زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : طیبه احمدی ؛ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تغذیه ؛ دانشگاه علوم پزشکی لرستان

زیر نظر: پروفسور ابراهیم فلاحی ، استاد دانشگاه علوم پزشکی لرستان

تحریریه زندگی آنلاین : بیماری‌های قلبی عروقی علت اصلی مرگ و میر در سطح جهان و خود شامل گروهی از اختلالات قلب و عروق هستند:

بیماری عروق کرونر قلب

بیماری عروق مغزی

بیماری شریانی محیطی

بیماری روماتیسمی قلب

بیماری مادرزادی قلب

ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه (لخته شدن خون در وریدهای پا و انتقال آن به قلب و ریه‌ها)

تجمع رسوبات چربی در دیواره داخلی رگ‌های خونی که قلب یا مغز را تأمین می‌کنند، می‌تواند باعث حملات قلبی و سکته مغزی شود. رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی، مصرف دخانیات و مصرف الکل از مهم‌ترین عوامل خطر رفتاری بیماری‌های قلبی هستند.

کولین

فسفاتیدیل کولین یک جزء رژیم غذایی است که در مقادیر بالا در منابع غذایی موجود است. این ماده در روده به کولین تجزیه می‌شود. کولین از سال 1998 به عنوان یک ماده مغذی ضروری شناخته شده است.

تخم‌مرغ، گوشت، ماهی، محصولات لبنی، سبزیجات خانواده کلم، حبوبات و آجیل از غذاهای غنی از کولین به شمار می‌روند. کولین یک ماده مغذی غنی از متیل است که می‌تواند در بدن از فسفاتیدیل اتانول آمین ساخته شود، اما مقادیر ساخته شده در بدن معمولاً برای تأمین مقادیر توصیه شده کافی نیست.

بیشتربخوانید:

این نشانه ها از سکته قلبی خبر میدهند ؛ جدی بگیرید

عوامل مؤثر بر نیاز به کولین

- جنسیت: نیاز به کولین برای مردان در مقایسه با زنان بیشتر است.

- بارداری و شیردهی به دلیل انتقال کولین از مادر به جنین یا شیر مادر،  باعث افزایش نیاز به کولین می‌شود.

- اختلال در دسترسی به فولات، متیونین و متابولیسم ویتامین B12 منجر به افزایش نیاز به کولین می‌شود.

- تفاوت‌های ژنتیکی باعث تفاوت در میزان نیاز می‌شود.

 مصرف کمتر از 400 میلی‌گرم کولین در روز؛ کم، 600-400 میلی‌گرم در روز؛ کافی و مصرف بیش از 600 میلی‌گرم در روز بالا در نظر گرفته شده است.

کولین می‌تواند در بدن در 4 مسیر اصلی مورد استفاده قرار گیرد

تشکیل انتقال‌دهنده عصبی با نام استیل‌کولین در برخی از سلول‌های سیستم عصبی

تولید فسفاتیدیل‌کولین که فراوان‌ترین فسفولیپید در بدن است و برای حفظ یکپارچگی غشای همه سلول‌های بدن و همچنین برای انتقال چربی‌ها از روده به کبد و انتقال چربی‌ها بین کبد و سایر بافت‌های بدن ضروری است.

تولید بتائین که در کاهش سطح هموسیستئین خون مؤثر است. هموسیستئین از عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی می‌باشد.

مقداری از کولین می‌تواند قبل از جذب از دیواره روده، توسط باکتری‌های روده به تری‌متیل‌آمین (TMA) تبدیل و وارد گردش خون شود و در کبد توسط آنزیم‌های مونواکسیژناز به تری‌متیل‌آمین‌اکسید (TMAO)تبدیل شود که تشکیل پلاک آترواسکلروتیک، ترومبوز و التهاب را افزایش می‌دهد و نقش مهمی در بروز بیماری‌های قلبی عروقی ایفا می‌کند.

با توجه به اهمیت بیماری‌های قلبی عروقی و مکانیسم‌های گفته شده مقاله حاضر مروری بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه ارتباط دریافت کولین و خطر بیماری‌های قلبی عروقی انجام داده که نتایج در ادامه ذکر شده‌اند.

افزایش سطح هموسیستئین خون یک عامل خطر مستقل برای بیماری‌های قلبی عروقی از طریق افزایش عوامل التهابی است. هموسیستئین از دو طریق آنزیمی می‌تواند با اضافه شدن متیل به اسیدآمینه متیونین (بی‌خطر) تبدیل شود.

