به قلم : د کتر مهد ی کریمی تفرشی*
تحریریه زندگی آنلاین : تولید و مصرف شکلات در ایران نیز همچون بسیاری از کشورها سابقه‌ای چندان طولانی ندارد. اولین کارخانه شکلات سازی در ایران حدود ۶۰ سال پیش توسط دو برادر در تبریز راه‌اندازی شد. صنایع شیرینی و شکلات در گروه صنایع جدیدی هستند که از آغاز فعالیت آنها در ایران سالهای زیادی نمی‌گذرد اما این صنعت با توجه به استقبال مصرف‌کنندگان در بازار، استفاده از فناوری‌های روز در بخش تولید و همچنین نیاز کشورهای همسایه به تأمین این محصولات، توانسته جایگاه بسیار مناسبی را در بخش تولید و صادرات غیرنفتی کشور به خود اختصاص دهد.
در حال حاضر تعداد 1100 واحد با ظرفیت اسمی 7/1 میلیون تن و میزان تولید 3/1 میلیون تن در زمینه تولید انواع محصولات صنعت شیرینی و شکلات فعالیت می‌کنند.
تبریز؛ قطب صنعت شکلات در ایران
استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اصفهان، خراسان و تهران جزو بهترین تولیدکنندگان شیرینی و شکلات صنعتی محسوب می‌شوند. سهم آذربایجان شرقی از ۶۰ درصد صادرات شکلات و شیرینی ایران باعث شده تبریز به عنوان قطب این صنعت حرف اول تولید را بزند. همچنین 50 درصد از بیسکویت و شکلات ایران در تبریز تولید می‌شود و بیش از ۸۵۰ واحد تولیدی شیرینی و شکلات در این شهر وجود دارد که محصولات آنها به بیش از ۵۰ کشور جهان صادر می‌شود.
میزان تولید صنعت شیرینی و شکلات کشور در سال گذشته حدود یک میلیون و 700 هزار تن بوده است، صنعت بیسکویت و کیک طی سالهای اخیر در کشور رشد چشگیری داشته است که در حال حاضر سالیانه 700 تا 800 هزار تن بیسکویت و کیک درکشور تولید می‌شود.
شیرینی و شکلات؛ نیمی از صادرات صنایع غذایی را دربرگرفته است
صادرات شکلات ایرانی در دهه اخیر افزایش چشم گیری داشته و همواره مقام اول را در صنایع غذایی کشور به خود اختصاص داده است تا جایی که سالانه حدود ۶۰۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری به همراه دارد. صنعت شیرینی و شکلات نیمی از صادرات صنایع غذایی را به خود اختصاص داده است. کشورهای افغانستان و عراق از مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران در این حوزه محسوب می‌شوند. همچنین کشورهای ارمنستان، سوریه، ازبکستان، قزاقستان و عراق را از عمده بازارهای صادراتی ایران محسوب می‌شوند. در حال حاضر مجموع محصولات تولیدی صنعت شیرینی و شکلات ایران به 66 کشور جهان صادر می‌شود.
این صنعت براساس آمارهای رسمی چهارمین ارزش افزوده را در بین صنایع غذایی کشور داشته و توانسته زمینه اشتغال بیش از ۳۰۰ هزار نفر را به طور مستقیم یا غیرمستقیم در کشور فراهم کند، براساس آمارهای جهانی ارزش بازار محصولات شیرینی و شکلات در منطقه خاورمیانه و آسیای میانه ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده که سهم ایران از این بازار 5 درصد است و با توجه به ظرفیت‌های خالی این رقم می‌تواند تا ۲۰ درصد نیز افزایش یابد.
نبود نقدینگی، سرمایه در گردش و رکود حاکم بر جامعه از مشکلات اصلی تولیدکنندگان شکلات در ایران محسوب می‌شود و رونق این صنعت به حمایت دولت و مسئولین نیاز دارد. هزینه‌های تولید در این صنعت بسیار بالا بوده و تبعا با افزایش قیمت‌ها قدرت رقابت ما با برندهای خارجی موجود در سطح کشور کاهش می‌یابد و از آنجایی که بخش عمده‌ای از این محصولات به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود این محصولات قاچاق به طور سیستماتیک جایگزین مصرف کالاهای تولید داخل می‌شوند.
امیدواریم با تلاش و حمایت هرچه بیشتر مسئولین از این صنعت و فرهنگ سازی و تشویق مردم به مصرف شکلات‌های ایرانی این صنعت روز به روز در کشور رونق و توسعه بیشتری یافته و به خودکفایی کامل برسیم و نیز به جایگاه قابل قبولی در بازارهای جهانی دست پیدا کنیم.
* ریاست هیات مدیره تعاونی تولید کنندگان محصولات غذایی کشور، نائب رئیس هیات مدیره انجمن علوم و فناوری غلات ایران، عضو هیات مدیره کانون انجمن‌های صنایع غذایی کشور، مشاور عالی در کمیته فناوری‌های نو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، کارآفرین برتر جهان اسلام
