شوناز احمد ی خطیر : کارشناس ارشد علوم تغذیه ورژیم درمانی
تحریریه زندگی آنلاین : سرطان تقسیم و تولید غیرطبیعی سلول‌ها است که می‌تواند د ر بد ن گسترش یابد ، معمولاً یک بیماری تلقی می‌شود که بیش از 100 نوع مختلف را شامل می‌گرد د . شواهد نشان می‌د هند که یک‌سوم بیش از 560000 مرگ ناشی از سرطان به تغذیه و شیوه زند گی نظیر رژیم ناکافی، عد م فعالیت فیزیکی، مصرف الکل و اضافه وزن و چاقی نسبت د اد ه می‌شود . سرطان با کاهش رفتارهای پر خطر قابل پیشگیری می‌باشد . تقریباً 30 د رصد مرگ‌های سرطان به تغذیه ناکافی نسبت د اد ه می‌شود .
بیشتربخوانید:
مواد غذایی ضد سرطانی را بشناسیم
اتیولوژی سرطان
شایع‌ترین انواع سرطان د ر ایالت متحد ه، سرطان پروستات، ریه و برونش، کولورکتال و سرطان‌های مجاری اد راری د ر زنان می‌باشد . ACS د ستورالعمل‌هایی جهت بهبود ، پیشگیری و تشخیص زود هنگام سرطان د ارد . این توصیه‌های ملی شامل محافظت د ر برابر نورشد‌ید آفتاب، کاهش مصرف تنباکو، حفظ وزن مناسب بد ن، بهبود رژیم و افزایش فعالیت فیزیکی منظم می‌باشند .
تغذیه و کارسینوژن
تغذیه می‌تواند فرآیند سرطانزایی را د ر هر مرحله از جمله متابولیسم کارسینوژن، د فاع سلولی و میزبان، تمایز سلولی و رشد تومور تغییر د هد . تغذیه و رژیم تقریباً د ر 35 د رصد عوامل سببی سرطان نقش د ارند . رژیم‌های غذایی شامل مهارکنند ه‌ها و محرک‌های کارسینوژن می‌باشد .
از جمله مهارکنند ه‌های رژیمی کارسینوژن عبارتند از: آنتی‌اکسید ان‌ها (نظیر ویتامین C، ویتامین A، کاروتنوئید‌ها، ویتامین E، سلنیوم و روی) و فیتوکمیکال‌ها. محرک‌های رژیمی کارسینوژن شامل چربی موجود د ر گوشت قرمز و هید روکربن‌های آروماتیک پلی‌سیکلیک (PAHs) می‌باشند که از کباب کرد ن گوشت قرمز د ر د مای بالا ایجاد می‌شوند .
الکل
مصرف الکل با افزایش خطر سرطان‌های د هان، حنجره، حلق، مری، ریه، کولون، رکتوم، کبد و سینه ارتباط د ارد . برای سرطان‌های د هان، حلق، حنجره و مری مصرف روزانه 2 تا 3 نوشید نی د ر مقایسه با غیر مصرف‌کنند گان خطر را 2 تا 3 برابر افزایش می‌د هد . زمانی که با استعمال تنباکو همراه شود ، خطر بالاتر از مصرف الکل یا استعمال تنباکو به تنهایی می‌باشد . د ر ایالت متحد ه توصیه می‌شود مرد ان مصرف الکل را به 2 نوشید نی د ر روز و زنان به یک نوشید نی د ر روز محد ود کنند . 3 تا 4 و بیشتر نوشید نی الکلی د ر هفته پس از تشخیص سرطان سینه خطر عود مجد د را افزایش می‌د هد که این امر به ویژه د ر زنان یائسه و د ارای اضافه وزن یا زنان چاق مشاهد ه می‌گرد د .
بیشتربخوانید:
خوراکی‌هایی که از سرطان روده پیشگیری می‌کند
چاقی
چاقی ریسک فاکتور مهمی برای سرطان محسوب می‌شود که 6 د رصد تمامی سرطان‌ها ناشی از چاقی می‌باشد . چاقی خطر پیشرفت و مرگ و میر ناشی از سرطان را افزایش می‌د هد . ارتباط میان وزن بد ن و شاخص تود ه بد نی با برخی سرطان‌های خاص به طور گسترد های مورد مطالعه قرار گرفته است که رابطه مثبتی با سرطان‌های مری، پانکراس، کیسه صفرا، کبد ، سینه (پس از یائسگی)، اند ومتریوم، کلیه، کولون و رکتوم نشان می‌د هد .
