلی‌فنل‌هایی می‌باشند که دارای خواص ضد التهابی و حمایت کننده سیستم ایمنی قوی هستند.
در واقع، تحقیقات نشان می‌دهند برخی از پلی‌فنول‌ها، از جمله آنتی‌اکسیدان کورستین (که در سبزیجات برگ سبز متمرکز شده‌اند)، ممکن است به سرکوب تولید پروتئین‌های التهابی مانند TNF-a کمک کنند. علاوه بر این، ویتامین C برای بهبود زخم ضروری است و سبزی‌های برگدار یک انتخاب خوب برای بهبودی زخم هستند.
بیشتربخوانید:
بهترین روش درمان زخم بستر، زخم دیابتی و زخم استومی
تخم‌مرغ
پس از جراحی، بدن شما به میزان قابل‌توجهی بیشتر از مقدار توصیه شده روزانه (RDA) یعنی 0.36 گرم به ازای هر پوند (0.8 گرم به ازای هر کیلوگرم) از وزن بدن، به پروتئین نیاز دارد.
انجمن ریکاوری (بازتوانی) پیشرفته آمریکا 0.7 تا 0.9 گرم پروتئین به ازای هر پوند (1.5 تا 2 گرم به ازای هر کیلوگرم) وزن بدن بعد از جراحی را توصیه می‌کند. این معادل 105 تا 135 گرم برای یک فرد 150 پوندی (68 کیلوگرمی) پروتئین در روز است.
تخم‌مرغ نه تنها یک منبع عالی از پروتئین بسیار قابل جذب است، بلکه مواد مغذی را نیز تأمین می‌کند که از سلامت سیستم ایمنی و بهبود زخم‌ها حمایت می‌کند.
تخم‌مرغ کامل حاوی ویتامین‌های A و B12 و همچنین روی، آهن و سلنیوم است که همگی نقش‌های حیاتی در سیستم ایمنی دارند.
ماهی سالمون
ماهی سالمون سرشار از پروتئین، ویتامین‌های گروه B، سلنیوم، آهن، روی و چربی‌های امگا 3 است. علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهند که چربی‌های امگا 3 آن ممکن است باعث بهبود زخم، تقویت پاسخ ایمنی و کاهش التهاب در صورت مصرف مکمل شوند.
به علاوه، تنها 3 اونس (85 گرم) ماهی سالمون صید شده، بیش از 70 درصد از نیاز روزانه شما به سلنیوم (ماده معدنی که التهاب و پاسخ ایمنی را تنظیم می‌کند)، را تأمین می‌کند.
بیشتربخوانید:
مرهم تغذیه بر زخم بستر
توت‌ها
توت‌ها سرشار از مواد مغذی و ترکیبات گیاهی هستند که می‌توانند به بهبود زخم کمک کنند. به عنوان مثال، توت‌ها ویتامین C فراوانی را فراهم می‌کنند که با تحریک تولید کلاژن (فراوان‌ترین پروتئین در بدن) به بهبود زخم‌ها کمک می‌کند.
آنها همچنین حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند آنتوسیانین‌ها (رنگدانه‌های گیاهی) هستند که به توت‌ها رنگ شاداب می‌بخشند، علاوه بر این اثرات ضد التهابی، ضد ویروسی و حمایت‌کننده سیستم ایمنی را ارائه می‌دهند.
آجیل و دانه‌ها
آجیل و دانه‌هایی مانند بادام، گردو، تخمه آفتابگردان و دانه شاهدانه انتخابی عالی برای تأمین سوخت بدن در طول فرآیند بهبودی هستند. این غذاها پروتئین گیاهی، چربی‌های سالم و ویتامین‌ها و مواد معدنی را فراهم می‌کنند که به بهبودی زخم کمک می‌کنند. به عنوان مثال، آجیل و دانه‌ها منابع خوبی از روی، ویتامین E، منگنز و منیزیم هستند. ویتامین E به عنوان یک آنتی‌اکسیدان در بدن عمل می‌کند و از آسیب سلولی محافظت می‌کند. همچنین برای سیستم ایمنی حیاتی است. برخی از مطالعات اشاره می‌کنند که سطوح ویتامین E سالم می توانند عملکرد سلول‌های ایمنی محافظ، مانند سلول‌های کشنده طبیعی(سلول‌هایNK ) را بهبود بخشند که به مبارزه با عفونت و بیماری کمک می‌کنند.
گوشت سفید
آمینو اسیدهای خاص که بلوک‌های سازنده پروتئین هستند، نقش مهمی در بهبود زخم و عملکرد سیستم ایمنی دارند. گوشت سفید (از جمله مرغ و بوقلمون)، حاوی گلوتامین و آرژنین (دو اسید آمینه که می‌توانند به بهبودی کمک کنند) هستند.