یک مسیر توسط آنزیم متیونین سنتاز است که به ویتامین B12 و فولیک اسید نیاز دارد و مسیر دیگر از آنزیمی به نام بتائین هموسیستئین متیل ترانسفراز استفاده می‌کند. کولین با تبدیل شدن به بتائین نقش مهمی در تبدیل هموسیستئین به متیونین دارد.

 بیشتربخوانید:

چه ساعاتی در روز احتمال حمله قلبی بیشتر است؟

در سال 2022 در مطالعه‌ای در اسپانیا رابطه بین تغییرات یکساله در کولین رژیم غذایی و تغییرات مرتبط با بیماری‌های قلبی 5613 سالمند با اضافه وزن یا چاقی و سندرم متابولیک بررسی و مشخص شد افزایش مصرف کولین یا بتائین رژیم غذایی پس از 1 سال با بهبود وزن بدن، نمایه توده بدنی، محیط دور کمر، کلسترول تام و کلسترول LDL سرم همراه بود.

در سال 2018 به منظور مقایسه تأثیر مصرف مکمل کولین نسبت به 3 عدد تخم‌مرغ در روز بر متابولیسم چربی‌ها 30 شرکت‌کننده به مدت 4 هفته در دو گروه مختلف 400 میلی‌گرم در روز کولین دریافت کردند. یک گروه به شکل مکمل کولین بی‌تارترات و گروه دیگر به صورت 3 تخم‌مرغ در روز. غلظت کلسترول کل و HDL و LDL با مصرف روزانه 3 تخم‌مرغ افزایش پیدا کرد، اما نسبت LDL به HDL که از عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی است، تغییری نداشت. همچنین بیان ژن‌هایی که در ساخته شدن کلسترول دخیل هستند، با مصرف تخم‌مرغ در مقایسه با کولین کاهش یافت.

در مطالعه‌ای در سال 2022 با بررسی داده‌های مربوط به 11032 شرکت‌کننده با فشار خون بالا و 14858 نفر افراد با فشار خون طبیعی، بین مصرف کل کولین با فشار خون سیستولیک یک رابطه معکوس مشاهده شد.

 تحقیقات اولیه نشان داد که مکانیسم اثر سودمند کولین بر فشار خون ممکن است اثر ادرارآور TMAO باشد. با این فرض، درمان‌های مزمن 22 هفته‌ای با دوزهای مختلف TMAO در موش‌های با فشار خون بالا طراحی شد:

در فشار خون دیاستولیک تفاوتی مشاهده نشد، اما روند کاهشی قابل توجهی در فشارخون سیستولیک با افزایش دوز TMAO دیده شد. سطح بالای TMAO در پلاسما بر قلب و آئورت اثر نامطلوب قابل توجهی نداشت.

یک مطالعه آینده‌نگر، 2865 نفر از افراد با فشار خون طبیعی بالای 19 سال شرکت‌کننده در مطالعه قند و لیپید تهران را مورد بررسی قرار داد و میانگین مصرف کولین یا بتائین آن‌ها با تکمیل پرسشنامه بسامد خوراک طی مصاحبه حضوری در ابتدای مطالعه و هر سه سال در دوره پیگیری محاسبه شد. در طول دوره 9 ساله پیگیری، 623 نفر به فشار خون بالا مبتلا شدند. در این مطالعه هر 100 میلی‌گرم افزایش مصرف کولین در رژیم غذایی با 16 درصد کاهش خطر ابتلا به پرفشاری خون همراه بود.

در سال 2019 در ژاپن تجویز خوراکی دوزهای بسیار پایین سوسپانسیون پودر بادمجان خشک شده با انجماد، سطح فشارخون موش‌های مبتلا به فشار خون بالا را به طور قابل توجهی کاهش داد و مشخص شد که استیل کولین جزء اصلی کاهنده فشارخون است و با سرکوب فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک، نقش ضد فشار خون ایفا می‌کند.

بنابراین بادمجان را یک غذای سودمند (functional food) در کاهش فشار خون دانستند.

در مطالعه دیگری در 2019 که 100 شرکت‌کننده ژاپنی با پرفشاری خون، به مدت 12 هفته روزانه کپسول‌های حاوی 2/1 گرم پودر بادمجان دریافت کردند، کاهش قابل توجه فشارخون سیستول و دیاستول مشاهده شد.