چربی
تحقیقات ارتباط میان برخی انواع سرطان و میزان چربی رژیمی را نشان می‌د هند . رژیم‌های پرچربی اغلب حاوی مقاد یر قابل توجهی گوشت هستند . رژیم‌های غنی از چربی معمولاً کالری بیشتری د اشته و باعث چاقی و اضافه وزن می‌شوند . چربی اشباع موجود د ر گوشت قرمز ممکن است با افزایش خطر سرطان‌های کلورکتال، اند ومتریوم، و احتمالاً لنفوئید و هماتولوژیک ارتباط د اشته باشد .
خورد ن مقاد یر بیشتری از اسید های چرب امگا 3 (غذاهایی نظیر ماهی‌های چرب، روغن بذرک، گرد و و برخی جلبک‌ها) با مصرف نسبت مناسب از اسید های چرب امگا 6 (چربی‌های چند غیراشباع نظیر روغن ذرت، روغن آفتابگرد ان؛ و روغن گلرنگ) می‌تواند خطر سرطان کولون و پروستات را کاهش د هد . ماهی از گوشت قرمز سالم‌تر است، چربی کمتری د اشته و منبع غنی اسید های چرب امگا 3 می‌باشد .
د ر صورت مصرف گوشت قرمز، توصیه می‌شود قسمت‌های لخم‌تر و قطعات کوچک‌تر انتخاب شوند . ماکیان و حبوبات نیز جایگزین‌های مطلوبی محسوب می‌شوند .
فیبر و کربوهید رات
مواد غذایی غنی از فیبر همچون غلات کامل قسمت مهمی از رژیم سالم را تشکیل می‌د هد . د ریافت فیبر رژیمی، د ریافت گوشت، چربی رژیمی و کربوهید رات‌های ساد ه را تحت تأثیر قرار می‌د هد . فیبر رژیمی د ر پیشگیری از سرطان سینه د ر زنان یائسه نقش د ارد . به هر حال، میوه‌ها و سبزیجات غنی از فیبر منابع عالی از ویتامین‌ها، املاح و فیتوکمیکال‌ها هستند . حبوبات و عد س هر د و حاوی فیبر و مواد مغذی با ارزشی می‌باشند .
بیشتربخوانید:
کدام سرطان‌ها در ایران شایع‌ترند؟
رژیم غذایی پرچرب و تاثیر آن روی سرطان روده بزرگ
با۱۰ نوشیدنی سرطان‌زاآشنا شوید!
شیرین‌کنند ه‌های مغذی و غیر مغذی
سازمان غذا و د ارو (FDA) پنج شیرین‌کنند ه غیرمغذی را تأیید کرد ه است (آسه سولفام-K، آسپارتام، نئوتام، ساخارین و سوکرالوز). مصرف آنها به میزان متوسط به نظر ایمن می‌رسد .
شیرین‌کنند ه‌های غیرمغذی هیچ کالری ند اشته و یا مقد ار بسیار کمی کالری د ارند . بر اساس نتایج مطالعات 20 سال اخیر بر روی امنیت و سرطانزایی شیرین‌کنند ه‌های غیر مغذی، مصرف آنها د ر مقاد یر معمول و منطقی ایمن می‌باشد . Stevia یک شیرین‌کنند ه غیرمغذی است که مکمل رژیمی محسوب می‌شود و مورد تأیید FDA می‌باشد . Stevia و قند های الکلی جایگزین‌های شکر جد ید تر هستند .
پروتئین
اکثر رژیم‌هایی که مقاد یر قابل توجه پروتئین د ارند ، حاوی مقاد یر زیاد ی گوشت و چربی، و فیبر نیز می‌باشند . اثر پروتئین بر کارسینوژنز بستگی به منشأ بافتی و نوع تومور و همچنین به نوع پروتئین و محتوی کالری رژیم د ارد . به منظور کاهش خطر سرطان و بهبود کلی سلامتی د ریافت غذاهای گیاهی و محد ود یت مصرف منابع حیوانی نظیر گوشت قرمز و گوشت و مرغ فرآیند شد ه توصیه می‌شود .
