به قلم : دکتر لیا میر صفایی ؛ متخصص بیماری‌های قلب و عروق
تحریریه زندگی آنلاین : پس از ابتلا به بیماری‌های قلبی، روند درمان بر جلوگیری از مشکلات قلبی در آینده، متمرکز است. آنچه می‌خورید بر عملکرد اعضای بدن شما ازجمله قلب تأثیر می‌گذارد. تغییر عادات غذایی می‌تواند به کاهش احتمال وخامت بیماری‌های قلبی و پیشگیری از بروز حمله‌ی قلبی کمک کند. در این مقاله به تفکیک رژیم‌های مفید برای بیماران قلبی و غذاهایی که مصرف آن‌ها می‌تواند برای این بیماران خطرساز باشد، می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید:
تقویت سیستم ایمنی با تغذیه مطلوب
بهترین غذاهای دوستدار قلب برای بیماران قلبی
یک رژیم غذایی سالم و مفید برای بیمارانی که مشکلات قلبی دارند، شامل موارد زیر است:
مقادیر زیاد میوه و سبزیجات
گوشت لخم – گوشت کم‌چربی
گوشت مرغ (بدون پوست)
آجیل، لوبیا و حبوبات
ماهی
غلات کامل
روغن‌های گیاهی مانند روغن‌زیتون
محصولات لبنی کم‌چرب
تخم‌مرغ (می‌توانید حداکثر 6 عدد در هفته بخورید)
همه‌ی این‌ها دارای چربی اشباع کم و بدون کالری هستند. اولین اصل کلی و اثبات‌شده درزمینهٔ تغذیه‌ی بیماران قلبی این است که بشقاب غذای شما همیشه نیمه‌پر باشد و در هر وعده‌ی مقدار زیادی از انواع سبزیجات را مصرف کنید.
از سبزیجات و میوه‌های کنسرو شده و یخ‌زده د ر صورتی که نمک و شکر نداشته باشند می‌توانید به‌جای انواع تازه‌ی آن‌ها استفاده کنید.
بیشتربخوانید:
دانستنی های جالب تغذیه ای
ماهی یکی از بهترین غذاها برای سلامت و بهبود عملکرد قلب است، اما باید انواع مناسبی از ماهی‌ها را انتخاب کنید. ماهی‌های روغنی به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا 3 که به کاهش کلسترول و ارتقاء سلامت عروق شما کمک می‌کنند و بنابراین بهترین نوع ماهی‌ها برای قرار دادن در رژیم غذایی بیماران قلبی و عروقی محسوب می‌شوند. سعی کنید حداقل 2 وعده در هفته، ماهی مصرف کنید. برخی از انواع ماهی‌های دارای اسیدهای چرب امگا 3 عبارت‌اند از:
ماهی سالمون
ساردین
ماهی قزل‌آلا
شاه‌ماهی
ماهی خال‌مخالی
وقتی نوبت به نوشیدنی‌ها می‌رسد، بهترین گزینه برای مصرف بیماران قلبی، نوشیدن آب است. اگر طعم آب معمولی برای شما تکراری شده و شمارا دل‌زده کرده، یک لیمو، خیار یا توت را برش زده و به آب خود اضافه کنید تا طعمی متفاوت ودلچسب داشته باشد از نوشیدن آن لذت ببرید.
بیشتربخوانید:
مراقبت های پس از عمل جراحی قلب باز که باید در خانه انجام دهید
انواع رژیم غذایی
اگر به دنبال برنامه غذایی منظم‌تری هستید تا بیماری قلبی خود را مدیریت کنید، باید چندین رژیم غذایی مختلف را برای بهبود سلامتی قلب خود در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که اگر قصد دارید رژیم جدیدی را امتحان کنید یا از یک متخصص تغذیه بخواهید که در انتخاب برنامه رژیم غذایی (چه رژیم ثابت و شناخته‌شده و چه رژیم تجویزی اختصاصی برای شما) به شما کمک کند، لازم است که حتماً پزشک خود را پیش از شروع رژیم به‌طور کامل در جریان بگذارید.
رژیم مدیترانه‌ای
رژیم مدیترانه‌ای در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است و این میزان از توجه بی‌دلیل هم نیست. نتایج یک تحقیق که اخیراً مطالعات طولانی‌مدتی را انجام داده، به مزایایی که این رژیم بر روی قلب و عروق و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته دارد، اشاره می‌کند.
این رژیم بر مصرف چربی‌های سالم، حبوبات، ماهی، لوبیا و غلات، همراه با مقدار زیادی سبزیجات تازه و میوه تمرکز دارد. لبنیات و گوشت را فقط می‌توانید گاه‌به‌گاه میل کنید. رژیم مدیترانه‌ای همچنین بر استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن‌زیتون به‌جای کره تأکید می‌کند.
اگر تصمیم دارید محصولات لبنی را در رژیم غذایی خود بگنجانید، سعی کنید که حتماً از محصولاتی که چربی آن‌ها یک درصد و یا کمتر است استفاده کنید. با این کار مصرف چربی اشباع‌شده‌ی خود را کاهش می‌دهید.