گلوتامین در مواقع استرس، مانند بیماری و آسیب، از سلول محافظت می‌کند، در حالی که آرژنین به تولید کلاژن و بهبود زخم کمک می‌کند. علاوه بر این، آرژنین به سرعت در مواقع استرس، آسیب و بیماری کاهش می‌یابد و مصرف کافی این اسید آمینه را مهم‌تر می‌کند.
بیشتر بخوانید:
با تغذیه نادرست نمک روی زخمتان نپاشید
گوشت امعا و احشا
این گوشت‌ها (دل، جگر و قلوه) برخی از مغذی‌ترین غذاهایی هستند که در این شرایط می‌توانید بخورید. آنها دارای مواد مغذی تقویت‌کننده سیستم ایمنی از جمله ویتامین A، آهن، روی، ویتامین‌های B و مس هستند که برای تولید بافت همبند و کلاژن مورد نیاز هستند. ویتامین A که برای پاسخ مناسب سلول ایمنی ضروری است، به مهار سلول‌های التهابی کمک می‌کند و برای سلامت پوست و ترمیم زخم حیاتی است. علاوه بر این، این گوشت‌ها منبع عالی پروتئین هستند که برای بهبود پس از جراحی و بیماری ضروری است.
خانواده کلم
این سبزیجات مانند گل کلم، کلم بروکلی، کلم بروکسل به خاطر فواید سلامتی قابل توجه خود معروف هستند. آنها ممکن است به لطف داشتن طیف گسترده‌ای از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها از بهبودی زخم‌ها حمایت کنند.
این سبزیجات حاوی گلوکزینولات‌ها می‌باشند که ترکیباتی هستند که بدن آنها را به ایزوتیوسیانات‌ها تبدیل می‌کند.
نشان داده شده است که ایزوتیوسیانات‌ها با سرکوب التهاب، فعال کردن دفاع ایمنی و القای مرگ در سلول‌های آلوده، سلامت ایمنی را ارتقا می‌دهند.
به علاوه، این سبزیجات مجموعه‌ای از مواد مغذی را که بدن در طول بهبودی به آنها نیاز دارد (مانند ویتامین C و ویتامین‌های B) مهیا می‌کنند.
سیب‌زمینی شیرین
خوردن غذاهای سالم با کربوهیدرات بالا مانند سیب‌زمینی شیرین برای بهبودی مهم است. کربوهیدرات‌ها نه تنها انرژی مورد نیاز سلول‌های شما برای ترمیم را فراهم می‌کنند، بلکه آنزیم‌هایی مانند هگزوکیناز و سیترات سنتاز را نیز فراهم می‌نمایند که به ترمیم زخم کمک می‌کنند. در واقع، مصرف ناکافی کربوهیدرات ممکن است در التیام زخم اختلال ایجاد کند و بهبودی را به تأخیر بیندازد.
سیب‌زمینی شیرین از منابع مغذی کربوهیدرات است که سرشار از ترکیبات گیاهی ضدالتهابی، ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله ویتامین C، کاروتنوئیدها و منگنز بوده و می‌تواند پاسخ ایمنی را بهینه کرده و به بهبود بدن شما کمک کند.
راه‌های دیگر برای کمک به التیام زخم
علاوه بر پیروی از یک رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی، سایر اصلاحات سبک زندگی می‌توانند از درمان حمایت کنند.
استراحت هنگام بهبودی از یک بیماری، جراحت یا جراحی ضروری است. به علاوه، خواب کافی روندترمیم بدن را تقویت می‌کند. در واقع کمبود خواب ممکن است به عملکرد سیستم ایمنی آسیب برساند و بهبودی زخم را به تأخیر بیندازد.
ضمنا هیدراتاسیون (کافی بودن آب بدن) نیز برای تمام جنبه‌های ترمیم و بهبود (به ویژه مراقبت مناسب از زخم) مهم است. به علاوه، بیماری‌های دارای تب و اسهال، ممکن است نیازهای هیدراتاسیون شما را افزایش دهند. علاوه بر این، هنگام بهبودی از بیماری یا جراحت باید از سیگار و الکل دوری کنید. سیگار کشیدن و الکل می‌تواند بهبودی را به تأخیر بیندازد، ترمیم زخم را مختل کند و سیستم ایمنی شما را سرکوب کند.
در آخر
هنگام بهبودی زخم باید بدن خود را با غذاهایی که سرشار از مواد مغذی و ترکیباتی هستند که باعث بهبودی می‌شوند، تقویت کنید.
ماهی سالمون، آجیل، سبزیجات سبوس‌دار و چندین ماده غذایی دیگر ممکن است به بهبود زخم کمک کنند.
استراحت زیاد، هیدراته ماندن و پرهیز از سیگار و الکل نیز باعث بهبود مطلوب می‌شوند.