غذاهای د ود ی، کبابی و حاوی مواد نگهد ارند ه
زغالی کرد ن یا پختن گوشت د ر د مای بالا (400 F یا بیشتر) سبب تولید هید روکربن‌های آروماتیک پلی‌سیکلیک (PAHs) و آمین‌های هتروسیکلیک می‌شود . PAHs موتاژن و کارسینوژن می‌باشد . برشته کرد ن و سرخ کرد ن غذاها د ر حد نرمال PAHs زیاد ی تولید نمی‌کند . پروتئین‌های حیوانی که چربی بیشتری د ارند ، PAHs بیشتری تولید می‌کنند . به عنوان مثال گوشت کبابی نسبت به مرغ کبابی PAH بیشتری تولید می‌کند . منبع آتش نیز می‌تواند تولید PAH را تحت تأثیر قرار د هد . زغال چوب نسبت به گاز د ود بیشتری ایجاد می‌کند .
سموم محیطی
مرد م طی فعالیت‌های روزانه خود د ر مواجهه با هزاران ماد ه شیمیایی د ر هوا، آب و غذا و نوشید نی‌ها قرار می‌گیرند . مواجهه با فلزهای سنگین، آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها و مواجهه‌های شغلی نیز حائز اهمیت می‌باشند . مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسید ان‌ها و رژیم غنی از مواد مغذی توصیه می‌شود .
تغذیه و پیشگیری از سرطان
رفتارهای غذایی نقش مهمی د ر ارتقای سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها بازی می‌کنند . Chemoprevention ها ترکیبات یا د اروهای ویژه‌ای هستند که د ر پیشگیری و به تأخیر اند اختن پیشرفت سرطان مورد استفاد ه قرار می‌گیرند . سایر ترکیبات طبیعی که مورد بررسی قرار گرفته‌اند ، شامل پلی‌فنول‌های موجود د ر میوه‌ها و سبزیجات، چای سبز، کورکومین زرد چوبه و resveratrol انگور و توت می‌باشند . رژیم سرشار از میوه و سبزی، سویا، گیاه‌های د رمانی نظیر زرد چوبه، د ارچین، چای سبز و قهوه توصیه می‌شوند .
بیشتربخوانید:
علائم خاموش سرطان دهانه رحم را جدی بگیرید
کلسیم و ویتامین D
مکمل‌یاری کلسیم و لبنیات خصوصاً شیر ممکن است با کاهش خطر سرطان کولورکتال ارتباط د اشته باشد . با این حال سایر مطالعات افزایش خطر اشکال مهاجم سرطان پروستات با مصرف قابل توجه لبنیات و مکمل‌یاری با کلسیم را نشان می‌د هند .
برای سال‌ها توصیه‌های عمومی بر استفاد ه از ضد آفتاب و کمتر د ر معرض نور آفتاب قرار گرفتن بود که این امر سبب کاهش سنتز ویتامین D از سطح پوست و د ر نتیجه کمبود ویتامین D می‌شود . مطالعات نشان می‌د هند که سطوح بالاتر 25 هید روکسی ویتامین D با شیوع پایین‌تر سرطان‌های کولون، سینه، تخمد ان، کلیه، پانکراس، پروستات، و سایر سرطان‌ها ارتباط د ارد . به د لیل نقش ویتامین D3 د ر پیشگیری از سرطان، مصرف روزانه 2000 واحد ویتامین D جهت رسید ن سطح ایمن توصیه می‌شود .
قهوه و چای
قهوه حاوی چند ین آنتی‌اکسید ان و ترکیبات فنولی می‌باشد که برخی از آنها د ارای خواص ضد سرطانی هستند . قهوه همچنین کافئین د ارد که از خانواد ه فیتوکمیکال‌های آلکالوئید محسوب می‌شود .
قهوه به سبب د ارا بود ن منابع زیاد ی از آنتی‌اکسید ان‌ها ممکن است اثر محافظتی علیه سرطان د اشته باشد .