بیشتربخوانید:

این تیر کشیدن ها نشانه حمله قلبی است ؛ جدی بگیری

در سال 2020 برای مقایسه اثر مکمل کولین نسبت به فسفاتیدیل کولینِ رژیم غذایی افراد مطالعه در سه گروه مختلف: مکمل کولین بی‌تارترات (حاوی 600 میلی‌گرم کولین)، فسفاتیدیل کولین (حاوی 600 میلی‌گرم کولین) و گروه کنترل (بدون کولین) قرار گرفتند. نتایج نشان داد مصرف کولین به شکل مکمل، اما نه فسفاتیدیل کولین، منجر به تولید بیشتر TMAO می‌شود.

در سال 2020 مشخص شد در موش‌هایی که نارسایی قلبی در آنها ایجاد شده بود، TMAO و نیز رژیم غذایی پُرکولین، به طور قابل توجهی عملکرد قلب را بدتر کرد و باعث تشدید التهاب قلبی شد.

حذف TMAO با استفاده از یدومتیل کولین و یا (3،3-دی متیل-1-بوتانول) که هر دو مانع از تولیدتری متیل آمین از کولین توسط باکتری‌ها می‌شوند، تغییرات نامطلوب قلب را بهبود بخشید.

هرچند آنتی‌بیوتیک‌ها نیز به طور مؤثر سطح TMAO خون را کاهش می‌دهند و باعث کاهش تعداد ضایعات آترواسکلروتیک می‌شوند، اما هنگام درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها، کاهش سطح TMAO به دلیل جایگزینی مجدد جمعیت باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک در روده‌ها موقت است. علاوه بر این، آنتی‌بیوتیک‌ها با استفاده طولانی مدت باعث عوارض و مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، اسهال و کولیت می‌شوند. به دلیل بسیاری از اجزای مفید میکروبیوم روده، ریشه‌کنی کامل باکتری‌های‌روده، رویکرد درمانی مطلوبی نیست، اما بلوکه‌کننده‌های تولید TMAO (مانند یدومتیل کولین) می‌توانند عملکرد قلب در نارسایی قلبی را بهبود دهند.

در مطالعه‌ای در 2019 با به کار بردن سه نوع رژیم غذایی با تأمین پروتئین از گوشت قرمز، گوشت سفید و پروتئین گیاهی (هر سه با 25 درصد انرژی از پروتئین) مشخص شد که گوشت قرمز، اما نه گوشت سفید از طریق افزایش تولید میکروبی‌تری متیل آمین از کارنیتین، اما نه کولین و همچنین با کاهش دفع کلیوی TMAO باعث افزایش TMAO پلاسما می‌شود. در سال 2020 از آنجایی که تخم‌مرغ سرشار از کولین است، حدس زده شده است که مصرف آن ممکن است باعث افزایش TMAO پلاسما شود، بنابراین در مطالعه‌ای 20 زن یائسه دارای اضافه وزن، به مدت 4 هفته برای صبحانه 2 تخم‌مرغ کامل یا معادل آن جایگزین بدون زرده مصرف کردند. هر چند کولین و بتائین پلاسما پس از مصرف تخم‌مرغ کامل نسبت به مصرف جایگزین بدون زرده به طور قابل‌توجهی افزایش یافت، اما سطح TMAO تفاوت قابل‌توجهی نداشت. در 2021 نیز مطالعه‌ای بر روی 35 زن و مرد در معرض خطر دیابت نوع 2 نشان داد افزودن روزانه 2 تخم‌مرغ به رژیم غذایی گیاهی به مدت 6 هفته، بر فشارخون و چربی‌های خون تأثیر منفی ندارد.

جمع‌بندی

کولین با تبدیل شدن به TMAO به کاهش فشار خون سیستولی کمک می‌کند که ممکن است به دلیل اثر ادرارآور آن باشد. کولین با تبدیل شدن به استیل کولین و سرکوب فعالیت عصبی سمپاتیک نیز نقش ضد پرفشاری خون دارد.

 تأمین مقادیر کافی کولین با کاهش سطح هموسیستئین به کاهش بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند.

 مصرف مکمل (کولین بی‌تارترات)، نه فسفاتیدیل کولین موجود در رژیم غذایی، منجر به تولید بیشتر TMAO می‌شود.

 در نارسایی قلبی TMAO باعث آسیب به ساختار و عملکرد قلب می‌شود و کاهش یا حذف آن با استفاده از مهارکننده‌های آنزیمی مانند یدومتیل کولین، تغییرات نامطلوب در ساختار و عملکرد قلب را بهبود می‌دهد.

 مصرف تخم‌مرغ تأثیر نامطلوبی بر سطح چربی‌های خون و بیماری قلبی عروقی ندارد، اما مصرف گوشت قرمز در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی می‌تواند باعث آسیب بیشتر شود.