بیشتر بخوانید:
ریتم موزون قلب با گیاه خواری
رژیم دش (Dash)
در میان رویکردهای رژیمی برای جلوگیری از فشارخون بالا، رژیم دَش (DASH) یکی دیگر از برنامه‌های غذایی است که برای ارتقاء سلامت قلب از طریق کاهش فشارخون استفاده می‌شود. رژیم غذایی DASH نیز مانند رژیم مدیترانه‌ای، بر مصرف غذاهای گیاهی همراه با گوشت بدون چربی تمرکز دارد. تفاوت بارز این دو رژیم در این است که DASH بر کاهش مصرف سدیم در رژیم غذایی متمرکز است درحالی‌که رژیم مدیترانه‌ای به‌طور مستقیم محدودیتی در مصرف سدیم ایجاد نمی‌کند، خوردن سبزیجات و غذاهای گیاهی بیشتر ممکن است به‌طور طبیعی به معنای مصرف کمتر سدیم باشد. در رژیم DASH، می‌توانید در روز 2 تا 3 وعده لبنیات کم‌چرب بخورید. به‌طورکلی، DASH با کاهش طبیعی مصرف سدیم و کلسترول، فشارخون را بهبود بخشیده و سلامت قلب را افزایش می‌دهد.
رژیم غذایی گیاهی
رژیم غذایی گیاهی نیز بر مبنای غذاهای گیاهی و مصرف مقدار کمی گوشت کم‌چرب یا بدون چربی است. همان‌طور که از نام این رژیم پیداست، بر مصرف میوه و سبزیجات، همراه با غلات، حبوبات و سایر منابع غذایی غیر حیوانی تمرکز می‌کند. علاوه بر اینکه تأثیرات این رژیم در تقویت سلامتی قلب ازنظر علمی اثبات‌شده است، خوردن غذاهای گیاهی بیشتر با کاهش خطر ابتلا به موارد زیر نیز مرتبط است:
سرطان
سکته
دیابت نوع 2
خوردن گوشت کمتر به این معنی است که شما چربی اشباع و کلسترول کمتری نیز مصرف میکنید.
رژیم غذایی سالم
اگرچه به‌خودی‌خود رژیم غذایی خاصی نیست، اما سالم غذا خوردن اصطلاحی است که بیشتر در رابطه با عادات غذایی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این رژیم شامل مصرف غذاهای فرآوری نشده است و مصرف محصولات فرآوری شده را به حداقل می‌رساند. محصولات کنسرو شده و یخ‌زده از این قاعده مستثنا هستند. ین رژیم غذایی به طبع مصرف نمک، قندهای اضافی و چربی‌های اشباع‌شده را که اغلب در غذاهای فرآوری شده یافت می‌شود را کاهش می‌دهد. بااین‌حال، برای داشتن رژیم غذایی واقعاً سالم برای قلب، باید مصرف گوشت قرمز را نیز محدود کنید.
بیشتر بخوانید:
با خاصیت روغن های طبیعی برای سلامتی آشنا شوید
غذاهایی که بیماران قلبی باید از مصرف آن‌ها اجتناب کنند
به‌عنوان یک قاعده کلی، بیماران باید از مصرف شکر، نمک و چربی‌های ناسالم تا حد زیادی اجتناب کنید. این امر به‌ویژه پس از داشتن تجربه‌ی سکته قلبی بسیار صادق است. در ادامه فهرستی از غذاهایی که مصرف آن‌ها برای بیماران قلبی مضر و خطرساز است را برایتان آورده‌ایم:
فست فود
غذای سرخ‌شده
غذاهای آماده‌ی بسته‌بندی‌شده
غذاهای کنسرو شده (سبزیجات و لوبیا استثنا هستند، به شرطی که حاوی نمک نباشند)
آب‌نبات
چیپس
غذاهای یخ‌زده فرآوری شده
شیرینی و کیک
بیسکوییت
بستنی
چاشنی‌هایی مانند سس مایونز، سس گوجه‌فرنگی و انواع دیگر سس‌هایی که حاوی نمک، شکر یا چربی هستند
گوشت قرمز (فقط در مقادیر محدود استفاده کنید)
الکل
روغن‌های گیاهی هیدروژنه ( این روغن‌ها حاوی چربی‌های ترانس هستند)
انواع فرآورده‌های گوشتی از قبیل سوسیس، کالباس، ژامبون و غیره
پیتزا، همبرگر و هات‌داگ
کلام آخر
برای داشتن یک قلب سالم، مصرف چربی اشباع‌شده را محدود کرده و از مصرف چربی‌های ترانس (موجود در روغن‌های هیدروژنه) به‌طور کامل اجتناب کنید. چربی‌های اشباع‌شده نباید بیش از 6 درصد از کل کالری دریافتی روزانه شمارا تشکیل دهد. به‌ویژه اگر کلسترول بالایی دارید، رعایت این امر بسیار مهم است. برای کنترل فشارخون خود، مصرف روزانه سدیم خود را کمتر و محدود کنید. از پزشک خود بپرسید که آیا نوشیدنی‌های کافئین دار مانند قهوه و چای برای قلب شما مناسب هستند یا خیر. از این نوشیدنی‌ها به میزان متوسط و بدون افزودن قند، خامه، شیر یا شکر لذت ببرید.