چای نیز منبع خوبی از فنول‌ها و آنتی‌اکسید ان‌ها می‌باشد . چای سبز چون طی فرایند حرارت د اد ه نمی‌شود ، لذا نسبت به چای سیاه حاوی کاتچین بیشتری می‌باشد . کاتچین فعالیت بیولوژیک د ارد و د ارای خواص آنتی‌اکسید انی، آنتی‌آنژیوژنز و آنتی‌پرولیفراسیون می‌باشد که منجر به پیشگیری از سرطان می‌شود .
میوه و سبزی
مصرف میوه اثر محافظتی د ر برابر سرطان‌های د هان، حلق، حنجره، مری، د هانه رحم، ریه و معد ه د ارد . سبزیجات غیر نشاسته‌ای نظیر اسفناج، گوجه‌فرنگی و فلفل احتمالاً د ر برابر سرطان‌های د هان، حلق، حنجره و مری نقش حفاظتی د ارند . تمامی سبزبجات به ویژه انواع سبز و زرد آن، احتمالاً از سرطان معد ه پیشگیری می‌کنند .
توصیه کشورهای مختلف به مصرف میوه و سبزی متفاوت است، اما به طور کلی مصرف 3 سروینگ یا بیشتر از سبزیجات و 2 یا بیشتر میوه د ر روز توصیه می‌شود . عوامل آنتی‌کارسینوژن میوه‌ها و سبزیجات آنتی‌اکسید ان‌هایی نظیر ویتامین C و E، سلنیوم و فیتوکمیکال‌ها می‌باشند .
فیتوکمیکال‌ها شامل کاروتنوئید ها، فلاونوئید ها، ایزوفلاون‌ها، لیگنین، ارگانوسولفید ها، ترکیبات فنولی و منوترپن‌ها می‌باشند . هنوز کاملاً مشخص نیست کد امین ماد ه میوه‌ها و سبزیجات بیشترین اثر حفاظتی د ر برابر سرطان را د ارا می‌باشد .
فولات
فولات د ریافت شد ه از غذاها سنتز و ترمیم DNA را تحت تأثیر قرار می‌د هد . فولات از طریق متابولیسم تک‌کربنه به د لیل تغییرات ژن نقش مهمی د ر کارسینوژنز کولورکتال د ارد . چند ین مطالعه نشان می‌د هند د ریافت بالاتر فولات با کاهش خطر سرطان پانکراس د ر ارتباط می‌باشد . با این حال د ریافت بیش از حد فولات ممکن است اثرات منفی و مضر د ر برخی سرطان‌ها د اشته باشد . تحقیقات بیشتری د ر مورد اثر د ریافت فولات از مکمل یا غذا مورد نیاز می‌باشد .
سویا و فیتواستروژن
سویا یک پروتئین گیاهی حاوی فیتواستروژن‌ها (استروژن گیاهی بسیار ضعیف) و ایزوفلاون‌هایی نظیر جنیستئین و د اید زئین می‌باشد . رژیم‌های سرشار از مقاد یر بالایی از سویا اثر حفاظتی د ر برابر سرطان سینه د ارند ، به خصوص اگر قبل از بزرگسالی مصرف شوند . مصرف سویا د ر زنان با تشخیص سرطان‌های حساس به هورمون (مانند سینه و اند ومتریوم) و زنان یائسه ضد و نقیض می‌باشد . انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند افراد ی که سابقه سرطان سینه د ارند ، مصرف سویا را به 3 سروینگ د ر روز محد ود کرد ه و از پود رهای مکمل سویا و محصولات سویا استفاد ه نکنند . علیرغم این توصیه د ر زنان، د ر مرد ان مبتلا به سرطان‌های حساس به هورمون مانند سرطان پروستات مصرف مرتب غذاهای حاوی سویا مفید به نظر می‌رسد .
مسمومیت ناشی از Bisphenol A
(BPA) یک ماد ه شیمیایی صنعتی می‌باشد که د ر تولید بطری‌های پلاستیکی سخت و قوطی‌های فلزی غذا و نوشید نی‌ها استفاد ه می‌شود . اخیراً مطالعات زیاد ی روی اثرات آن بر سلامتی به خصوص د ر جنین، شیرخواران و کود کان صورت گرفته است. بر اساس شواهد BPA ممکن است خطر سرطان را افزایش د هد .
