همهی ما میدانیم که ترک مصرف مواد قندی اصلاً کار سادهای نیست، اما این مسأله بی دلیل نیست: فقط به خاطر خوشمزه بودن مواد قندی نیست، بلکه قند، گیرندههای اوپیوئید درون مغز را هم فعال میکند، مسألهای که باعث به کار افتادن سیستم پاداش مغز میشود. به عبارت دیگر، مصرف مواد قندی «احساس» خوبی به ما میدهد، گرچه مصرف بی رویهی آن عوارض منفیای دارد که میتواند منجر به سردرد، افت انرژی و حتی برهم خوردن تعادل هورمونی بدن شود.
با این حال، باید توجه داشت که قندهای افزودنی با قندهای طبیعی موجود در میوه ها، عسل و شیر شیرین نشده، متفاوت هستند. قندهای تصفیه شده که به آنها ساکارز هم گفته میشود، از فرآوری نیشکر و چغندر به دست میآیند. این قندها کالری بالایی دارند و هیچ ارزش غذاییای ندارند، در حالی که قندهای طبیعی حاوی ویتامین و مواد معدنی هستند.
قندهای فرآوری شده مضرات زیادی دارند
شیرینی ها، آبنباتها و شکلات ها، نوشابهها و حتی آن آبمیوههایی که به عنوان تغذیهی سالم تبلیغ میشوند، حاوی مقادیر زیادی قندهای افزودنی هستند. بیشتر از ۵۰ نوع قند فرآوری شده در محصولات غذایی وجود دارد و این قندها شاید مزهی خوبی داشته باشند، اما به طور حتم برای سلامت ما مضر هستند.
قندهای فرآوری شد، ه شاخص گلوکز بالایی دارند، به همین دلیل همان طور که قند خون را به سرعت بالا میآورند، آن را به سرعت هم پایین میبرند. این مسأله باعث بالا و پایین شدن قند خون میشود. با بالا رفتن قند خون، انرژی ما هم به سرعت زیاد میشود، اما از آنجایی که سطح قند خون بدن به سرعت تنظیم میشود، خیلی زود با افت انرژی یا در حقیقت، افت قند خون رو به رو میشویم، به ویژه زمانی که قند مصرف شده از نوع افزودنی بوده باشد.
علاوه بر این، بدن از آنزیمهای موجود در رودهی کوچک برای تبدیل قند به گلوکز استفاده میکند. این مسأله معمولاً مشکل ساز نیست، چون گلوکز به دست آمده از کربوهیدراتها به عنوان منبع انرژی در بدن ذخیره میشود و بدن میتواند در صورت نیاز از این منبع استفاده کند، اما مقادیر اضافی گلوکز در بدن تبدیل به چربی میشود، مسألهای که میتواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود.
دل کندن از شیرینیها و نوشیدنیهای خوشمزه کار سختی است، اما حذف قند از رژیم غذایی میتواند تأثیر چشمگیری بر سلامت ما داشته باشد. اگر از آن دست افرادی هستید که هر روز با یک شیرینی خوشمزه از خودتان پذیرایی میکنید، چنین تغییری احتمالاً در ابتدا برایتان سخت خواهد بود.
تحقیقات نشان داده ترک مصرف قند تقریباً همان تأثیر ترک مواد مخدر را دارد. احساس خستگی، سردرد، مه آلودگی مغز و زودرنج شدن، از پیامدهای احتمالی ترک قند هستند. حتی بعضی افراد دچار مشکلات گوارشی میشوند.
اما به خاطر داشته باشید که این یک فرآیند است و تا نتیجه گرفتن باید صبور بود.
تغییر خلق و خو
مصرف قند باعث تولید هورمونهای شادی بخشِ سروتونین و دوپامین در مغز میشود و به دنبال آن، سیستم پاداش مغز فعال میشود.
به عبارت دیگر، هر چه قند بیشتری مصرف کنید، دست کم به طور موقت، احساس بهتری خواهید داشت. اما وقتی مصرف قند را به کلی کنار بگذارید، بدن وارد حالت ترک اعتیاد میشود و این شرایط نه برای بدن و نه برای مغز، خوشایند نیست.
با شروع ترک مصرف قند، بدن به این مسأله پی میبرد و ممکن است، به ویژه در روزهای اول، بد خلق یا زود رنج شوید.
بسیاری افراد با کنار گذاشتن مصرف قند، دچار سردرد میشوند، احساس خستگی و یا حتی غم یا افسردگی میکنند. حالا سطح گلوکز، دوپامین و سروتونین در بدن شما پایین آمده و این نشانهها حاکی از آن هستند که بدن شما در حال تطبیق دادن خود با این شرایط جدید است. بعد از حدود یک هفته، انرژی شما به تدریج افزایش پیدا میکند و بیشتر سرحال و کمتر زودرنج خواهید بود.
بهبود وضعیت پوست
مصرف زیاد قندهای تصفیه شده میتواند منجر به افزایش تولید انسولین در بدن شود، مسألهای که باعث بروز التهاب در پوست میشود. در نتیجه، به خاصیت کشسانی و کلاژن پوست، یعنی همان ویژگیهایی که باعث درخشندگی و سفتی پوست میشوند، صدمه وارد میشود، مسألهای که احتمالاً منجر به چروک شدن زودرس پوست، افتادگی پوست، جوش و روزاسه میشود. با کاهش مصرف قند، دقیقاً عکس این اتفاقات خواهد افتاد.
کاهش مصرف قند، با تقویت الاستین و کلاژن و کاهش التهاب پوست، به بهبود وضعیت آن کمک میکند.
بهبود خواب
کنار گذاشتن مصرف قند، مشکلات خواب شما را یک شبه حل نمیکند، اما ظرف چند هفته حتماً متوجه عمیقتر شدن خواب تان خواهید شد. علت این مسأله آن است که مصرف مواد غذاییای که قندهای تصفیه شدهی زیادی دارند، از میزان مراحل خواب با موج آهسته (Slow Wave Sleep) و خواب با حرکات سریع چشم (Rapid Eye Movement) کم میکند. خواب با موج آهسته، همان خواب نیرو بخشی است که تمام خاطرات و اطلاعاتی که در طول روز کسب شده اند را یکپارچه میکند و خواب با حرکات سریع چشم، همان مرحلهای است که در آن خواب میبینیم.
با کم کردن مصرف مواد قندی، در میانهی شب کمتر از خواب بیدار خواهیم شد و بنابراین، در مجموع، کیفیت خواب ما افزایش پیدا خواهد کرد.
کاهش وزن، البته به شرطها و شروطها
قند، به خودی خود باعث افزایش وزن نمیشود. اما مصرف بیش از اندازهی مواد قندی میتواند باعث بالا رفتن وزن شود. همانطور که عوامل مختلفی منجر به افزایش وزن میشوند، عناصر مختلفی هم در کاهش وزن نقش دارند. کنار گذاشتن مصرف قند، فقط یکی از آنها است.
با کاهش یا ترک مصرف مواد قندی، از ذخیرهی چربی بدن به تدریج کم میشود و شما مقداری وزن کم میکنید. با این حال، این مسأله، مدتی زمان میبرد و معمولاً یکی دو هفتهای طول میکشد تا نتایج آن را در خود ببینید.
اگر امیدوار هستید که با حذف قند از رژیم غذایی خود، به سرعت و به میزان قابل توجهی وزن کم کنید، باید بدانید که راه حل این مسأله، مصرف بیشتر مواد پروتئینی و داشتن یک برنامهی منظم ورزشی است که هم شامل ورزشهای هوازی باشد و هم وزنه زدن.
منبع: روزیاتو